Tegoroczna matura rozpoczęła się 7 maja. Do tej pory maturzyści zmierzyli się już między innymi z egzaminem z języka polskiego, matematyki, angielskiego, czy wiedzy o społeczeństwie. Absolwenci szkół średnich przystąpili także do wyjątkowego egzaminu z języka łemkowskiego. Przedmiot ten na maturze w 2024 roku zdawały zaledwie trzy osoby.
Matura 2024. Tylko trzy osoby zdawały egzamin z języka łemkowskiego
Egzamin z języka łemkowskiego przeprowadzono w środę 8 maja o godzinie 14:00. Maturzyści mogli zdawać go wyłącznie jako przedmiot dodatkowy na poziomie rozszerzonym. Co ważne do egzaminu mogły przystąpić wyłącznie te osoby, które zadeklarowały swoją przynależność do mniejszości łemkowskiej. Jedną z nich jest maturzystka z I Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Kromera w Gorlicach. Olga przyznała w rozmowie z Polsk± Agencją Prasową, że od najmłodszych lat posługuje się językiem łemkowskim. Zarówno sam język jak i tradycje tej mniejszości są żywe w jej rodzinie, która zamieszkuje miejscowość Ropica Polska niedaleko Gorlic.
Jak podkreśliła maturzystka, przystąpienie do matury z tego języka oznaczało dla niej „coś więcej niż tylko zdanie kolejnego egzaminu”. – To był dla mnie akt świadomego działania na rzecz zachowania i promocji języka i kultury mojej i moich przodków. Język łemkowski był nie tylko częścią mojej historii rodzinnej, ale także ważnym elementem dziedzictwa kulturowego, które ja chcę pielęgnować i przekazywać dalej – podkreśliła cytowana przez portal Forsal.pl.
„Nie zrobił tego do końca dla siebie, lecz dla idei”
Oprócz Olgi do matury z języka łemkowskiego przystępował także absolwent z Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II w Gorlicach oraz uczeń z VI LO im. Juliusza Słowackiego w Kielcach. Dyrektorka kieleckiego liceum przyznała, że uczeń zainteresował się językiem łemkowskim zaledwie dwa lata temu i od tamtej pory uczył się go sam. – Jego intencją było zwrócenie uwagi na problem mniejszości narodowych, wagę języków mniejszości i ich pielęgnowania. Można powiedzieć, że jest idealistą, bo nie zrobił tego do końca dla siebie, lecz dla idei zwrócenia uwagi na ten problem – powiedziała w rozmowie z PAP cytowana przez portal Forsal.pl.
Łemkowie od blisko 20 lat stanowią oficjalną grupę etniczną
W Polsce matura z języka łemkowskiego przeprowadzana jest od 2013 roku. Językiem łemkowskim określa się język rusiński, zwany też łemkowsko-rusińskim, rusińsko-łemkowskim, karpatorusińskim, czy baczwańsko-rusnackim. Należy on do słowiańskiej rodziny językowej. Łemkowie pierwotne zamieszkiwali tzw. Łemkowszczyznę, czyli Beskid Niski i część Beskidu Sądeckiego. W latach 1944-1946, w ramach tzw. wymiany ludnością między Polską a ZSRR, zostali wysiedleni na radziecką Ukrainę, a w 1947 r. w ramach tzw. akcji „Wisła”, na ziemie zachodniej i północnej Polski. Dziś ich największe skupiska znajdują się w okolicach Legnicy i Lubina na Dolnym Śląsku, w Lubuskim oraz w kilku gminach powiatu gorlickiego. Od 2005 r. społeczność posiada, zgodnie z Ustawą z dnia 6 stycznia 2005 r., oficjalny status grupy etnicznej.