Fala ptasia grypa H5N1 – która do tej pory zaatakowała 76 krajów, wywołała stany nadzwyczajne w kraju i spowodowała najgorszą epidemię chorób zwierzęcych w historii Stanów Zjednoczonych – nadal ryczy wśród dzikiego ptactwa i drobiu komercyjnego. Według Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt ponad 140 milionów drobiu na całym świecie zmarło z powodu wirusa lub zostało poddanych ubojowi, aby zapobiec jego rozprzestrzenianiu się. I chociaż trudniej je policzyć, wymieranie wśród dzikich ptaków było katastrofalne.
Coś musi hamować. W Stanach Zjednoczonych, gdzie straty sięgają blisko 60 milionów, eksperci branżowi cicho rozmawiają o zrobieniu kroku, któremu od dawna się sprzeciwiali: szczepieniu komercyjnych kurczaków, kur niosek, indyków i kaczek przeciwko grypie.
To nie brzmi kontrowersyjnie; w końcu szczepionki przeciw grypie dla ludzi to rutyna, a kurczaki już w pierwszych dniach życia otrzymują garść szczepień. Ale tylko kilka krajów rutynowo szczepi drób przeciwko ptasiej grypie. Wprowadzenie szczepionki mogłoby wywołać zakazy handlowe, które zmiażdżyłyby ogromny rynek eksportowy Stanów Zjednoczonych, zwróciły sektory handlu drobiem przeciwko sobie i prawdopodobnie wywołałyby niepokój konsumentów w kwestii bezpieczeństwa żywności.
Oficjalnie branża sprzeciwia się więc drastycznemu krokowi. Ale prywatnie – nikt nie chciał się wypowiedzieć na ten temat – naukowcy z firm drobiarskich twierdzą, że nie widzą innej strategii wyjścia. A naukowcy współpracujący z przemysłem amerykańskim twierdzą, że może nie być innego wyboru niż rozpoczęcie szczepień – ale także, że Stany Zjednoczone nie mogą same rozpocząć szczepień.
„O szczepieniach dyskutuje się na skalę globalną, ponieważ byłaby to globalna decyzja”, mówi Karen Burns Grogan, weterynarz i profesor kliniczny w Centrum Diagnostyki i Badań Drobiu Uniwersytetu Georgia. (Georgia produkuje więcej brojlerów lub kurczaków mięsnych niż jakikolwiek inny stan, około 1,3 miliarda rocznie). „Wszyscy, od Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt, przez rząd federalny USA, po partnerów handlowych, musieliby podjąć decyzję. ”
Ale ta decyzja nie jest w żaden sposób gwarantowana. Ograniczone zapasy ptasich szczepionek przeciwko grypie H5N1 zostały zamówione przez rząd federalny po ogromnej epidemii w 2015 r., ale mogą one nie ograniczyć obecnie krążącego szczepu. Departament Rolnictwa USA nie zezwolił na ich użycie. Zwiększenie podaży na tyle, by chronić miliardy ptaków, wymagałoby ogromnego wysiłku produkcyjnego, a także znacznej siły roboczej, ponieważ te strzały prawdopodobnie byłyby podawane ręcznie.
Dyskusja staje się pilna. Ptasia grypa wciąż zaraża ludzi – ostatnio zabiła 11-letnią dziewczynkę w Kambodży i zachorowała jej ojca, chociaż szczep, którym się zarazili, różnił się od tego, który obecnie atakuje ptaki, i nic nie wskazywało na to, że choroba się od nich rozprzestrzeniła do innych. Szybko przystosowuje się do ssaków, ostatnio zabijając lwy morskie u wybrzeży Peru i norki hodowane w Hiszpanii.
Ptasia grypa zabija również niezliczoną, ale prawdopodobnie ogromną liczbę dzikich ptaków, co stanowi zmianę w stosunku do historycznego schematu, w którym dzikie ptaki przenosiły wirusa, ale nie chorowały na niego. „Wpływ na populacje dzikiego ptactwa jest bezprecedensowy” — mówi Peter Marra, ornitolog i dyrektor Earth Commons Institute na Uniwersytecie Georgetown. „Ogromna liczba głuptaków i innych gatunków zniknęła. I to nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale na całej zachodniej półkuli, w całej Europie i zakładamy, że w Afryce”.
