Jak ustaliła „Rzeczpospolita”, kilka dużych spółek z udziałem Skarbu Państwa złożyło już kilkadziesiąt wniosków do prokuratury, informując o możliwych przestępstwach popełnionych przez obecnych i byłych pracowników oraz zarządy. Dotychczas ujawniono około 20 takich zawiadomień w pięciu kluczowych grupach: Azoty, JSW, Orlen, PKP Cargo i Tauron. Dodatkowo spółka Enea również złożyła pewną, nieokreśloną liczbę wniosków, a inne firmy państwowe prowadzą nadal swoje audyty i zapowiadają kolejne kroki w tym zakresie.
Audyty i zawiadomienia dotyczące nieprawidłowości
Nieprawidłowości, o których mowa, dotyczą działań podejmowanych w ciągu ostatnich kilku lat, w tym decyzji finansowych i umów podpisywanych przez poprzednie zarządy. Część spółek sygnalizuje możliwość składania kolejnych zawiadomień, gdyż wewnętrzne kontrole wciąż trwają.
Przykładem jest grupa Azoty, która zgłosiła już siedem zawiadomień dotyczących m.in. problemów z finansowaniem Polskiej Fundacji Narodowej (PFN). Jak informuje prezes Azotów, Adam Leszkiewicz, przy tworzeniu PFN w 2016 roku zobowiązano się do wpłat na kwotę 45,5 mln zł przez 10 lat, bez możliwości wycofania się, nawet w przypadku problemów finansowych spółki. Obecnie Azoty borykają się z rekordowymi stratami, jednak dotychczas nie podjęto żadnych prób zakończenia finansowania fundacji.
Szkody wynikające z umów sponsoringowych
Wśród innych problemów zgłaszanych przez Azoty i ich zależne ZA Puławy są umowy sponsoringowe, które doprowadziły do szkód majątkowych o wartości 7,5 mln zł i 5,2 mln zł. Złożono także zawiadomienia dotyczące niekorzystnych umów o zakazie konkurencji, podpisywanych nawet po zakończeniu stosunku pracy z kluczowymi osobami w firmie.
Zawiadomienia złożyła również grupa Orlen, która prowadzi obecnie wewnętrzne kontrole w obszarze sprzedaży, inwestycji i zakupów. Zespół prasowy spółki informuje o opóźnionych inwestycjach i błędach w zarządzaniu projektami, z których sztandarowy projekt petrochemiczny w Płocku wymagał korekt kosztów, które wzrosły z 8,3 mld zł do 25 mld zł.
Problemy w PKP Cargo i inne zgłoszenia
PKP Cargo zgłosiło dwie sprawy do prokuratury, które dotyczą strat związanych z transportem węgla, realizowanym na zlecenie rządu w latach 2022–2023. Prezes spółki, Marcin Wojewódka, wspomina również o nieprawidłowościach przy umowach sponsoringowych, które były zawierane z prywatnych, politycznie motywowanych powodów. Spółka już wycofała się z tych umów.
Z kolei JSW zakończy swoje audyty w listopadzie, ale już teraz zgłosiło dwie sprawy do prokuratury. Pierwsza dotyczy niegospodarności w JSU, a druga działań w JSW Koks. Natomiast Enea, po serii audytów, zgłosiła szereg nieprawidłowości, w tym straty wynikające z inwestycji w Elektrownię Ostrołęka C, które oszacowano na 657 mln zł.
Wnioski z kontroli w spółkach
W audyty zaangażowane są także inne kluczowe spółki Skarbu Państwa, takie jak PGE i KGHM, które nie ujawniają szczegółów swoich ustaleń. Również firmy z sektora finansowego, takie jak PKO BP i PZU, prowadzą swoje kontrole i rozważają złożenie zawiadomień o nieprawidłowościach.
PKO BP zapowiada opublikowanie swoich wniosków w nadchodzących tygodniach, natomiast grupa PZU już informuje o różnych nieprawidłowościach, które mogą również trafić do prokuratury.
