Nowe dane na temat zysków największych światowych firm ponowiły wezwania do wprowadzenia stałych podatków od nieoczekiwanych dochodów we wszystkich sektorach gospodarki.
Badanie opublikowane w czwartek przez Oxfam i ActionAid ujawnia, że 722 globalne korporacje łącznie zarobiły ponad 1 bilion dolarów (917 miliardów euro) rocznie na nieoczekiwanych zyskach w latach 2021 i 2022.
Spośród tych korporacji 45 firm energetycznych osiągało nieoczekiwane zyski średnio 217 miliardów euro rocznie, podczas gdy firmy z innych sektorów, w tym żywności i napojów, bankowości i farmaceutyki, również odnotowały wzrost zysków, według dwóch organizacji pozarządowych.
Analiza opiera się na miejsce w rankingu Forbesa Global 2000 i definiuje nadzwyczajne zyski jako te, które przekraczają średnie zyski w poprzednich czterech latach o więcej niż 10 procent.
Tymczasem obie organizacje pozarządowe poinformowały, że miliard pracowników w 50 krajach skorzystał z realnej obniżki płac o 746 miliardów dolarów (686 miliardów euro) w 2022 roku.
Oxfam i ActionAid apelują o podatek od nadmiernych zysków, który mógłby być wykorzystany do złagodzenia rosnących kosztów życia i finansowania projektów rozwojowych na tzw. Globalnym Południu.
„Istnieje kwestia niesprawiedliwości, w której firmy osiągają ogromne nieoczekiwane zyski, podczas gdy ludzie borykają się z rachunkami za energię, kupując żywność w supermarkecie. To jest niedopuszczalne” – powiedziała Chiara Putaturo, doradca UE ds. nierówności i polityki podatkowej w Oxfam.
„Zaobserwowaliśmy, że w niektórych firmach 85% wszystkich nieoczekiwanych zysków wygenerowanych w 2022 r. trafiło do akcjonariuszy, zasilając kieszenie już bogatych osób. Najlepiej opłacani dyrektorzy generalni w czterech krajach cieszyli się realną podwyżką płac o 9% w 2022 r., podczas gdy pracownicy płace spadły o 3%” – dodała.
Według Quentina Parrinello, starszego doradcy ds. polityki w Obserwatorium Podatkowym UE, argument krytyków, że podatek od nieoczekiwanych zysków zniechęca do inwestycji, nie jest dobrze uzasadniony, ale konstrukcja opłaty ma kluczowe znaczenie.
„Widzimy, że niektóre duże firmy – nie wszystkie – odnotowują rekordowe zyski, nie z powodu wzrostu produktywności, nie z powodu innowacji, ale dlatego, że są w stanie podbijać ceny i zawyżać swoje marże” – powiedział.
„Podatek od nieoczekiwanych zysków może faktycznie zachęcać do inwestycji, ponieważ to raczej pieniądze, które nie trafią do kieszeni akcjonariuszy i nie zostaną ponownie zainwestowane w spółki”.
„Dla nas bardzo liczy się to, że projekt zapewnia radzenie sobie z nadmiernymi zyskami wynikającymi z podbijania cen, a nie z regularną działalnością i zwrotem z inwestycji” – dodał.
W czerwcu A raport Międzynarodowy Fundusz Walutowy stwierdził, że prawie połowa wzrostu inflacji w Europie w ciągu ostatnich dwóch lat wynika z rosnących zysków przedsiębiorstw. Prezes Europejskiego Banku Centralnego Christine Lagarde powiedziała również w czerwcu, że zyski przedsiębiorstw były największym motorem inflacji w 2022 r.
We wrześniu ubiegłego roku ministrowie ds. energii krajów UE uzgodnili m.in tymczasowy podatek od dochodów nadzwyczajnych na spółki paliwowe czerpiące korzyści z rosnących cen energii. Opłata, zwana „składką solidarnościową”, jest nakładana na zyski przekraczające 20 proc. średniorocznych zysków firmy od 2018 r.
Chociaż każde państwo członkowskie UE musi zastosować podatek, postęp w poszczególnych krajach jest różny, a niektóre jeszcze nie przyjęły środków.
Rzecznik Komisji Europejskiej powiedział, że instytucja ocenia sposób, w jaki każde państwo członkowskie zastosowało składkę solidarnościową lub uchwalony równoważny środek krajowy, aw razie potrzeby podejmuje działania następcze z zainteresowanym państwem członkowskim, aby zapewnić pełną zgodność z prawem UE.
Podatek unijny został spełniony opór od niektórych firm, które twierdziły, że ogranicza to inwestycje w nowe technologie, w tym zielone. Pomimo mechanizmu, który stworzyły firmy Big Oil rekordowe zyski w 2022 r.
Wkład solidarnościowy jest środkiem tymczasowym mającym zastosowanie wyłącznie do zysków z lat 2022 i 2023. Oxfam i ActionAid wzywają do stałego podatku rozciągniętego na wszystkie sektory generujące nadzwyczajne zyski.
Portugalia jest obecnie jedynym krajem UE, który bierze na cel firmy zajmujące się dystrybucją żywności. Kraje takie jak Węgry celują w różne sektory, w tym firmy farmaceutyczne i medialne, podczas gdy chorwacki podatek od nieoczekiwanych dochodów dotyczy wszystkich firm przekraczających określony próg przychodów.
Według Parrinello potrzebna jest większa spójność we wszystkich państwach członkowskich. „Różne kraje wdrażają różne systemy radzenia sobie z nieoczekiwanymi zyskami. Niektóre z nich opodatkowują sprzedaż i zyski z pewnymi ograniczeniami. Musimy to jak najbardziej zharmonizować”.
Oxfam i ActionAid twierdzą, że podatek od nieoczekiwanych zysków mógłby wygenerować setki miliardów funduszy, które można by skierować na walkę z ubóstwem i zmianami klimatycznymi.
