Tu kultura wychodzi poza mury instytucji. Festiwale architektury, sztuki współczesnej, teatru plenerowego oraz kina site-specific pokazują, jak miasto może stać się sceną i bohaterem artystycznych opowieści.
Oglądanie horrorów w kościołach, nocne zwiedzanie dzielnic, zaglądanie do prywatnych mieszkań ludzi, którzy dzielą się opowieściami o swoim życiu. W Gdańsku sztuka nie jest dekoracją, ale częścią miejskiej tożsamości. Miasto przyciąga twórców różnych dziedzin i daje im przestrzeń do eksperymentów. Poznajcie gdańskie festiwale inne niż wszystkie.
Sztuka w przestrzeni miasta
Tłumy ludzi z termosami w ręku, ubranych w ciepłe kurtki, którzy w listopadowy wieczór zmierzają do wybranej dzielnicy Gdańska, to znak, że trwa tam festiwal sztuki współczesnej NARRACJE. Impreza co roku odbywa się w innej części miasta, często w dzielnicach mniej znanych, które stają się punktem odniesienia dla kuratorów i kuratorek oraz inspiracją dla artystów i artystek. Wszystko po to, by uciec od stereotypowego myślenia o danym miejscu, pokazać je z innej strony, odkryć prawdziwe perełki architektoniczne i poznać fascynujące ludzkie historie. „To, co przeżywamy, pozostaje w nas na zawsze – tak jak w ziemi i murach dzielnicy wciąż znajduje się bagaż jej trudnej przeszłości. Podczas NARRACJI pozwalamy na uwolnienie historii i wspomnień, umożliwiamy im współbycie w przestrzeni” – piszą organizatorzy.
Festiwalem, który także wchodzi w miasto, jest FETA – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych, który od 30 lat zapełnia ulice, parki, skwery i place Gdańska. Dorobił się już wiernej widowni – na wiele spektakli przychodzą dziś całe rodziny, by oglądać teatry z całego świata (w tym roku było ich ponad 200). Od początku organizatorzy szukali nieoczywistych lokalizacji wydarzeń. Pierwsze edycje festiwalu odbyły się wśród wieżowców na Zaspie i na plaży w Brzeźnie. Teraz scenerią wydarzeń jest Park im. Ronalda Reagana, gromadzący tłumy widzów, którzy na najlepsze spektakle ustawiają się z wielogodzinnym wyprzedzeniem.
Architektura w roli głównej
Zajrzeć tam, gdzie zwykle nie można. Dotknąć, posmakować lokalność, zajrzeć w trzewia dzielnicy… Open House Gdańsk to festiwal niezwykły, który każdego roku otwiera dla publiczności na co dzień niedostępne przestrzenie różnych gdańskich dzielnic: zakamarki sklepów, barów, historyczne wnętrza, magazyny instytucji i całkiem prywatne mieszkania. Można powiedzieć, że to festiwal otwartości, którego tłem jest architektura. W tym roku swoje tajemnice zdradzało gdańskie Brzeźno. Festiwalowicze m.in. eksplorowali tamtejszą zajezdnię autobusową, zwiedzali zabytkową Willę Kullinga, a także odwiedzali miejsca sentymentalne, takie jak dzielnicowy bar mleczny.
Jednak nie tylko o architekturę w tym wydarzeniu chodzi. Open House Gdańsk to okazja do socjologicznego spojrzenia na miasto i jego mieszkańców, odkrywanie materii i opowieści związanych z danym miejscem.
Open House Gdańsk należy do istniejącej już prawie ćwierć wieku sieci Open House Worldwide, która zrzesza ponad 60 podmiotów organizujących festiwale architektury na całym świecie – od Aten po Zurich, od Buenos Aires po Seul. Polskę reprezentują Gdańsk i Gdynia.
Kino wychodzi na ulice
Gdańsk równie mocno rozwija w nieoczywistych sceneriach filmowe światy, walcząc o widzów, których z tradycyjnych sal kinowych przejmują serwisy streamingowe. Taki jest Octopus Film Festival, który od pierwszej edycji zaprasza do hal stoczniowych, lasu, portu czy aeroklubu, dobierając miejsca tak, by współgrały z klimatem prezentowanych filmów. A te zawsze są odważne, bezkompromisowe, zwariowane i hipnotyzujące.
Projekcja na terenie kompleksu 100cznia
Foto: Mat. Prasowe
Ten kultowy już w Polsce festiwal ma swoją rzeszę fanów. Bilety na niektóre seanse znikają nawet w kilka sekund po tym, jak trafią do dystrybucji. Nic dziwnego – który inny festiwal zaprasza do oglądania „Egzorcysty” w kościele czy „Bękartów wojny” w Muzeum II Wojny Światowej?
Octopusowym rodzynkiem są pokazy lektorskie z listą dialogową czytaną na żywo przez znaną osobowość. W tym roku Maciej Orłoś wcielił się w Billa Murraya, by przeczytać dialogi do kultowego „Dnia świstaka”.
Widzowie uwielbiają też seanse niespodzianki. Mają tylko stawić się o określonej godzinie w odpowiednim miejscu, skąd na pokaz filmu w tajemniczej destynacji zabiera ich specjalny autobus.
– W ostatnich latach zmieniły się oczekiwania widzów. Miłośnicy kina liczą na pokaz w scenerii działającej na wiele zmysłów, chcą bardziej eventu niż zwykłego seansu – mówi Grzegorz Fortuna ze Stowarzyszenia Velvet Spoon.
W repertuarze Octopusa są thrillery, komedie, filmy wojenne, kosmiczne odyseje, a także produkcje klasy B, które nie trafią do kinowych multipleksów.
Wyjątkowy, jeśli chodzi o scenerię pokazów, jest z pewnością festiwal Kino na Szekspirowskim inspirowany projekcjami filmowymi „Rooftop cinema”, które od lat odbywają się na dachach budynków Nowego Jorku. Przez całe lato na dachu Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego prezentowane są nagradzane produkcje z najważniejszych światowych festiwali, od Cannes po Sundance.
Animafest z kolei otwiera drzwi do świata animacji. W gdańskich salach kinowych można spotkać sławy branży, wziąć udział w warsztatach, a przede wszystkim zobaczyć świetny program: aż 200 filmów dla dzieci i dorosłych, animacje artystyczne, hity wyprodukowane w najnowszej technologii oraz prace tworzone w klasycznej, rysowanej technice.
Z tradycyjnej sali wychodzi też Festiwal Cinematika, który przybliża oblicza muzyki w kinie. Tłem pokazów są m.in. Teatr Szekspirowski, Instytut Kultury Miejskiej i The Shelter w podziemiach Ulicy Elektryków.