Portugalczyk, który w tym roku skończy 69 lat, ma wynieść polski futbol na oczekiwany od dawna poziom. Sprzyjający wydaje się skład grupy eliminacji Euro 2024 – oprócz reprezentacji Czech rywalami będą niżej notowane Albania, Wyspy Owcze i Mołdawia, a awans wywalczą dwie drużyny.
Na razie jednak Santos ma przeciwko sobie… historię. Łącznie od 1986 roku tylko dwóch z 19 selekcjonerów, w tym jeden tymczasowy (Krzysztof Pawlak), cieszyło się z wygranej w swoim pierwszym meczu w tej roli. Aż dziewięciu doznało porażek, a siedmiu zaczęło od remisu.
Ostatnim, który cieszył się z trzech punktów w debiucie był niespełna 27 lat temu Janusz Wójcik. Ulubieniec kibiców i mediów przejął kadrę po nieudanych eliminacjach mistrzostw świata 1998. Początek miał obiecujący – na stadionie Legii w Warszawie pokonał Węgry 1:0.
tvn24 Był barwny, charyzmatyczny i kontrowersyjny. Janusz Wójcik zmarł 20 listopada 2017 roku
Jedenastu kolejnych selekcjonerów i zero zwycięstw w debiucie
Nie zdołał jednak wprowadzić drużyny do Euro 2000 i jego obowiązki przejął Jerzy Engel. On z kolei wywalczył awans do mistrzostw świata 2002, ale zanim do tego doszło, zadebiutował niezbyt fortunnie. W styczniu 2000 roku jego wybrańcy przegrali w Kartagenie z Hiszpanami 0:3.
Getty Images Engel wywalczył awans z kadrą na mundial po 16 latach
Ostatni mecz w roli selekcjonera Engel wygrał (3:1 z USA podczas mundialu), jednak po powrocie z Korei Południowej został zastąpiony przez Zbigniewa Bońka. Późniejszy prezes PZPN rozpoczął od remisu 1:1 z Belgią w Szczecinie. Kadrę prowadził niespełna pół roku.
Newspix Najbardziej pamiętną wpadką trenera Bońka była ta w Warszawie z Łotwą (0:1)
Jego następca na stanowisku selekcjonera, a w przeszłości kolega z Widzewa Łódź i reprezentacji Polski, Paweł Janas w inauguracyjnym spotkaniu zremisował towarzysko w Splicie z Chorwacją 0:0. I choć awans na mundial w 2006 roku wywalczył, to skończyło się tak jak w przypadku Engela – na jednym, honorowym zwycięstwie (z Kostaryką 2:1).
Getty Images Dla Pawła Janasa mundial w Niemczech okazał się nieporozumieniem
Po nieudanym występie w Niemczech PZPN powierzył rolę opiekuna kadry Leo Beenhakkerowi, pierwszemu cudzoziemcy po 1960 roku. Holender w debiucie przegrał towarzysko z Danią 0:2. Jako pierwszy w historii wprowadził nasz zespół na mistrzostwa Europy w 2008 roku, ale został zdymisjonowany przez ówczesnego prezesa PZPN Grzegorza Latę w pamiętnych okolicznościach tuż po porażce 0:3 ze Słowenią w eliminacjach mundialu 2010.
Imago Brak sukcesu na Euro 2008 nie zabrał Leo Beenhakkerowi posady selekcjonera
Po Beenhakkerze kadrę na dwa mecze kwalifikacyjne objął Stefan Majewski. Debiutu nie miał łatwego – jego zespół przegrał w Pradze z Czechami 0:2, a kilka dni później uległ Słowacji 0:1 i zakończył przygodę jako selekcjoner.
Pod koniec października 2009 schedę przejął Franciszek Smuda. Na początek czekała go towarzyska konfrontacja z Rumunią. Polacy na mocno piaszczystej wówczas murawie stadionu Legii przegrali 0:1.
Swoją przygodę z kadrą Smuda zakończył również porażką 0:1, z Czechami na Euro 2012, po której rozstał się z PZPN.
PAP/EPA Smuda z kadrą pożegnał się definitywnie
Przegrane rozpoczęły i zakończyły także pracę z reprezentacją jego następcy – Waldemara Fornalika. Debiut nastąpił w sierpniu 2012 roku w Tallinnie, gdzie lepsza okazała się Estonia (0:1). Jego ostatni mecz w roli selekcjonera odbył się ponad rok później na Wembley. Polacy, którzy już wcześniej stracili szanse awansu do mistrzostw świata, przegrali z Anglikami 0:2.
PAP, TVN24 Fornalik zaliczył sporo wpadek
Taki sam wynik zanotował w debiucie jego następca, Adam Nawałka. W listopadzie 2013 roku Biało-Czerwoni ulegli we Wrocławiu Słowacji po licznych błędach przebudowanej defensywy. Nowy selekcjoner zebrał sporo krytyki, na dodatek kolejne towarzyskie mecze również były nieudane, ale – mając sporo czasu na eksperymenty – zdążył stworzyć mocny zespół. Efektem był ćwierćfinał mistrzostw Europy 2016 we Francji i udane eliminacje do mundialu 2018 w Rosji. Tam jednak Biało-Czerwoni spisali się słabo, zajęli ostatnie miejsce w grupie i w konsekwencji Nawałka rozstał się z zespołem narodowym.
