Odkąd stał się Omicron dominujący na świecie wariant Covida, przybiera wiele kształtów. Najpierw był BA.1, potem BA.5, aw końcu inne, w tym BQ.1 i BQ.1.1. Teraz wszystkie oczy skierowane są na kolejny pomieszany ciąg liter i cyfr — XBB.1.5, znany również jako Kraken, który w ostatnich tygodniach przetoczył się przez północno-wschodnie Stany Zjednoczone.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała XBB.1.5 za najbardziej zakaźną wersję wariantu Omicron i ogłosiła, że kraje powinny rozważyć zalecenie masek w sytuacjach ryzykownych, takich jak loty. Szybko staje się dominujący w niektórych częściach Stanów Zjednoczonych, a niektórzy eksperci obawiają się, że może być w stanie uniknąć odporności na wcześniejsze infekcje i prawdopodobnie szczepionki.
Za każdym razem, gdy nowy wariant pojawia się tak szybko, przyciąga uwagę. Znaczące odmiany wirusa SARS-CoV-2 mogą oznaczać więcej zachorowań, hospitalizacji i zgonów, co może nadwyrężyć systemy opieki zdrowotnej i zwiększyć wskaźniki długotrwałego Covid-19. Podczas gdy infekcje XBB.1.5 nasilają się, WHO twierdzi, że nie ma dowodów na to, że mutacje tego wariantu spowodowałyby poważniejsze infekcje – ale jest jeszcze wcześnie. W Stanach Zjednoczonych liczba hospitalizacji Covid rośnie, ale nie zbliża się do szczytów z początku 2022 roku. Jednak pojawienie się szybko zmieniającego się wariantu ponownie zwraca uwagę na ciągły problem: w jaki sposób należy aktualizować szczepionki.
„Od jakiegoś czasu nie widzieliśmy podlinii, która zostałaby wystrzelona z taką prędkością, więc to kolejny znak, że warto ją obserwować” – mówi Pavitra Roychoudhury, dyrektor ds. sekwencjonowania Covid-19 na University of Washington Virology Laboratorium. Roychoudhury mówi, że ważne jest, aby wcześnie przyjrzeć się wariantom, aby je zidentyfikować i zastanowić się, jak zaprojektować przyszłe szczepionki: „Do czasu, gdy będziemy mieli szczepionkę, która będzie skuteczna przeciwko wszystkim wariantom, będziemy musieli spróbować zaprojektować je w oparciu o to, co prawdopodobnie krąży z dużą częstotliwością”.
Ten wariant jest podlinią rekombinacji dwóch innych odgałęzień Omicron. To mieszanie może się zdarzyć, gdy dana osoba jest jednocześnie zarażona dwoma wariantami wirusa lub gdy oba spotykają się w ściekach.
Ten mógłby się wyróżniać spośród kilku krążących wariantów Omicron, gdyby okazało się, że ma dwie zalety, które czynią go wysoce zaraźliwym – zdolność do unikania przeciwciał nabytych w wyniku wcześniejszych infekcji lub szczepień oraz siła wiązania z receptorami ACE2, przez które Covid dostaje się do komórek i zaraża ludzi. Preprint opublikowany na początku stycznia przez chińskich naukowców skupiających się na XBB.1.5 twierdzi, że tak, ale artykuł ten nie został jeszcze opublikowany ani zrecenzowany.
„To rodzaj podwójnej mutacji”, mówi Peter Hotez, współdyrektor Texas Children’s Hospital Center for Vaccine Development i dziekan National School of Tropical Medicine w Baylor College of Medicine. „Nie tylko ma właściwości ucieczki immunologicznej, ale był w stanie to zrobić, zachowując jednocześnie zdolność wiązania się z receptorem”.
Rozprzestrzenia się również szybciej ze względu na zachowanie ludzi: niewielu nosi maski w porównaniu z 2020 r., a wielu podróżowało i gromadziło się w pomieszczeniach, aby świętować okres świąteczny. To przepis na to, że wiele osób szybko zachoruje. „To, co mamy teraz, to ten podwariant, który ma dużo ucieczki immunologicznej, który również wchodzi w grę, gdy prawie usunęliśmy większość, jeśli nie wszystkie, naszych innych praktyk łagodzących zdrowie publiczne” – mówi Stephanie Silvera, epidemiolog i profesor zdrowia publicznego na Montclair State University w New Jersey.
