W środę w wykazie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy o zmianie Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Zmiany dotyczą prawa spadkowego.
Projekt zawiera m.in. nowatorskie rozwiązanie, jakim jest testament ustny audiowizualny. Ma to być nowy sposób utrwalenia treści testamentu ustnego.
Testament w formie audiowizualnej. Kiedy można zastosować?
Jak zauważa tvn24.pl, możliwość sporządzenia testamentu na nośniku audiowizualnym ma być jednak ograniczona wyłącznie do sytuacji szczególnych, gdy nie będzie możliwe sporządzenie testamentu w formie pisemnej, np. w przypadku zagrożenia życia z powodu ran poniesionych w wypadku samochodowym czy zawału serca. Forma ta nie będzie wymagała obecności świadków.
– Poszerzenie zakresu form dokumentacji oświadczenia ustnego sprzyjać będzie realizacji podstawowego celu tej formy jaką jest sporządzenie swego rodzaju „testamentu ostatniej szansy” przy braku uszczerbku dla oceny wiarygodności faktu testowania i stwierdzenia treści testamentu – napisano w uzasadnieniu projektu.
W projekcie zwrócono uwagę, że obecnie prawie każdy zwykle ma przy sobie smartfon lub inny telefon komórkowy z kamerą i możliwością nagrywania, a ten sposób utrwalenia testamentu może stanowić jedyny środek przekazania swojej woli. Walor dowody dowodowy nagrania oświadczenia testatora zależeć będzie „od stanu nośnika, na którym zamieszczone zostało nagranie, jakości, treści, okoliczności oraz celów takiego nagrania”. Projektodawca podkreśla, że „z punktu widzenia technicznego sporządzenie testamentu audiowizualnego powinno być uzależnione jedynie od możliwości utrwalenia za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk na trwałym nośniku informacji, umożliwiającym ich odtworzenie”.
Testament ustny w obecności świadków
Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało również zmiany w dotychczasowej formie testamentu ustnego „zwykłego”. Projekt przewiduje zaostrzenie przesłanek umożliwiających sporządzenie tego rodzaju dokumentu. Nie wystarczy samo istnienie obawy rychłej śmierci spadkodawcy albo samo istnienie szczególnych okoliczności. Po zmianie przepisów będą musiały one nastąpić razem a do tego nagle. Resort podkreśla, że już sama ta zmiana „powinna istotnie przyczynić się do ograniczenia podejmowanych prób fałszowania testamentów ustnych”. W projekcie zaproponowano, by spadkodawca mógł oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Ponadto testament ten będzie musiał zostać spisany maksymalnie w ciągu miesiąca od jego sporządzenia, przez jednego ze świadków, z podaniem miejsca i daty złożenia oświadczenia woli, miejsca i daty sporządzenia pisma oraz wskazaniem okoliczności uzasadniających sporządzenie testamentu. Będą musieli podpisać go spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie. W przypadku braku tej czynności wszyscy świadkowie będą musieli przed otwarciem spadku złożyć zeznania w sądzie.
