Zarówno warunki korzystania z usługi GEDmatch, jak i FamilyTreeDNA określają ich zasady dotyczące wykorzystania przez organy ścigania. Jednak dla wielu użytkowników rozwiązywanie przestępstw nie jest głównym motywatorem rejestrowania się w tych witrynach. Poza tym nie wszyscy czytają warunki świadczenia usług, a firmy mogą nie tylko je zmienić w dowolnym momencie, ale nawet złamać własne warunki.
Dlatego David Gurney, który pomagał w opracowaniu warunków świadczenia usług dla DNA Justice Foundation, chciał mieć pewność, że użytkownicy w pełni rozumieją, do czego się rejestrują — do bazy danych, której jedynym celem jest pomoc w egzekwowaniu prawa. Witryna nie jest narzędziem genealogicznym konsumentów, a użytkownicy nie mają dostępu do własnych dopasowań. Organy ścigania mogą korzystać z bazy danych tylko w celu prowadzenia dochodzeń w sprawie określonych przestępstw, w tym morderstwa, nieumyślnego spowodowania śmierci, gwałtu i napaści na tle seksualnym, uprowadzenia, rabunku, napaści z użyciem siły, terroryzmu i bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego. (Są one podobne do warunków GEDmatch i FamilyTreeDNA.)
„Nie sądzę, by ktokolwiek mógł zgodzić się na te warunki świadczenia usług i nie rozumieć, w co się pakują” — mówi Gurney, adiunkt prawa i społeczeństwa oraz dyrektor Investigative Genetic Genealogy Center w Ramapo College w New Jersey.
Jednak przesyłanie danych DNA do którejkolwiek z tych baz danych — nawet organizacji non-profit — nadal wiąże się z ryzykiem. Ty lub członek rodziny możecie zostać wciągnięci w śledztwo tylko dlatego, że dzielicie część DNA z podejrzanym. Genealogowie genetyczni współpracują ze śledczymi, aby zawęzić listę podejrzanych na podstawie czynników, takich jak ich przypuszczalny wiek i miejsce zamieszkania w czasie popełnienia przestępstwa, ale tropy, które generują, to po prostu: tropy. A czasami tropy są błędne. Zanim policja aresztowała DeAngelo, zidentyfikowała innego członka jego rodziny, który był niewinny.
I są obawy dotyczące bezpieczeństwa. W 2020 roku GEDmatch poinformował, że hakerzy zorganizowali wyrafinowany atak na jego bazę danych. Naruszenie nadało ustawienia prywatności witryny, co oznacza, że profile użytkowników, którzy nie wyrazili zgody na dopasowywanie przez organy ścigania, były tymczasowo dostępne w tym celu.
Jennifer Lynch, dyrektor ds. sporów dotyczących inwigilacji w Electronic Frontier Foundation, grupie zajmującej się prawami cyfrowymi z siedzibą w San Francisco, nie uważa, że baza danych DNA non-profit jest panaceum na te problemy. „To nie rozwiązuje problemu, że te przeszukania są niezgodne z konstytucją” – mówi. EFF i inni argumentowali, że poszukiwania genealogii genetycznej przez organy ścigania są naruszeniem Czwartej Poprawki, która chroni obywateli USA przed nieuzasadnionymi przeszukaniami i konfiskatami. Grupa sprzeciwia się również potajemnemu gromadzeniu DNA bez nakazu.
„Kiedy organy ścigania przeszukują te bazy danych, nie mają na myśli pojedynczego podejrzanego” — mówi Lynch. Porównuje to do „wyprawy na ryby”, ponieważ jest najczęściej używana w ostateczności w przypadkach, gdy badacze nie byli w stanie wygenerować żadnych dobrych tropów. „Nawet jeśli technika może rozwiązać przestępstwa, nie oznacza to, że powinniśmy po prostu odwracać wzrok od naszych praw konstytucyjnych” — mówi Lynch.
Martwi się również śliskim zboczem: w tej chwili te bazy danych ograniczają użycie policji do prowadzenia dochodzeń w sprawie brutalnych przestępstw. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby zmienili warunki świadczenia usług, aby umożliwić organom ścigania badanie coraz mniej poważnych przestępstw, naruszających prywatność ludzi.
Jeśli sądy nigdy nie zajmą się konstytucyjnością tej techniki, mówi Lynch, ważne będzie wdrożenie przepisów ograniczających jej stosowanie. Kilka stanów USA przyjęło już przepisy, które ograniczają rodzaje przestępstw, do których można wykorzystywać te bazy danych, lub wymagają od policji uzyskania nakazu przeszukania w celu ich wykorzystania.
Na razie Moore i Press skupiają się na pożytku publicznym genealogii genetycznej. „Jeśli ludzie popierają pomysł usunięcia brutalnych przestępców z ulic i podania nazwisk niezidentyfikowanych oraz odpowiedzi ich rodzinom, powinni poważnie rozważyć aktywne wspieranie nas” – mówi Moore. „Mogą być odpowiedzią na rozwiązanie sprawy lub umieszczenie brutalnego przestępcy za kratkami”.
