To jest film, który obowiązkowo powinni obejrzeć politycy Konfederacji, ci od Mentzena, ci od Bosaka i ci od Brauna. Film, który powinni zobaczyć Nawrocki wraz z Cenckiewiczem. Proponuję, żebyście zepsuli sobie świąteczny nastrój i obejrzeli „2000 metrów od Andrijiwki” Mścisława Czernowa.
- Więcej ciekawych historii przeczytasz na stronie głównej „Newsweeka”
Ukraiński dokumentalista zrobił wcześniej porażające „20 dni w Mariupolu”, o mieście, którego nazwę musimy zapamiętać na zawsze, bo tam Rosjanie mordowali cywilów, z zemsty, z nienawiści i dla zabawy, a zwłoki zabitych bestialsko ludzi gniły na ulicach i nie można było ich pochować, dopóki miasto nie zostało odbite przez Ukraińców. Czernow dostał za ten dokument Oscara, a przy okazji Pulitzera, więc potraktujcie go poważnie, zanim zaczniecie powielać, choćby nieświadomie, rosyjską propagandę.
A przecież przy barszczyku i pierogach będziecie mówić, że Ukraińcy się rozpanoszyli w Polsce i zabierają nam pracę, że nie muszą czekać w kolejkach do lekarzy, że mają większe prawa od Polaków. Raczej nie będziecie mówić, między smażonym karpiem a makowcem, o tym, że Rosjanie mordują bezbronnych ludzi, że bombardują szpitale, że rozpętali najstraszliwszą wojnę od czasów Hitlera. Ktoś z rodziny, może wujek, może szwagier, między sałatką jarzynową a śledziem w oleju wspomni, że ten Braun to miał sporo racji, kiedy napisał list do Ławrowa, że trzeba unormować stosunki polsko-rosyjskie. W końcu Rosja nic nam nie zrobiła, my z Rosją nie mamy żadnych konfliktów, to Ukraińcy przecież mordowali na Wołyniu, nie Rosjanie. Ktoś inny, popijając kompot z suszu, doda, że Mentzen dobrze mówi, że Ukraińcy są niewdzięczni za pomoc, którą im daliśmy, nie może być tak, że Ukraińcy założą tu swoją partię, wejdą do naszego Sejmu i będą nam mówić, co mamy robić.
Przeprawa przez cmentarz drzew
„2000 metrów od Adrijiwki” opowiada o epizodzie ukraińskiej kontrofensywy, gdzie 3 Brygada Szturmowa usiłuje odbić tytułową wieś, by zatknąć tam niebiesko-żółtą flagę. Niektórzy zaraz odkryją, że 3 Brygada wywodzi się z Azowa, jednostki o ponurej proweniencji, ale ze starego neofaszystowskiego Azowa zostały pewnie resztki. Dziś to ochotnicy z całego kraju, którzy nie chcieli być żołnierzami, mieli niezłą pracę, ale żądza zemsty na barbarzyńcach rzuciła ich na front i w objęcia nieuchronnej śmierci.
Z lotu ptaka, czyli drona, krajobraz wygląda absurdalnie: rozległe puste przestrzenie poszatkowane lejami po bombach i zaminowane, zatem nikt tam nie wejdzie ani nie wjedzie transporterem opancerzonym czy czołgiem. Jedyną drogą do Andrijiwki, niedaleko Bachmutu, jest wąski, dwukilometrowy odcinek lasu, który trzeba pokonać pieszo i spróbować nie zginąć. Choć co to za las, cmentarz drzew, księżycowy krajobraz spalonych kikutów, rozerwanych konarów, powyrywanych wybuchami korzeni, przypominający archiwalne zdjęcia spod Verdun czy znad Sommy w 1916 r.
W tym czymś, co kiedyś było lasem, poukrywani w okopach i ziemiankach siedzą Rosjanie. Ukraińcy zaś usiłują pokonać te dwa tysiące metrów, a pokonanie dwóch kilometrów trwa, jakby szło się na ośmiotysięcznik w Himalajach. Jakże nienowocześnie to wszystko wygląda, nie licząc pojedynczych dronów przelatujących nad trupem lasu, jakby przybyły z filmu science fiction na plan fabularnej dystopii. Tyle że to rzeczywistość.
Chwila przerwy w strzelaninie, więc Ukraińcy gadają w ziemiance. Jeden o ksywie „Freak”, bo wszyscy posługują się tu pseudonimami, mówi, że pochodzi z okolic Pokrowska, czyli obwodu donieckiego. „Dobrze mówisz po ukraińsku” — odpowiada mu inny. „Sam się nauczyłem ukraińskiego” — chwali się „Freak”. Reszta facetów mówi, że są z Charkowa i też przeszli na ukraiński. Kiedyś mówili tylko po rosyjsku, a teraz wrzeszczą: „Zajebać kacapa!”.
