Chodzi o płaski placek, który do złudzenia przypomina pizzę. Umieszczono na nim owoce, którymi zdaniem archeologów mogą być ganaty i daktyle, a oprócz nich również przyprawy oraz moretum — rodzaj popularnego w starożytności smarowidła na bazie ziół i sera.
W artykule na oficjalnej stronie Parku Archeologicznego w Pompejach eksperci informują, że posiłek w takiej formie nazywano „Xenia” i odgrywał on istotną rolę w kulturze śródziemnomorskiej. Był elementem tradycyjnej, rytualnej greckiej gościnności, noszącej taką samą nazwę.
To właśnie Xenią podejmowano zarówno zaproszonych, jak i niespodziewanych gości — na chwałę Zeusa i Ateny, patronów wszystkich Hellenów. W starożytnych miastach rozsianych wokół Wezuwiusza (do których należały również Pompeje) znaleziono dotychczas około 300 przedstawień takiego posiłku.
Archeologów zachwycił nie tylko fakt, iż malowidło to kolejny cenny artefakt obrazujący tradycje mieszkańców Pompejów. Podkreślają oni, że równie imponujący jest poziom wykonania fresku.
Eksperci komentują fresk: „To nie pizza”
Czy płaski wypiek z pompejańskiego malowidła to rzeczywiście pizza? Badacze nie mają złudzeń: „Choć wygląda na pizzę, to obraz sprzed dwóch tysięcy lat oczywiście nie może jej przedstawiać” — czytamy na stronie Parku Archeologicznego w Pompejach.
Archeolodzy podkreślają, że na placku z fresku brakuje takich tradycyjnych i najbardziej charakterystycznych dodatków jak pomidory i mozarella. Podkreślają jednak, że wypiek mógł być odległym protoplastą tego, co dziś nazywamy pizzą.
