Sąd potwierdził, że Wody Polskie działały na Odrze nielegalnie, bez właściwej decyzji środowiskowej. Możliwe, że dojdzie do rozbiórek oraz potrzebne będą kompensaty po wybudowaniu ostróg na dziesiątkach kilometrów rzeki. Wyrok może ponadto oznaczać, że plany dalszej regulacji brzegów rzeki zostaną odwołane.
Odra potrzebuje powrotu do natury
Skargę, którą rozpatrzył sąd, złożyło Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia oraz Stepnicka Organizacja Turystyczna Nie Tylko Dla Orłów. Zarówno polskie, jak i niemieckie organizacje ekologiczne wielokrotnie wskazywały na nieprawidłowości związane z prowadzeniem postępowania przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie.
Stanowisko o konieczności renaturyzacji rzeki Odry przedstawił ponadto w 2022 r. interdyscyplinarny zespół doradczy ds. kryzysu klimatycznego, działający przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk.
Wody Polskie miały pozwolenia
27 stycznia 2025 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnął sprawę dotyczącą modernizacji koryta Odry, a w tym budowę ostróg na rzece (w Słubicach, Kostrzynie i Osinowie Dolnym). Sąd uchylił zaskarżone decyzje Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie.
Prace na Odrze były prowadzone nielegalnie, bez przeprowadzenia wymaganej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko – ocenił sąd.
Wody Polskie, które prowadziły prace na rzece, będą analizować konsekwencje wyroku. „Oczekujemy na pisemne uzasadnienie” – przekazała jednostka w oświadczeniu.
„Podkreślamy, że prace prowadzone na Odrze polegały głównie na modernizacji istniejącej zabudowy regulacyjnej, zgodnie z założeniami polsko-niemieckiej umowy” – czytamy w informacji Wód Polskich.
Pozwolenia zostały wydane przez wojewodę lubuskiego i zachodniopomorskiego. Wszystkie pozwolenia miały klauzulę natychmiastowej wykonalności, dlatego Wody Polskie dokończyły prace na Odrze.
Obecne kierownictwo Wód Polskich w 2024 r. podjęło decyzję o zawieszeniu dalszych prac na kolejnych odcinkach Odry granicznej.
Nielegalne prace na Odrze. To nie pierwszy raz
Na brak podstaw do realizowania prac modernizacyjnych w rzece Odrze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zwrócił już uwagę w postanowieniu z dnia 9 grudnia 2022 r. Wówczas wstrzymano wykonalność decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizowanej inwestycji w rzece Odrze.
Mimo tego prace na rzece trwały, co zdaniem ekologów stanowiło „rażący przykład naruszenia konstytucyjnej zasady legalności działań władzy publicznej”.
„Skoro mimo sądowego wstrzymania wykonalności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach bezprawne działania władzy publicznej mogą doprowadzić do realizacji inwestycji, to proceduralne gwarancje przewidziane w polskim porządku prawnym stają się wyłącznie pozbawionym praktycznego znaczenia przedstawieniem” – komentuje Eko-Unia. Prezes organizacji Radosław Gawlik uważa, że prace wpłynęły na osłabienie ekosystemu Odry, a szkody mogą zostać naprawione poprzez renaturyzację.
