Nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 7 kwietnia br. uchyliła przepisy o telepracy. Zamiast nich w kodeksie pojawiła się praca zdalna. Jest nią całkowite lub częściowe wykonywanie obowiązków w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania, m.in. z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Wiele osób, korzystając z nowych rozwiązań, pracuje, podróżując po świecie. Jak się okazuje, może to powodować dodatkowe obowiązki dla pracodawcy. – Firmy, które zezwolą swoim pracownikom na pracę zdalną za granicą, powinny taki ruch dokładnie przemyśleć, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i trudnych do przewidzenia skutków. Taki sposób wykonywania obowiązków może bowiem nie tylko rodzić konsekwencje na gruncie ubezpieczeń społecznych, ale też wpływać na rozliczenia podatkowe tych osób – mówi na łamach “Rzeczpospolitej” Joanna Stolarek, doradca podatkowy w kancelarii Raczkowski.

Ekspertka wskazuje, że miejsce podlegania ubezpieczeniom społecznym będzie uzależnione od kraju, w którym wykonuje się obowiązki na odległość. – Inne zasady mają zastosowanie do świadczących pracę w UE/EOG lub Szwajcarii (grupa 1), odmienne do tych, którzy zdecydują się pracować w Wielkiej Brytanii (grupa 2), oraz różne do osób wykonujących obowiązki służbowe w państwach, z którymi Polska zawarła umowy bilateralne o ubezpieczeniach społecznych, np. USA, Australia, Izrael, Czarnogóra (grupa 3). Jest wreszcie ostatnia grupa krajów, która obejmuje państwa spoza UE, z którymi takich umów nie zawarto, jak np. Tajlandia, Chiny czy Meksyk (grupa 4) – wyjaśnia ekspertka.

Co to oznacza w praktyce? Zasadą jest, że osoby pracujące zdalnie z terytoriów państw z grupy 1–3 będą podlegały składkom ubezpieczeniowym tylko w nich. Natomiast w krajach z grupy 4 mogą podlegać oskładkowaniu w dwóch państwach (tj. w Polsce i miejscu wykonywania pracy).

Taką interpretację uzyskała spółka z branży nieruchomości, która chciała zareklamować swoją działalność i zdobyć klientów. Podkreśliła, że jej kontrahentami są przede wszystkim osoby w dobrej kondycji finansowej, które interesują się sportami „z wyższej półki”. Dlatego podpisała umowę sponsoringu z firmą, która dzierżawi konie i wystawia je na wyścigach (sama też zamierza je organizować).

W umowie spółka zobowiązała się do przekazywania co miesiąc określonej kwoty m.in. na przygotowanie i starty koni w wyścigach oraz wyposażenie i ubiór dżokejów. W zamian za to sponsorowany ma reklamować spółkę, np. zamieszczać jej nazwę oraz znak graficzny na materiałach informacyjnych, zaproszeniach, ulotkach, artykułach promocyjnych (długopisy, czapki, koszulki) czy w mediach społecznościowych. Stosowne oznaczenia znajdą się też na koszulkach dżokejów. Spółka dostanie bilety zarówno dla pracowników, jak i klientów, będzie także mogła uruchomić na terenie wyścigów punkt informacyjny.

W tym przypadku fiskus nie
miał nic przeciwko rozliczeniu wydatków na sponsoring. Przypomniał, że do kosztów uzyskania przychodów zalicza
się wydatki na reklamę, która może  być realizowana w różny sposób,
także za pomocą sponsoringu. Jest on jedną z form promocji, polegającą
na skojarzeniu pozytywnego obrazu sponsorowanego ze sponsorem, którego
znak towarzyszy imprezom lub działaniom finansowanej instytucji.

W interpretacji nr 0114-KDIP2-1.4010.397.2023.1.AZ podkreślono, że świadczenia obu stron umowy powinny być
ekwiwalentne. Wtedy przedsiębiorca może rozliczyć wydatki w całości w
kosztach. Jeśli świadczenia nie są ekwiwalentne, wydatki na sponsoring
są kosztem tylko do wysokości wartości usług reklamowych wykonywanych
przez sponsorowanego.

Wskutek afery wizowej Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapowiedziało zerwanie umów z firmami, które świadczą usługi outsourcingu procesów wizowych m.in. w Indiach, na Filipinach i w Ukrainie. Oznacza to, że polski rynek pracy utraci wielu specjalistów i ekspertów w branżach, które reprezentują, jedynie z faktu “politycznych zawirowań”. 

Zgodnie z danymi Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL) w Polsce zatrudnia się ponad 435 tys. specjalistów w tej gałęzi biznesu, w tym także tych pochodzących z zagranicy. 

