To jedzenie zwiększa ryzyko nowotworu. Czego powinniśmy unikać w swojej diecie?

National Cancer Institute szacuje, że w 2024 r. w Stanach Zjednoczonych wystąpi ponad 2 mln nowych przypadków nowotworów i 611 tys. zgonów związanych z tą chorobą. Najczęstsze rodzaje raka obejmują nowotwory piersi, prostaty, płuc, jelita grubego, pęcherza moczowego, nerek, trzustki, tarczycy, wątroby, a także chłoniaka nieziarniczego i białaczkę.

Andrews, która ma 15-letnie doświadczenie, podkreśla, że spożywanie alkoholu szczególnie zwiększa ryzyko wystąpienia sześciu rodzajów nowotworu:

1. Rak piersi
2. Rak jelita grubego
3. Rak przełyku
4. Rak wątroby
5. Rak jamy ustnej i gardła
6. Rak żołądka

Nowotwór i dieta. Co z przetworzonym mięsem?

Mięso przetworzone to takie, które zostało zakonserwowane poprzez wędzenie, peklowanie, solenie lub użycie konserwantów. Są to np. kiełbasy, szynki, bekon i konserwy mięsne jak peklowana wołowina.

Związek między przetworzonym czerwonym mięsem a rakiem jelita grubego jest coraz szerzej badany. W 2015 r. International Agency for Research on Cancer (IARC) przejrzała dane z 800 badań i sklasyfikowała przetworzone mięso jako czynnik rakotwórczy grupy pierwszej, wskazując dowody na to, że może ono powodować powstawanie nowotworów. Czerwone mięso zostało sklasyfikowane jako czynnik rakotwórczy grupy 2A, co oznacza, że prawdopodobnie jest ono rakotwórcze, ale nie ma na to ostatecznych dowodów.

Fred Tabung, badacz z Ohio State University Comprehensive Cancer Center, powiedział ”Newsweekowi”, że powinniśmy ograniczać spożycie przetworzonego mięsa.

— To nie znaczy, że nie należy nigdy nawet go próbować — wyjaśnił. — Ale regularne przyjmowanie przetworzonego mięsa jest szkodliwe dla metabolizmu i może powodować nowotwory.

Dieta i nowotwory. Uważaj na masę ciała

Pacjenci Andrews obawiają się tego, że spożywanie cukru doprowadzi do powstania choroby. Badania wykazały jednak, że samo spożywanie cukru nie powoduje raka.

Jego nadmierne spożycie może prowadzić jednak do przybierania na wadze, a pojawienie się dodatkowych kilogramów niesie ze sobą ryzyko problemów zdrowotnych — w tym 13 różnych rodzajów nowotworu, według Cancer Research U.K. — Otyłość jest udowodnionym czynnikiem ryzyka dla co najmniej 13 rodzajów raka, ponieważ sprzyja ona przewlekłym stanom zapalnym, zaburzeniom równowagi hormonalnej (takim jak wyższy poziom insuliny i estrogenu) oraz zmianom metabolicznym, które tworzą korzystne środowisko dla rozwoju nowotworu — kontynuowała Andrews. — Kluczowy wniosek? To nie cukier sam w sobie powoduje raka — najważniejszy jest ogólny bilans kalorii i tkanka tłuszczowa.

Dieta i nowotwory. Czy cukier „karmi” raka?

Badania nad związkiem między spożywaniem cukru a występowaniem nowotworów dają sprzeczne wyniki. Obserwacja obejmująca ponad 300 tys. osób nie wykazała istotnego związku między spożyciem cukru a ryzykiem rozwoju najczęstszych nowotworów takich jak rak jelita grubego, piersi, prostaty lub trzustki, choć sugerowała potencjalny związek z rzadszymi rodzajami tej choroby, takimi jak rak płuc i przełyku.

Z kolei badania przeprowadzone przez mikrobiologów i biologów molekularnych w Belgii wskazują, że cukier może aktywować rodzaj białka, którego mutacje są powiązane z rakiem, zwłaszcza rakiem trzustki i jelita grubego. Te rozbieżne wyniki podkreślają to, jak złożona jest rola cukru w rozwoju raka i sugerują, że potrzebne są dalsze badania.

— Wszystkie komórki, w tym komórki nowotworowe, wykorzystują glukozę jako źródło energii — powiedziała Andrews. — Jest to podstawowe źródło energii dla organizmu. Zarówno zdrowe komórki, jak i komórki nowotworowe funkcjonują w oparciu o glukozę.

— Jednak całkowite wyeliminowanie cukru nie spowoduje całkowitej eliminacji komórek nowotworowych — dodała. — Organizm będzie naturalnie wytwarzał glukozę z innych źródeł, takich jak białka, a nawet tłuszcze, aby zaspokoić swoje potrzeby energetyczne.

Dietetyczka podkreśla, że komórki nowotworowe nie rosną szybciej pod wpływem cukru, a ich wzrost jest spowodowany mutacjami genetycznymi i innymi złożonymi czynnikami biologicznymi.

— Chociaż komórki nowotworowe mogą zużywać więcej glukozy niż zdrowe komórki, nie oznacza to, że cukier powoduje szybszy rozwój choroby. Proces ten jest skutkiem ubocznym tego, jak komórki nowotworowe metabolizują energię, a nie bezpośrednim efektem ilości cukru w diecie.

Czy rakowi można zapobiec?

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 30-50 proc. wszystkich przypadków nowotworu można uniknąć.

— Dieta jest jednym z najbardziej wpływowych czynników stylu życia w profilaktyce raka i przeżyciu choroby — powiedziała Andrews. Dodała, że dieta bogata w pokarmy roślinne (takie jak warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, orzechy i nasiona) dostarcza niezbędnych składników odżywczych i związków bioaktywnych, które pomagają zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka.

— Pokarmy te są naturalnie bogate w błonnik, przeciwutleniacze i fitochemikalia, które zmniejszają stan zapalny, wspierają zdrowie mikrobiomu jelitowego i chronią komórki przed uszkodzeniami, które mogą powodować nowotwór — dodała.

Nie oznacza to, że rezygnacja z mięsa i przejście na dietę wegetariańską uchroni nas przed zachorowaniem na raka. Andrews zaleca, aby pacjenci przyjmowali jak najwięcej białek zwierzęcych wysokiej jakości, takich jak ryby, jaja, drób, chude mięso lub chudy nabiał w połączeniu z dużą ilością warzyw.

— Taka dieta zmniejsza ryzyko zachorowania na raka, jest to potwierdzone naukowo — powiedziała kobieta.

Dr Eric Winer, dyrektor Yale Cancer Center oraz prezes i lekarz naczelny Smilow Cancer Hospital w Connecticut, podzielił się wskazówkami, które mają zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór:

1. Nie pal
2. Utrzymuj optymalną masę ciała
3. Ćwicz regularnie
4. Trzymaj się diety, która kładzie nacisk na owoce i warzywa, zboża, zawiera trochę białka i nie za dużo tłuszczu.

Tekst opublikowany w amerykańskim „Newsweeku”. Tytuł, lead i śródtytuły od redakcji „Newsweek Polska”.