Jak wynika z najnowszego badania, twoja osobowość może mieć bezpośredni wpływ na to, jak długo będziesz żyć. Naukowcy odkryli, że niektóre cechy charakteru mogą znacząco zwiększać lub zmniejszać ryzyko przedwczesnej śmierci.
- Więcej ciekawych historii przeczytasz na stronie głównej „Newsweeka”
Wyniki badania przeprowadzonego przez zespół z University of Limerick w Irlandii wykazały, że pewne cechy osobowości — takie jak m.in. skłonność do niepokoju, bycie zorganizowanym czy towarzyskim — mogą mieć silny wpływ na długość życia. Zdaniem naukowców, cechy te były tak samo istotne w przewidywaniu ryzyka śmierci, co czynniki uznawane za kluczowe, takie jak dochód, wykształcenie i inne wskaźniki statusu społecznego.
Zespół przeanalizował dane z ostatnich dziesięcioleci, pochodzące od niemal 570 osób z czterech różnych kontynentów. W sumie zebrano informacje dotyczące niemal sześciu milionów lat ludzkiego życia, uwzględniając ponad 43 tys. zgonów — jest to jedno z największych i najdokładniejszych przeprowadzonych badań dotyczących związku między osobowością a długością życia.
Neurotyzm, sumieność, ekstrawersja — jak wpływają na nasze życie?
Jednym z najbardziej oczywistych dla naukowców wniosków było znaczenie neurotyzmu, czyli cechy osobowości charakteryzującej się niepokojem, zamartwianiem się i niestabilnością emocjonalną. Dorośli z wyższym poziomem neurotyzmu byli wyraźnie bardziej narażeni na wcześniejszy zgon niż ci o niższym poziomie.
Zespół ustalił, że każdy jednopunktowy wzrost neurotyzmu wiązał się z trzyprocentowym wzrostem ryzyka śmierci w dowolnym momencie. Zależność ta była szczególnie silna u młodszych dorosłych, co sugeruje, że długotrwały stres i trudności w radzeniu sobie z emocjami mogą stopniowo wyniszczać organizm i szkodzić zdrowiu.
Dla odmiany, osoby z wyższym poziomem sumienności — skłonności do bycia zorganizowanym, zdyscyplinowanym i nastawionym na osiąganie celów — wykazywały znacznie niższe ryzyko śmierci. Każdy jednopunktowy wzrost sumienności wiązał się z dziesięcioprocentową redukcją ryzyka zgonu — był to najsilniejszy efekt ochronny zaobserwowany w badaniu.
Z dłuższym życiem wiązała się również ekstrawersja, rozumiana jako towarzyskość i łatwość nawiązywania kontaktów. Wyższe wyniki w zakresie ekstrawersji oznaczały trzykrotnie niższe ryzyko śmierci, szczególnie w krajach takich jak Stany Zjednoczone i Australia.
Przełomowe odkrycie naukowców
Badanie wykazało niewielki lub brak wyraźnego związku między ryzykiem śmierci a takimi cechami jak otwartość (ciekawość, kreatywność) czy ugodowość (chęć współpracy, zaufanie), co oznacza, że nie każda cecha osobowości ma wpływ na zdrowie i długość życia. Jak powiedziała „Newsweekowi” główna autorka badania, dr Máire McGeehan z Katedry Psychologii Uniwersytetu w Limerick, typ osobowości powiązanej z wyższym ryzykiem śmierci nie jest twardo ustalony.
— Według badania, osoby o wyższym poziomie neurotyzmu w populacji ogólnej mogą być bardziej narażone na wcześniejszy zgon niż osoby z niższym poziomem — powiedziała. — Jednak ważne jest, by podkreślić, że to ryzyko śmierci jest względne, a nie absolutne.
Páraic S Ó’Súilleabháin, współautor badania i psycholog związany z tą samą uczelnią, uważa, że odkrycia zespołu mogą zmienić sposób, w jaki naukowcy i decydenci myślą o czynnikach ryzyka zdrowotnego.
— Osobowość to kluczowy czynnik zdrowia i długowieczności. Warto podkreślić, że jej wpływ jest porównywalny do wpływu, jaki mają na nas powszechnie uznawane determinanty zdrowia publicznego, takie jak np. status społeczno-ekonomiczny — stwierdził.
Ó’Súilleabháin odkrycie zespołu nazwał „przełomowym” i podkreślił, że jest ono początkiem do przeprowadzenia kolejnych badań nad tym, jak cechy psychologiczne z biegiem czasu wpływają na procesy biologiczne i zachowania zdrowotne.
— Te informacje mogą pomóc w budowaniu świadomości dotyczącej wyborów prozdrowotnych i sposobów radzenia sobie ze stresem, które mogą mieć wpływ na zdrowie oraz długość życia — dodała McGeehan.
Odniesienie
McGeehan, M., Sutin, A. R., Gallagher, S., Terracciano, A., Turiano, N. A., Ahern, E., Kirwan, E. M., Luchetti, M., Graham, E. K., & O’Súilleabháin, P. S. (2025). Personality and mortality risk: A systematic review and meta-analysis of longitudinal data. Journal of Personality and Social Psychology.
Tekst opublikowany w amerykańskim „Newsweeku”. Tytuł, lead i śródtytuły od redakcji „Newsweek Polska”.