Nowelizacja zakłada m.in. zmianę ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Nowe regulacje mają odzwierciedlić współczesne formy pracy, czyli pracę zdalną i zatrudnienie hybrydowe, pozwalając pracownikom na podejmowanie aktywności zawodowych, które nie zaburzają procesu leczenia.
Zmiany w L4 od 2025 roku. Co dokładnie planuje rząd?
Ministerstwo chce, by w 2025 roku weszły w życie nowe przepisy dotyczące zwolnień lekarskich, które znacząco uelastycznią ich obecne zasady. Wśród zmian znajdziemy m.in. możliwość dorabiania podczas L4. Co to dokładnie oznacza?
W projekcie zaproponowano, aby „praca zarobkowa” była definiowana jako każda działalność przynosząca dochód, bez względu na formę prawną, na której się opiera. Jednocześnie zaznaczono, że praca zarobkowa nie obejmuje incydentalnych działań, które są konieczne z powodu ważnych okoliczności. Dotyczy to wykonywania czynności, których zaniechanie mogłoby prowadzić do poważnych strat finansowych dla pracodawcy lub kontrahenta. Przykłady takich działań to podpisywanie faktur, listów przewozowych i innych dokumentów. W takich przypadkach świadczenia z ubezpieczenia społecznego nie zostaną odebrane.
Nowe regulacje pozwolą także osobom zatrudnionym u więcej niż jednego pracodawcy na kontynuowanie pracy u drugiego pracodawcy – za zgodą lekarza. Ma być to forma wsparcia dla pracowników z kilkoma źródłami dochodu.
L4 po nowemu. Zmiany w kontrolach ZUS
W projekcie nowelizacji zaproponowanym przez MRPiPS termin „aktywność niezgodna z celem zwolnienia od pracy” odnosi się do wszelkich działań, które mogą utrudniać lub przedłużać proces leczenia lub powrotu do zdrowia. Wyjątkiem są codzienne czynności oraz incydentalne działania, które są konieczne w okresie zwolnienia z powodu ważnych okoliczności.
W uzasadnieniu projektu podkreślono, że aby skutecznie kontrolować zwolnienia lekarskie, płatnik składek oraz ZUS muszą mieć informację o aktualnym miejscu zamieszkania lub pobytu ubezpieczonego.
Jeśli podczas kontroli ubezpieczony nie zostanie zastany w domu, może to skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia, chyba że udowodni, że jego nieobecność była uzasadniona względami zdrowotnymi lub koniecznością wykonania incydentalnych czynności, takich jak wizyta u lekarza, rehabilitacja, badania, wizyta w aptece lub spacer w ramach rekonwalescencji.
Jak wyglądają zasady L4 aktualnie?
Obecny system zwolnień lekarskich w Polsce jest stosunkowo restrykcyjny, a pracownicy przebywający na L4 muszą przestrzegać ścisłych zasad, aby zachować prawo do świadczeń. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli otrzymaliśmy zwolnienie lekarskie, nie możemy wykonywać żadnych prac zarobkowych. Pracownicy łamiący ten zakaz ryzykują utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.
Zwolnienia lekarskie są wystawiane na podstawie badań lekarskich. Lekarz ocenia, czy stan zdrowia uniemożliwia pacjentowi wykonywanie obowiązków zawodowych. Jeżeli choroba rzeczywiście na to nie pozwala, wystawia L4, które następnie jest przekazywane do pracodawcy. Zwolnienie otrzymuje również ZUS, który przyznaje zasiłek chorobowy w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. W przypadku hospitalizacji spada on do 70 proc.
ZUS ma prawo do przeprowadzania kontroli, które mogą obejmować wizyty domowe oraz weryfikację dokumentacji medycznej, by sprawdzić, czy pracownik rzeczywiście jest niezdolny do pracy.
