— Jest rodzaj takiego rachunku sumienia, który co jakiś czas powinny przeprowadzać duże instytucje i wspólnoty o takim wymiarze społecznym, publicznym. Niewątpliwie Kościół do takich należy — mówi ks. Kazimierz Sowa, duchowny rzymskokatolicki i dziennikarz. Porusza też temat odpowiedzialności za powódź i reakcji Kościoła na kataklizm.
— Za jakie grzechy ta powódź? — pyta Magdalena Rigamonti.
— Właśnie powódź nie za grzechy. Jeśli ktoś myśli, że za grzechy i akurat właśnie w tym konkretnym miejscu, to znaczy, że szuka sobie prostego usprawiedliwienia dla siebie i prostego wytłumaczenia wszystkiego, co się na świecie dzieje, więc to, co się dzieje, naprawdę nie jest za grzechy. Czasem paradoksalnie jest po coś. Takie nieszczęśliwe sytuacje odkrywają u ludzi nowe pokłady pewnej aktywności, szlachetności, powiedziałbym zauważenia radości z drobnych spraw, o których nie mieli pojęcia wcześniej. Więc myślę, że też tak trzeba popatrzeć na to — mówi ks. Kazimierz Sowa.
Ks. Kazimierz Sowa
Foto: Grzegorz Jakubowski / PAP
— Myślę, że ktoś, kto doświadcza kataklizmu, albo tragedii takiej, że ktoś ginie w tej powodzi, to raczej nie dostrzega szansy na nowe otwarcie, bo zmyło mu dom, albo stracił męża czy żonę — dopowiada Tomasz Sekielski.
Ks. Sowa przywołuje historię jednego z duchownych z terenów, które dotknęła powódź. Mówił o wielkiej mobilizacji ludzi i poczuciu wspólnoty w kościele, który stał się miejscem spotkań w trudnym czasie.
— Ludzie przychodzili i wcale nie przychodzili skarżyć się, a jeśli nawet skarżyć się, to nie na Pana Boga, bo to też jest, tak jak mówię, to jest trochę takie myślenie magiczne — tłumaczy duchowny.
Zielona teologia na słabym poziomie
Ks. Kazimierz Sowa, znany duchowny, dziennikarz, współtwórca nieistniejącego już kanału telewizyjnego Religia TV, jest gościem najnowszego odcinka podcastu „Rachunek sumienia” prowadzonego przez Magdalenę Rigamonti i Tomasza Sekielskiego.
Temat powodzi łączy się z kwestią odpowiedzialności za przyrodę. Naukowcy ostrzegają, że zmiany klimatyczne będą powodowały coraz więcej tego typu kataklizmów. To także wyzwanie dla ludzi wierzących, rozumiane jako odpowiedzialność za stworzenie.
— Teologia w Polsce, także ta w takim wymiarze przepowiadania, mówienia ludziom o relacji między człowiekiem i Bogiem, między światem, tą rzeczywistością stworzoną a transcendentną, nadprzyrodzoną, ona w pewnym sensie wciąż — nie tylko w Polsce, ale trzymajmy się naszego przykładu — bazuje trochę na takich bardzo prostych i świętobliwych zaklęciach. Takie słowa klucze, zaklęcia, które świetnie pasują — tłumaczy duchowny.
To pozbawia — zdaniem ks. Sowy — umiejętności dokonywania refleksji, wymagania konkretnego działania od siebie i innych.
— Na palcach jednej ręki policzyć takich polskich teologów, którzy są zaangażowani w taką chrześcijańską czy wręcz katolicką ekologię, ekoteologię, bo często to jest właśnie taka zielona teologia, którzy odwołują się też do tych problemów, które są dzisiaj — problemy klimatyczne itd. Mam wrażenie, że nawet jak się odwołują do papieskiej encykliki „Laudato si”, że to jest jakaś dla wielu, nie tylko wiernych i wierzących, ale także i dla części księży, czarna magia. Nawet jak powiesz: przecież to Franciszek podpisał, to mówią: no nie, ten Franciszek to nie takie rzeczy podpisywał. I trochę tak jest, że to jest za trudne. A jak jest za trudne, to o tym nie mówmy ludziom — uważa ks. Sowa.
— Konsekwencją tego jest to, że mówimy sobie: powódź to kara Boża. No to jest teologia archaiczna i ona nie ma racji bytu dzisiaj.
Kościół jak każda inna instytucja
Czy polski Kościół potrzebuje rachunku sumienia?
— Jest rodzaj takiego rachunku sumienia, który co jakiś czas powinny przeprowadzać duże instytucje i wspólnoty o takim wymiarze społecznym, publicznym. Niewątpliwie Kościół do takich należy i dlatego też powinien, taki rachunek przeprowadzać, a kto jak nie sam Jan Paweł II w roku 2000 pokazał, że można się uderzyć w piersi, bo to był pierwszy moment, kiedy publicznie papież dokonał takiego uderzenia się w piersi za grzechy Kościoła — odpowiada duchowny katolicki.
Czym jest „Rachunek sumienia”?
Kościół. Dla jednych skompromitowana instytucja cynicznie wykorzystująca religię jako narzędzie do zarabiania pieniędzy. Dla drugich opoka oraz źródło wszelkiego dobra i miłości. „Rachunek sumienia” to nie jest podcast tylko o Kościele. To podcast o ludziach, na których kariery, a czasem i na całe życie, wpływ miała (lub nadal ma) instytucja, jaką jest Kościół katolicki. Jeśli nie macie w sobie uczuć religijnych, koniecznie posłuchajcie. Jeśli je w sobie macie — posłuchajcie tym bardziej.
