Wszystko, co musisz wiedzieć o wodzie, w jednym miejscu. "Hydropolis" warto odwiedzić

Współczesne muzea i centra nauki nie poprzestają na interaktywnych ekspozycjach i wystawach czasowych. Wychodzą poza swoje mury, organizując zajęcia edukacyjne, uczące najmłodszych, jak w dobie zmian klimatycznych zadbać o naszą planetę.

Na środku tacy leży sucha gąbka, a obok stoi pół szklanki wody. Zadaniem ucznia jest szybkie wylanie na nią zawartości naczynia – ta tylko w niewielkiej części zostaje wchłonięta przez kolorową myjkę, a w większości rozlewa się po całej powierzchni tacy. Obok, na podobnej tacce leży identyczna gąbka, ale drugi uczeń, zamiast lać tę samą ilość wody bezpośrednio na przedmiot, używa do tego butelki ze spryskiwaczem. Efekt? Ciecz zostaje w całości wchłonięta przez zmywaczek. Ten prosty eksperyment w namacalny sposób pokazuje, jak ulewy i nawałnice – w przeciwieństwie do regularnych i mniej intensywnych opadów deszczu – działają niekorzystnie na glebę, która nie jest w stanie wchłonąć ogromnej ilości wody w krótkim czasie. Doświadczenie to jeden z wielu elementów projektu edukacyjnego „Akademia H2O”, realizowanego przez wrocławskie MPWiK oraz zarządzane przez tę spółkę centrum wiedzy o wodzie Hydropolis.

Wodny uniwersytet

Na program składa się aż 15 lekcji dla drugo— i trzecioklasistów poświęconych szeroko rozumianej tematyce wody w przyrodzie i współczesnej gospodarce. Nauczyciele zostali wyposażeni w gotowe scenariusze zajęć, na bazie których mogą indywidualnie dopasować ich zakres do materiału ujętego w podstawie programowej. To nie wszystko, ponieważ naukę wzbogacają plansze edukacyjne, komiksy, filmy i nowoczesne animacje. Co istotne, wszystkie materiały powstały w ramach konsultacji z Wrocławskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli, a dostępne są nie tylko po polsku, lecz także w językach angielskim i ukraińskim.

Akademia H2O

Foto: Rafał Ogrodowczyk / MPWIK

Jak podkreślają biorący udział w projekcie nauczyciele, dzieci nie tylko uczą się tu teorii, ale przede wszystkim mogą wykonywać proste doświadczenia, znakomicie się przy tym bawiąc. – Z moich obserwacji wynika, że najbardziej fascynującym momentem są zawsze doświadczenia wykonywane przez uczniów. Nawet te najprostsze, jak obserwowanie roztapiających się kostek lodu we wrzątku jako ilustracja wpływu ciepła na lodowce, dają dzieciom możliwość wizualnego doświadczania, jak zmiany klimatyczne wpływają na naszą codzienność – mówi nam Celina Kucharzyk, nauczycielka z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 26 we Wrocławiu.

Podczas lekcji uczniowie nabywają wiele praktycznej wiedzy, która przyda im się zarówno teraz, jak i w dorosłym życiu – dowiedzą się m.in.: czym jest ślad wodny, w jaki sposób prawidłowo retencjonować wodę czy też, dlaczego warto pić kranówkę, oszczędzając pośrednio naszej planecie ton plastiku. Program przybliża uczniom także idee zrównoważonego rozwoju, pokazując, że wiele zwykłych, dokonywanych codziennie wyborów ma znaczenie dla środowiska. W ramach lekcji można się dowiedzieć chociażby tego, że marnowanie żywności przekłada się także na zwiększone zużycie wody potrzebnej do jej wytworzenia, a kupno kolejnej pary jeansów to zmarnotrawienie niemal 10 tys. litrów wody, czyli równowartości aż 55 pełnych wanien! – Program akademii jest niezwykle zróżnicowany. Daje dzieciom możliwość działania pragmatycznego, poszerzania swojego zasobu słownictwa oraz wiedzy dotyczącej wody we wszechświecie i najbliższym otoczeniu. Doskonale komponuje się z podstawą programową, jako jej rozszerzenie – tłumaczy Celina Kucharzyk.

Choć trwa dopiero trzecia edycja projektu, to „Akademia H2O” już okazała się wielkim sukcesem. Widać to choćby w liczbach. Od inauguracji programu w roku szkolnym 2022/2023 ukończyło go łącznie 15 tys. uczniów, a w tegorocznej kampanii bierze udział kolejnych 8 tys. dzieci – nie tylko z samego Wrocławia, ale i kilku okolicznych gmin. – Z każdym kolejnym rokiem, w którym „Akademia H2O” jest obecna we wrocławskich i podwrocławskich podstawówkach, jesteśmy spokojniejsi o naszą przyszłość na tej planecie. Robimy coś dobrego i widzimy tego efekty. Zarażamy pozytywnym nastawieniem, bo pokazujemy, jak cudowną substancją jest woda – mówi Przemysław Gałecki, wiceprezes MPWiK Wrocław.