Newspix Nawałka był selekcjonerem reprezentacji w latach 2013-2018
Jego następca – Jerzy Brzęczek – został nominowany w lipcu 2018 roku, a już półtora miesiąca później zadebiutował w meczu pierwszej edycji Ligi Narodów – na wyjeździe z Włochami. Spotkanie po niezłej grze zakończyło się remisem 1:1. Brzęczek nie wygrał żadnego z sześciu meczów do końca 2018 roku, ale w następnym wywalczył awans do mistrzostw Europy.
Turniej planowany na 2020 rok został przełożony o dwanaście miesięcy z powodu pandemii COVID-19. Ówczesny selekcjoner zdążył jeszcze poprowadzić kadrę w drugiej edycji Ligi Narodów, lecz po zajęciu trzeciego miejsca w grupie i sporej krytyce za styl drużyny władze PZPN rozstały się z Brzęczkiem. Niespodzianką był termin ogłoszenia – styczeń 2021.
Getty Images Od lipca 2018 roku do 18 stycznia 2021 roku Brzęczek prowadził polską kadrę
Od końca stycznia 2021 selekcjonerem był Paulo Sousa. Rozpoczął od wyjazdowego remisu 3:3 z Węgrami w eliminacjach mistrzostw świata. Z grupy na Euro 2021 Polska nie wyszła, jednak Portugalczyk pozostał na stanowisku, bo gra drużyny mogła się podobać. Mimo awansu do baraży o mundial w Katarze, Sousa do nich nie przystąpił. Wolał trenować brazylijskie Flamengo. Pod koniec 2021 roku poprosił o rozwiązanie umowy. Odchodził w kuriozalnych okolicznościach.
Getty Images Paulo Sousa
Szansę wprowadzenia Polski na mundial 2022 otrzymał już Czesław Michniewicz. Na sugestię, że w XXI wieku debiuty selekcjonerów nie były zwycięskie, odparł: – No to w Szkocji remis, a potem zwycięstwo w barażach. Wszystko się sprawdziło. W Glasgow w towarzyskim meczu jego podopieczni zremisowali 1:1, wyrównując w ostatnich sekundach z rzutu karnego, a w finale baraży Polacy pokonali w Chorzowie Szwecję 2:0.
Na mundialu w Katarze Polacy byli krytykowani za zbyt defensywną grę, ale cel zrealizowali – po 36 latach wyszli z grupy. Z turniejem pożegnali się po ich najlepszym spotkaniu – w 1/8 finału z Francją (1:3). Prezes PZPN Cezary Kulesza nie przedłużył jednak kontraktu ze szkoleniowcem. To głównie efekt zawirowań wokół kadry i słynnej “afery premiowej”.
Getty Images Z 13 meczów w roli selekcjonera Michniewicz wygrał pięć
Santos na przełamanie?
Jego następcą w styczniu 2023 roku został Fernando Santos. Były trener reprezentacji Grecji i Portugalii spróbuje przełamać polską “klątwę selekcjonerów XXI wieku”.
Zapytany niedawno o cel na marcowe mecze, z Czechami w piątek w Pradze (równo rok po debiucie Michniewicza) oraz z Albanią trzy dni później w Warszawie, odparł: – Sześć punktów, nie mam wątpliwości. Zawsze gram po to, żeby zwyciężyć. Nigdy na remis.
Wideo: tvn24 Fernando Santos zapytany o cel minimum na mecze z Czechami i Albanią
Czy Polacy sięgną w selekcjonerskim debiucie po pierwsze trzy punkty od 1997 roku? Pierwszy gwizdek w piątek o 20.45.
| data | trener | mecz |
wynik |
| Bydgoszcz, 07.10.1986 | Wojciech Łazarek | Polska – Korea Północna | 2:2 |
| Lubin, 23.08.1989 | Andrzej Strejlau | Polska – ZSRR 1:1 | 1:1 |
| Poznań, 13.10.1993 | Lesław Ćmikiewicz | Polska – Norwegia | 0:3 |
| Santa Cruz de Tenerife, 09.02.1994 | Henryk Apostel | Hiszpania – Polska | 1:1 |
| Hongkong, 19.02.1996 | Władysław Stachurski | Polska – Japonia | 0:5 |
| Moskwa, 02.06.1996 | Antoni Piechniczek | Rosja – Polska | 2:0 |
| Katowice, 14.06.1997 | Krzysztof Pawlak | Polska – Gruzja | 4:1 |
| Warszawa, 06.09.1997 | Janusz Wójcik | Polska – Węgry | 1:0 |
| Kartagena, 26.01.2000 | Jerzy Engel | Hiszpania – Polska | 3:0 |
| Szczecin, 21.08.2002 | Zbigniew Boniek | Polska – Belgia | 1:1 |
| Split, 12.02.2003 | Paweł Janas | Chorwacja – Polska | 0:0 |
| Odense, 16.08.2006 | Leo Beenhakker | Dania – Polska | 2:0 |
| Praga, 10.10.2009 | Stefan Majewski | Czechy – Polska | 2:0 |
| Warszawa, 14.11.2009 | Franciszek Smuda | Polska – Rumunia | 0:1 |
| Tallinn, 15.08.2012 | Waldemar Fornalik | Estonia – Polska | 1:0 |
| Wrocław, 15.11.2013 | Adam Nawałka | Polska – Słowacja | 0:2 |
| Bolonia, 07.09.2018 | Jerzy Brzęczek | Włochy – Polska | 1:1 |
| Budapeszt, 25.03.2021 | Paulo Sousa | Węgry – Polska | 3:3 |
| Glasgow, 24.03.2022 | Czesław Michniewicz | Szkocja – Polska | 1:1 |
| Praga, 24.03.2023 | Fernando Santos | Czechy – Polska | ? |