„Freak” ma 22 lata, pucołowaty śmieszek budzący od razu sympatię, jeden z tych gości, z którymi poszedłbyś na piwo. Gdy jego okrągła twarz rozjaśnia się w uśmiechu, narrator filmu mówi: „»Freak« za pięć miesięcy zginie w bitwie o inny las, a jego ciało nigdy nie zostanie odnalezione”. „Los to tylko wymówka, gdy dokonało się niewłaściwego wyboru” — mówi wciąż żywy „Freak” i jego chłopięca buzia chmurnieje, jakby poczuł daleki jeszcze, ale nieuchronny oddech śmierci.
Inny ochotnik, Szewa, ma 46 lat, jest pierwszy dzień na froncie. Teraz siedzi w ziemiance i pali skręta, którego dał mu inny żołnierz. Rozmawiają o skręcaniu papierosów, że skręcanie uspokaja i mniej się pali. Szewa się martwi, że jego żona się martwi, ale jak wróci do domu, to podłączy wodę, bo teraz trzeba ciągnąć ze studni. Szewa nigdy nie wróci do domu, za kilka miesięcy zostanie ranny i umrze w szpitalu, ale teraz widzimy go jak najbardziej żywego, palącego skręta i mówiącego o żonie.
Rannego „Fiedię” jako dowódcę plutonu zastępuje „Gagarin” — ma 24 lata, był kierowcą tira, jeździł po Europie, wrócił i zgłosił się na ochotnika. Idzie uśmiechnięty i mówi do kamery: „Dzień dobry wszystkim. Najlepsza robota na świecie”. Kilka minut później widzimy jego martwe ciało, nawet nie zdążył krzyknąć, gdy umierał.
„Kobzar”, który trzymał za rękę martwego „Gagarina”, zginie pół roku później — możemy go obejrzeć leżącego w otwartej trumnie.
Nie ma tu wielkich starć pancernych ani mas wojska. Utytłani ziemią, niedomyci faceci leżą, pełzają, czołgają się, czasem niezgrabnie podbiegają, obwieszeni ciężkim szpejem. Ktoś do nich strzela, ale nie wiadomo kto, oni też strzelają, ale nie bardzo wiedzą do kogo. Co jakiś czas trzeba ewakuować kolejnych rannych, bo kolega dostał w nogę albo odłamkiem w tyłek i z tyłka leci mu krew, co jednak nikogo nie śmieszy, choć powinno.
Film, który powinna obejrzeć cała prawica
To jest film, który obowiązkowo powinni obejrzeć politycy Konfederacji, ci od Mentzena, ci od Bosaka i ci od Brauna. Film, który powinni zobaczyć Nawrocki wraz z Cenckiewiczem. Och, wiem, że piszę bzdury, żadnego z nich takie obrazy nie interesują, nie obchodzą ich spalone ukraińskie wsie i miasta, zabici żołnierze, kobiety, starcy, dzieci. Ich interesuje to, ile punktów poparcia mogą ugrać na swojej antyukraińskości, ile lajków dostać za swoje brednie wypisywane na X, ile politycznych srebrników zgarnąć za mizdrzenie się do Rosji, a mizdrzą się coraz odważniej, bo bycia prorosyjskim nie trzeba już w Polsce ukrywać.
To film o ludziach, którzy poszli na ochotnika na wojnę, tak jak kiedyś pójdą nasi patrioci z ław sejmowych. Prawda, że pójdą? Ci, którzy wciąż mówią o polskim interesie narodowym, o suwerenności, o tym, że nikt nam nie będzie mówił, jak się mamy rządzić we własnym kraju. Konfederaci razem z kibolami wstąpią do wojska i ruszą w to piekło z Polską na ustach, prawda? Będą siedzieć w tych zarobaczonych ziemiankach, zobaczą, jak ich kumplom z Marszu Niepodległości urywa nogi i ręce, będą chować się przed dronami, moździerzami, snajperami, prawda? Nikt z nich nie ucieknie za granicę, na przykład do znienawidzonych Niemiec, żeby tam szukać pracy z dala od frontu. Nie mylę się, prawda?
To nie jest film fabularny ani gra komputerowa w strzelanie do potworów. To nie jest wojna Mordoru z Gondorem, to jest wojna przeciw rosyjskiemu faszyzmowi. A rosyjski faszyzm nie bawi się w niuanse. Nawet jeśli Mentzen, Bosak i Braun będą wychodzić z siebie, żeby być coraz bardziej prorosyjskimi, to jak Rosja przyjdzie, to ich też zabije, bo czemu nie? Dziś Rosja potrzebuje Mentzena, Bosaka i Brauna, ale w pewnym momencie staną się zbędni. Rosja zabije też tych, którzy dzisiaj mówią: „To nie nasza wojna!”. Bo to Rosja decyduje, czyja jest wojna.