Co prawda na razie nic nie wiadomo by doszło do faktycznego zerwania umów (są to informacje nieoficjalne), ale brakuje też oficjalnego stanowiska Ministerstwa, które przekazałoby “co dalej” zatrudniającym. Prócz ograniczenia liczby wydawanych wiz, kolejnym problemem może okazać się wydłożony czas na ich otrzymanie – – Już wcześniej czas oczekiwania na termin wizyty w konsulacie w sprawie złożenia wniosku wizowego wynosił w niektórych krajach nawet dziewięć–dziesięć miesięcy, więc przy obecnych problemach kadrowych w konsulatach ograniczenie outsourcingu jeszcze bardziej wydłużyłoby ten czas – twierdzi Nadia Kurtieva,  specjalistka ds. rynku pracy zatrudnienia w Konfederacji Lewiatan. 

Oznacza to, że firma może zostać zmuszona ze względu na te bariery czekać prawie rok na zatrudnienie fachowca na miejscu, którym jest zainteresowana. 

Adam Gołębiewski, starszy konsultant w PwC w rozmowie z “Rzeczpospolitą” zauważa, że skarbówka nie zawsze zgadzała się na rozliczenie wydatków na zaniechane inwestycje. – Jest jednak wyrozumiała dla firm, które musiały zmienić swoje plany z powodu wojny czy epidemii – przyznaje.

Pokazuje to przykład spółki, która mimo poniesionych wydatków (m.in. na projekty, wyceny, usługi konsultingowe i prawne), zrezygnowała z budowy nowoczesnego biurowca na wynajem. Uznała, że inwestycja jest nieopłacalna z kilku powodów. Przede wszystkim rynek najmu komercyjnego do dzisiaj odczuwa negatywne skutki epidemii koronawirusa. Pogorszyła się koniunktura, wiele firm wysłało użytkowników biur na pracę zdalną. Potencjalnych inwestorów odstrasza nowa sytuacja geopolityczna spowodowana wojną w Ukrainie. Nastąpił znaczny i nieprzewidywalny wzrost cen materiałów budowanych oraz robocizny. Wzrosły też koszty finansowania.

Fiskus potwierdził, że poniesione wydatki spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Zgodził się, że celem wydatków było uzyskanie przychodu, spółka chciała bowiem zarabiać na wynajmie powierzchni. Przyznał też, że decyzja o zaniechaniu inwestycji spowodowana jest czynnikami zewnętrznymi, niezależnymi od firmy.

Jak zauważa w swoim artykule Przemysław Wojtasik, korzystne są też interpretacje w sprawie VAT. Przykładowo dotycząca spółki zajmującej się produkcją mebli i materaców, która chciała rozbudować swój zakład i poniosła szereg wydatków. Musiała jednak zrezygnować z inwestycji w związku ze zdarzeniami całkowicie od niej niezależnymi. Wojna w Ukrainie, inflacja, wcześniej epidemia – to wszystko spowodowało pogorszenie sytuacji na rynku meblarskim.

Spółka ina bieżąco odliczała VAT z faktur na realizację inwestycji, a fiskus zgodził się, że nie musi korygować rozliczeń. – Rezygnacja z realizacji inwestycji spowodowana jest okolicznościami, za które spółka nie ponosi odpowiedzialności, dlatego zachowuje prawo do odliczenia podatku – stwierdził fiskus.

Rynkowa analiza dokonana przez firmę technologiczną Proxi.cloud i platformę analityczno-badawczą UCE Research dotyczyła pizzerii oraz punktów typu fast food. W obydwu przypadkach klienci rzadziej korzystali z oferowanych usług, ale także poświęcali mniej czasu na swoje wizyty. 

Ma być to spowodowane cięciem kosztów w rodzinnych budżetach, zamiast korzystać z usług restauracji, nawet tych oferujących “szybkie jedzenie” konsumenci częściej wybierają większe zakupy i gotowe produkty, które mają naśladować te restauracyjne. Ponadto restauratorzy tak samo jak pozostałe przedsiębiorstwa borykają się z podwyższonymi kosztami prowadzenia biznesu – kryzys energetyczny, wyższe ceny produktów, ale także podwyżki wynagrodzeń minimalnych. 

Zauważalne jest jednak, że to właśnie pizzerie oraz fast foody radzą sobie lepiej z potrzebami klientów niż tradycyjne restauracje, a przede wszystkim te z wyższych półek cenowych. 

Mimo tych niesprzyjających warunków w Polsce nie spada liczba otwieranych punktów. Bardzo popularne stają się również punkty mobilne, których prowadzenie może pozbyć się takich kosztów jak cena wynajmu.