Ludzie ogromnie zmienili zwierzęta. Nagrania z ukrycia pokazały całą prawdę

My tylko obserwujemy i fotografujemy – mogliby powiedzieć turyści odwiedzający parki narodowe Afryki. Nie wychodzą przecież z samochodów (są w tej materii poważne zakazy z uwagi na bezpieczeństwo zwiedzających), robią zdjęcia i nie ingerują zbytnio w życie zwierząt, które mogą sobie pod ich okiem żyć jak chcą.

Okazuje się, że turyści mają większy wpływ na życie sawannowych zwierząt Afryki, niż nam się zdaje. Informuje o tym „Journal of Zoology”. To wodopoje są miejscem, gdzie ludzie ingerują najsilniej.

Wodopoje są kluczowe dla zwierząt

A są to miejsca newralgiczne dla Afryki. Naturalne, ale i sztuczne wodopoje (wiele z nich tworzą sami ludzie w parkach narodowych, właśnie po to, by turyści mogli tu obserwować i fotografować kojące pragnienie zwierzęta) to skupiska zwierząt. Te muszą je odwiedzić, by przetrwać, zatem to tutaj jest ich najwięcej w ciągu dnia i nocy.

Rudyard Kipling w „Księdze dżungli” pisał nawet o „wodnym rozejmie”, czyli niepisanej umowie zwierząt na czas morderczej suszy, w ramach której przy wodopojach tylko pije się wodę, a drapieżniki nie polują na ofiary.

To oczywiście literacka fikcja, niemniej rzeczywiście przy wodopojach obowiązują pewne zasady. Obowiązuje harmonogram, w ramach którego o innych porach pragnienie zaspokajają drapieżniki, o innych roślinożercy. Nie wchodzą sobie w paradę i te harmonogramy były dotąd dość sztywne. Teraz się jednak zmieniają.

Drapieżniki zmieniają swój rytm dnia, roślinożercy też

Badacze z Uniwersytetu Georgia opublikowali wyniki obserwacji zachowań afrykańskich zwierząt przy wodopojach pod wpływem wizyt turystów, przeprowadzone na bazie obserwacji w parku Etosha w Namibii. Ten park słynie ze sztucznych oczek wodnych, do których zwierzęta się schodzą i za dnia, i w nocy.

Eksperyment ciekawy, a wyniki – nader zaskakujące. Okazuje się bowiem, że zupełnie zmienił się harmonogram wizyt i czas spędzony przy wodopojach w wypadku różnych gatunków zwierząt. Niektóre zwierzęta zaczęły odwiedzać wodopoje wcześniej niż zwykle, podczas gdy inne zareagowały na to późniejszymi wizytami.

Weźmy drapieżniki. Obserwacje objęły cztery gatunki – lwa afrykańskiego, krokutę (hienę) cętkowaną, hienę brunatną, która występuje w Namibii oraz szakala czaprakowego. Oglądano je dzięki fotopułapkom umieszczonym przy wodopojach.

Do tej pory zwierzęta te odwiedzały źródła wody pitnej głównie nocą, a kierowały się przede wszystkim chęcią uniknięcia ludzi w świetle dnia. Obawiały się ich, wolały ich nie spotykać. Przy tak wielu kontaktach z turystami, przy oswojeniu się z ich obecnością, drapieżne ssaki Afryki zmieniły jednak podejście. Lęk zaniknął, a drapieżniki zaczęły bardzo wyraźnie odwiedzać wodopoje także w ciągu dnia.

Zebry wolą przyjść do wodopoju nocą

Na to zareagowali roślinożercy. Teoretycznie za dnia mogą czuć się one bezpieczniej w pobliżu drapieżników, lepiej wtedy widocznych i ograniczonych w poczynaniach z powodu upału. Dla części roślinożerców jednak przebywanie w pobliżu wody razem z drapieżnikami była nie do zaakceptowania, więc one zmieniły obyczaje i stały się w większej mierze zwierzętami nocnymi.

„Mięsożercy zmienili się z powodu obecności człowieka, a roślinożercy zmienili się z powodu obecności mięsożerców. Nie był to tylko jeden gatunek, który zmienił swoje zachowanie” – objaśnia Jessy Patterson z Natural Resources, współautorka badań.

Do gatunków roślinożerców, którzy ewidentnie stali się zwierzętami o aktywności nocnej przy wodopojach należą zebry, zwłaszcza zebra stepowa i zebra górska, skocznik górski i dujkery. Teraz pytanie, czy są to zmiany trwałe. W każdym razie zmiany zachodzące u zebr są aż nadto widoczne. Te afrykańskie koniowate przechodzą na nocną aktywność.

Nie ma obserwacji bez wpływu na obserwowany obiekt – głosi stara zasada empiryzmu. Afryka pokazuje to aż nadto.