Ale nauka o atrybucji może zrobić o wiele więcej niż tylko powiedzieć nam, w jaki sposób zmiany klimatu wpływają na pogodę. Otto chce wykorzystać swoje raporty atrybucji, by pociągać zanieczyszczających do odpowiedzialności za ekstremalne zjawiska pogodowe. „Zaczęliśmy dużo pracować z prawnikami, aby w zasadzie wypełnić lukę w wiedzy między tym, co możemy powiedzieć naukowo, a tym, co do tej pory zostało wykorzystane w zakresie dowodów” – mówi. W związku z toczącymi się sprawami sądowymi w Niemczech i Brazylii nauka o atrybucji przenosi się na salę sądową.
WSPÓŁZAŁOŻONY OTTO World Weather Attribution w 2014 roku z oceanografem Heidi Cullen i klimatologiem Geertem Janem van Oldenborghem. Na początku Otto, który ma dyplomy z fizyki i filozofii, sądził, że główną rolą atrybucji pogody jest rozwikłanie złożoności systemów pogodowych w celu ilościowego określenia, w jakim stopniu zmiany klimatu wpłynęły na ekstremalne warunki pogodowe. Inni naukowcy ustalili, jak używać modeli klimatycznych do przypisywania zmian klimatycznych wydarzeniom pogodowym, ale nikt nie próbował wykorzystać tej nauki do tworzenia szybkich raportów na temat ostatnich katastrof.
Pierwsze badanie World Weather Attribution w czasie rzeczywistym zostało opublikowane w lipcu 2015 r. Stwierdzono, że fala upałów w Europie na początku tego miesiąca była prawie na pewno bardziej prawdopodobna dzięki zmianom klimatycznym. Następnie przeprowadzono inne badania dotyczące powodzi, burz i opadów deszczu, z których każde opublikowano w ciągu kilku tygodni od katastrofy. Ale badania atrybucji nie polegają tylko na zrozumieniu przeszłych wydarzeń — mogą pomóc nam przygotować się na przyszłość, mówi Otto. „Obecnie postrzegam atrybucję jako narzędzie, które pomaga nam rozplątać przyczyny katastrof i pomaga nam wykorzystywać ekstremalne wydarzenia jako soczewkę w społeczeństwie, aby zobaczyć, gdzie jesteśmy narażeni”.
Niszczycielski sezon monsunowy w Pakistanie w 2022 roku jest tego przykładem. Otto i jej współpracownicy zadręczali się sformułowaniem swojego raportu, ponieważ w zapisach historycznych było tak mało podobnych wydarzeń, że ich modele miały trudności z dokładnym symulowaniem ekstremalnych opadów. Wiedzieli, że opady na tym obszarze były znacznie bardziej intensywne niż w przeszłości, ale nie byli w stanie określić, w jakim stopniu ten wzrost był spowodowany zmianami klimatycznymi. „Może być tak, że wszystko to jest zmiana klimatu, ale może tak być [the role of] zmiany klimatu są znacznie mniejsze” – mówi Otto. Chociaż nie można było określić przyczyny, w raporcie podkreślono, jak bardzo Pakistan jest narażony na poważne powodzie, podkreślając bliskość gospodarstw i domów do równin zalewowych, słabe systemy zarządzania rzekami i ubóstwo jako główne czynniki ryzyka. „Wrażliwość jest tym, co odróżnia zdarzenie, które zasadniczo nie ma wpływu, od katastrofy” — mówi Otto.
Praca World Weather Attribution zwykle trafia na pierwsze strony gazet, gdy dochodzi do wniosku, że zmiany klimatyczne zwiększają prawdopodobieństwo ekstremalnych warunków pogodowych, ale odwrotny wynik może być jeszcze bardziej przydatny dla regionów dotkniętych klęskami żywiołowymi. Jedno dochodzenie w sprawie długiej suszy na południowym Madagaskarze wykazało, że szansa na niskie opady deszczu nie wzrosła znacząco z powodu zmian klimatycznych wywołanych przez człowieka. Świadomość tego przywraca podmiotowość krajom, mówi Otto. „Jeśli myślisz, że to wszystko ma związek ze zmianami klimatycznymi, to nic nie możesz zrobić, chyba że globalna społeczność zbierze się razem. Ale jeśli wiesz, że zmiana klimatu tak naprawdę nie odgrywa dużej roli lub wcale, oznacza to, że wszystko, co robisz, aby zmniejszyć swoją podatność na zagrożenia, faktycznie ma ogromne znaczenie”.
Zdjęcie: Maria Lax
TO NIE TYLKO rządów, które są niezwykle zainteresowane wynikami badań atrybucji. Sądy też zaczynają zwracać na to uwagę. W sierpniu 2021 r. Australijski sąd orzekł, że Agencja Ochrony Środowiska Nowej Południowej Walii nie wypełniła swojego obowiązku ochrony środowiska przed zmianami klimatycznymi w sprawie wniesionej przez osoby, które przeżyły pożar buszu. Jedno z badań atrybucji Otto dotyczących sezonu pożarów buszu 2019-2020 zostało wykorzystane w raporcie zleconym przez sąd, ale dowiedziała się o tym dopiero, gdy jeden z prawników zaangażowanych w sprawę wysłał jej e-mail po ogłoszeniu werdyktu. „Naprawdę miło jest to zobaczyć, gdy badanie, które przeprowadziliśmy, ma rzeczywisty wpływ” – mówi.
Jeśli badania atrybucji mogą nam powiedzieć, że katastrofa stała się bardziej dotkliwa z powodu zmian klimatu, wskazują również na coś innego: kto może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Richard Heede, geograf z Kalifornii, spędził dziesięciolecia na przeglądaniu archiwów, aby oszacować emisje dwutlenku węgla przez firmy aż do czasów przed rewolucją przemysłową. Wynik jest znany jako Carbon Majors: baza danych największych trucicieli na świecie aż do chwili obecnej. Raport Carbon Majors z 2017 r. wykazał, że połowę wszystkich emisji przemysłowych od 1988 r. można przypisać zaledwie 25 podmiotom korporacyjnym lub państwowym. Sama państwowa firma paliwowa Saudi Aramco jest odpowiedzialna za 4,5 procent światowej emisji gazów cieplarnianych w przemyśle w latach 1988-2015.
