Dieta jest jednym z podstawowych czynników, który może pomóc w prewencji raka piersi. Jednak niewiele kobiet jest tego świadomych. Tak wynika z danych Physicians Committee for Responsible Medicine (PCRM) [amerykańska organizacja zajmująca się promowaniem diety wegańskiej w ramach ochrony zdrowia — przyp.red].
Tylko 28 proc. kobiet, w krótkiej ankiecie, która została przeprowadzona w lipcu br., wymieniło sposób odżywiania się jako potencjalny sposób na zmniejszenie ryzyka, a już 56 proc. wspomniało o metodach badań przesiewowych, takich jak mammografia.
„Oczywiste jest, że miliony kobiet nie usłyszały jeszcze ratującej życie wiadomości, że to, co jedzą i piją, silnie wpływa na ich szanse zachorowania na raka piersi” — powiedziała w oświadczeniu dr Kristi Funk, chirurżka zajmujący się rakiem piersi i ekspertka ds. profilaktyki.
„Nauka pokazuje, że prawie 50 proc. przypadków zachorować na raka piersi można by było zapobiec poprzez dietę i zdrowy styl życia. Moim zdaniem w praktyce zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych mogłoby sprawić, że aż 90 proc. osób mogłyby uniknąć choroby.”
Wyniki ankiety wskazują jednak, że w ciągu ostatnich 30 lat poczyniono niewielkie postępy w szerzeniu świadomości na temat profilaktyki raka piersi. W ankiecie telefonicznej przeprowadzonej w 1995 roku wśród 510 kobiet, 23 proc. z nich wymieniło dietę jako potencjalną metodę profilaktyki — co jest zaledwie o 5 punktów procentowych mniej w porównaniu do danych zebranych w lipcu 2024 r.
„Publiczne programy edukacyjne dotyczące raka piersi koncentrują się na badaniach mammograficznych, które odgrywają istotną rolę, ale nie są wystarczające. Niezbędne jest umożliwienie ludziom podjęcia kroków, które pozwalają na realną prewencją przed zachorowaniem, a zdrowa dieta znajduje się na szczycie listy” — powiedział w oświadczeniu dr Neal Barnard, prezes PCRM.
Kiedy respondentom ankiety internetowej zadano pytania dotyczące tego, które pokarmy mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka piersi, 61 proc. z nich było w stanie przypomnieć sobie co najmniej jeden pokarm lub nawyk żywieniowy, który mógłby pomóc.
Najczęstszą odpowiedzią było to, że nadwaga lub wysokie spożycie przetworzonego mięsa może zwiększać ryzyko raka piersi. Warzywa zostały wymienione przez 23 proc. kobiet, a owoce przez 16 proc.
„Pokarmy sojowe, takie jak tofu, tempeh, edamame i mleko sojowe są bogate w izoflawony, które, jak wykazano, zmniejszają ryzyko zachorowania na raka piersi” — powiedziała Newsweekowi zarejestrowana dietetyczka Stephanie McBurnett.
„Ale też fitoestrogeny zawarte w żywności sojowej mają tendencję do obniżania poziomu ludzkiego estrogenu w organizmie, którego zbyt wysoki poziom może prowadzić do zwiększonego ryzyka raka piersi”.
Jednak tylko 17 proc. kobiet ankietowanych przez PCRM wiedziało, że soja może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka piersi, a 16 proc. uważało, że soja może je zwiększyć.
Tylko mniej niż jedna czwarta respondentów — 24 proc.— stwierdziła, że wyższe spożycie produktów mlecznych może przyczyniać się do ryzyka zachorowania na raka piersi. Badania wskazują, że jedna filiżanka mleka krowiego dziennie może oznaczać 50-procentowy wzrost ryzyka zachorowania na raka piersi, podczas gdy dwie do trzech filiżanek dziennie może oznaczać 80-procentowy wzrost.
Zaledwie 2 proc. respondentek badania wymieniło dietę roślinną lub wegetariańską jako możliwą strategię zapobiegania rakowi piersi.
Badanie PCRM wykazało również, że 72 proc. respondentek stwierdziło, że nigdy nie otrzymało od pracownika służby zdrowia informacji na temat związku między odżywianiem, dietą a ryzykiem zachorowania na raka piersi.
McBurnett podkreśla, że żywność bogata w błonnik, soja, siemię lniane i warzywa krzyżowe zawierają składniki odżywcze, które mogą zmniejszać ryzyko raka piersi.
„Błonnik występuje tylko w pokarmach roślinnych i ma wiele korzyści zdrowotnych, w tym pomaga usuwać odpady, takie jak nadmiar estrogenu i substancje rakotwórcze, z naszego organizmu. Rośliny strączkowe, w tym ciecierzyca, są bardzo bogate w błonnik” — powiedziała. „Mielone siemię lniane zawiera specjalne włókna zwane lignanami, które blokują receptory estrogenu i zmniejszają wzrost raka piersi.
„Warzywa krzyżowe, takie jak brokuły, kalafior, brukselka, kapusta i jarmuż, zawierają duże ilości sulforafanu, związku, który ma właściwości przeciwnowotworowe i blokujące estrogeny”.
McBurnett wyjaśniła również, że niektóre pokarmy pochodzenia zwierzęcego są związane z wyższym ryzykiem raka piersi, takie jak kiełbasa, bekon, bekon z indyka, szynka, parówki czy jajka.
„Tłuste i mięsne diety mają tendencję do niskiej zawartości błonnika i przeciwutleniaczy oraz wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych i substancji rakotwórczych” — powiedziała.
Zasady prewencji przed rakiem piersi
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka piersi, PCRM zaleca stosowanie pełnowartościowej diety roślinnej, regularne ćwiczenia, ograniczenie spożywania alkoholu i utrzymanie prawidłowej masy ciała. McBurnett powiedziała Newsweekowi o swoich najważniejszych radach dotyczących obniżenia ryzyka zachorowania na raka piersi.
Jedz rośliny!” — mówi. „Im bardziej wypełnisz swój talerz pożywnymi, pełnymi błonnika roślinami bogatymi w przeciwutleniacze i polifenole, tym mniejsze ryzyko zachorowania na raka piersi.
Jedz soję. Kobiety, które jedzą najwięcej soi, mają najniższe ryzyko zachorowania na raka piersi”.
Jedz mniej mięsa. Za każdym razem, gdy zastępujesz mięso białkami roślinnymi, obniżasz ryzyko otyłości, cukrzycy typu 2 i niektórych nowotworów.
Ruszaj się jak najwięcej. Ćwiczenia obniżają poziom estrogenów we krwi, a kobiety, które regularnie się ruszają, rzadziej chorują na raka piersi.
Ogranicz lub unikaj alkoholu. Alkohol jest znanym czynnikiem rakotwórczym i jest silnie powiązany z rakiem piersi.
Odniesienie
Komitet Lekarzy na rzecz Odpowiedzialnej Medycyny i Morning Consult. (2024, sierpień). Przekonania na temat czynników dietetycznych w profilaktyce raka piersi wśród amerykańskich kobiet. https://pcrm.widen.net/s/fblnjvzsdh/pcrm-breast-cancer-awareness-8.15.24
Tekst opublikowany w amerykańskim „Newsweeku”. Tytuł, lead i śródtytuły od redakcji „Newsweek Polska”.