Bawią i uczą

Ale „Akademia H2O” jest tylko jedną z kilku inicjatyw, z którymi wrocławskie Hydropolis wychodzi poza mury swojej siedziby. Od 2019 r. pracownicy tej placówki z bezpłatnymi interaktywnymi warsztatami docierają do dzieci w hospicjach, domach dziecka oraz świetlicach środowiskowych. Dzięki projektowi #HYDROcharytatywnie podopieczni tych instytucji mogą zobaczyć niezwykłe doświadczenie chemiczne i fizyczne bez potrzeby jechania do centrum wiedzy o wodzie. – Mamy nadzieję, że pokazy umilą czas dzieciom, które z różnych powodów nie mogą nas odwiedzić. Przygotowaliśmy zajęcia, które łączą przyjemne z pożytecznym. Eksperymenty są bardzo widowiskowe, a dzięki nim upowszechniamy wiedzę o wodzie, co jest misją Hydropolis – mówi Monika Domaradzka, menedżerka w Hydropolis.

Uczestnicy zajęć dowiedzą się m.in.: jak wykonać pastę do zębów dla słonia, skąd właściwie bierze się woda i dlaczego łódka tonie. Zobaczą doświadczenia z suchym lodem i sprawdzą, czy rzeczywiście oliwa jest zawsze „sprawiedliwa i na wierzch wypływa”. Poza tym poznają „nurka Kartezjusza”, który pływa dzięki prawu wyporności Archimedesa i prawu Pascala, a także wykonają inne doświadczenia przybliżające właściwości wody i sposoby jej wykorzystania.

Dla dzieci w każdym wieku

Równie ciekawie jest na zajęciach, które odbywają się w samym Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis. Program, adresowany zarówno do grup przedszkolaków, jak i dzieci w wieku szkolnym, tradycyjnie startuje z początkiem września. Oferta obejmuje zwiedzanie wystawy stałej, a następnie interaktywne, 45-minutowe warsztaty edukacyjne z pogranicza biologii, geografii, fizyki i chemii – oczywiście wszystko kręci się tu według zagadnień związanych z wodą, a zakres tematyczny dopasowany jest do wieku uczestników i szkolnej podstawy programowej.

I tak, na przedszkolaków czeka interesująca podróż w czasie – od ery dinozaurów aż po współczesność. Dzieci dowiedzą się, jak wyglądały organizmy żywe, zanim człowiek pojawił się na Ziemi, wejdą także w rolę archeologów i stworzą gipsowe odlewy prehistorycznych skamielin. Z kolei uczniowie pierwszych klas szkół podstawowych przekonają się, w jaki sposób chmura może unosić się na niebie. W trakcie warsztatów o pogodzie poznają różne zjawiska meteorologiczne i sami będą przewidywać pogodę. Odkryją, jak powstaje tęcza, i stworzą jej własną laboratoryjną wersję.

Dla kolejnej grupy wiekowej – klas IV-VI szkół podstawowych – edukatorzy Hydropolis przygotowali tematykę zajęć związaną z powietrzem. Z czego składa się ta mieszanina gazów i jakie ma właściwości? Ciekawe doświadczenia i bezpieczne reakcje chemiczne pozwolą przeanalizować wpływ różnych czynników na powietrze, którym oddychamy.

Spośród wszystkich ciał niebieskich Układu Słonecznego jedynie na Ziemi woda występuje w trzech stanach skupienia. Każdy z nich charakteryzuje się innymi właściwościami, z którymi uczniowie klas VII-VIII zapoznają się podczas warsztatu przygotowanego specjalnie z myślą o nich. – Przekonają się, jaki wpływ na procesy przemiany mają temperatura, ciśnienie, a nawet… sól. Przeprowadzą samodzielne doświadczenia i dowiedzą się, czy woda zawsze wrze w 100 st. C, a także dlaczego pociąg, jadąc po torach, stuka – opowiada nam Emilia Tomkiewicz, edukatorka z Hydropolis.

– Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis to oczywiście bogata wystawa, gdzie każdy eksponat, interaktywna instalacja czy dotykowy ekran przybliżają nam zagadnienia związane z wodą. Równie ważną częścią codziennej pracy naszych edukatorów są warsztaty dla uczniów. Przekazują wiedzę w sposób doświadczalny, żeby nie tylko lepiej objaśnić skomplikowane zjawiska z pogranicza np. fizyki czy chemii, ale – przede wszystkim – by rozbudzić w uczniach ciekawość – mówi z kolei Przemysław Gałecki. Jak chwalą się przedstawiciele spółki, w trakcie poprzedniego roku szkolnego z oferty warsztatowej skorzystało niemal 10 tys. uczniów i nauczycieli.