Unia Europejska jest w trakcie reformowania wspólnych zasad regulujących przyjmowanie i relokację osób ubiegających się o azyl.
Ursula von der Leyen dała w poniedziałek do zrozumienia Polsce i Węgrom, że decyzje w sprawie polityki migracyjnej bloku będą podejmowane większością kwalifikowaną, zaledwie kilka dni po tym, jak oba kraje porwały szczyt przywódców, by zaprotestować przeciwko proponowanej reformie i zażądać jednomyślności.
„Tak mówią traktaty i tego dotrzymaliśmy” – powiedział przewodniczący Komisji Europejskiej podczas oficjalnej wizyty w Madrycie.
Spór rozpoczął się w zeszłym miesiącu kiedy ministrowie spraw wewnętrznych osiągnęli wstępne porozumienie w sprawie proponowanego rozporządzenia ustanawiającego nowy system „obowiązkowej solidarności”, który dawałby państwom członkowskim trzy możliwości zarządzania nowo przybyłymi: przyjąć pewną liczbę osób ubiegających się o azyl na ich terytorium, zapłacić 20 000 EUR za każdą odrzucony wnioskodawca lub finansowanie wsparcia operacyjnego, takiego jak infrastruktura i transport.
Transakcja została okrzyknięta wielkim przełomem przez większość europejskich przywódców, ale natychmiast została przyjęta zaciekła opozycja Węgier i Polski, dwóch krajów, które od dawna opowiadają się za twardym stanowiskiem w kwestii migracji.
Węgrom i Polsce nie podoba się fakt, że porozumienie zostało osiągnięte większością kwalifikowaną – co najmniej 15 państw członkowskich reprezentujących 65% ludności UE – a nie jednomyślnością, która pozwala na skorzystanie z prawa weta.
W reakcji na to, co nazwali „przewrotową” decyzją, rządy Viktora Orbána i Mateusza Morawieckiego domagają się, by dalsze kroki w sprawie reformy migracyjnej były podejmowane „na zasadzie konsensusu” i wyłącznie „dobrowolnie”.
Ale von der Leyen odrzuciła wniosek w poniedziałek, odwołując się do zasad głosowania określonych w traktatach założycielskich.
„Pakt na rzecz migracji i azylu: pierwsza ważna część została podjęta zgodnie z traktatem (UE), większością kwalifikowaną, i dotyczy to wszystkich pozostałych pakietów” – powiedział przewodniczący Komisji Europejskiej, odnosząc się do wieloczęściowy remont, który zaproponował jej dyrektor.
Von der Leyen zauważyła, że UE znajduje się w „kluczowym punkcie” i że zmiana atmosfery zbliżyła reformę migracyjną bardziej niż kiedykolwiek.
„Chcemy iść razem do przodu” – powiedziała.
Jej uwagi padły podczas wizyty w Madrycie z okazji rozpoczęcia sześciomiesięcznej prezydencji Hiszpanii w Radzie UE. Przemawiając obok niej, hiszpański premier Pedro Sánchez powtórzył opinię szefa Komisji.
„Cóż, to jest zapisane w traktatach. Nie ma większej politycznej legitymacji niż przestrzeganie traktatów” – powiedział Sánchez zapytany o stanowisko węgiersko-polskie.
„Rzeczywiście istnieje możliwość pójścia naprzód z plikami, które od dawna leżą w szufladzie i które w tej chwili mamy realną szansę na zakończenie”.
Hiszpański przywódca zaapelował o “konstruktywne podejście” do negocjacji między Radą a Parlamentem Europejskim, aby osiągnąć ostateczne porozumienie, które “jest pozytywne dla wszystkich” i zapewnia “równowagę” między odpowiedzialnością a solidarnością.
Sánchez powiedział, że zamknięcie umowy podczas hiszpańskiej prezydencji byłoby „bardzo ważne” i „symboliczne”, biorąc pod uwagę rolę Hiszpanii jako kraju pierwszej linii i jej bezpośrednie doświadczenia z przeszłymi kryzysami migracyjnymi.
„Najważniejszą rzeczą jest nie zapominać, że wyzwanie, jakim jest nielegalna migracja, musi doprowadzić nas do wspólnej odpowiedzi, europejskiej odpowiedzi, a nie odpowiedzi będącej sumą krajowych realiów” – powiedział Sánchez.
„Musimy także przezwyciężyć ten dylemat”.
