Ukraińcy uczą się języka Trumpa. „Bilion dolarów w minerałach”

— Jest pewien poziom nadziei związanej z Trumpem — mówił jeden z doradców Zełenskiego jeszcze przed wrześniową wizytą prezydenta w USA. — Oczywiście możemy się mylić. Nie wiemy, jak bardzo podzieli on Zachód. Może go osłabić, ale ktoś musi powstrzymać tę wojnę, a nie wydaje się, by Kamala Harris była zdolna do odegrania tej roli. Trump może wykonać kilka drastycznych ruchów, przynajmniej tak nam się wydaje.

Częściowo wiara w Trumpa wiąże się z narastającym rozczarowaniem działaniami Joe Bidena, który przedstawiał się jako gorący zwolennik Ukrainy, jednak dawał za mało, aby mogło to przynieść zwycięstwo nad Putinem. Urzędnicy w Kijowie często wyrażali zniecierpliwienie z powodu opóźnień w dostarczaniu nowych systemów uzbrojenia.

— Za każdym razem, gdy o coś prosimy, otrzymujemy to kilka miesięcy lub rok później, kiedy nie ma to takiego znaczenia, jakie miałoby wcześniej — mówiła deputowana do ukraińskiego parlamentu Ołeksandra Ustinowa.

To nie wszystko. Odmowa udzielenia Ukrainie pozwolenia na użycie rakiet dalekiego zasięgu do ataków wewnątrz Rosji i niechęć do zaoferowania solidnych gwarancji bezpieczeństwa Ukrainie są coraz częściej postrzegane jako słabość i hipokryzja. — Frustracja w Ukrainie obecną administracją Stanów Zjednoczonych wynika z jej tendencji do samoodstraszania i konsekwentnego ulegania czerwonym liniom wyznaczonym przez Rosję. Ukraińcy uważają, że polityka ta powinna zostać odwrócona. To USA muszą być na czele, zamiast Rosji — tłumaczył autor „Ukrainian Alert” Peter Dickinson.

Wielu uważa, że nieprzewidywalność Trumpa może prowadzić do bardziej zdecydowanego podejścia. Panuje też przekonanie, że w najgorszym razie totalne sprzedanie Ukrainy przez Trumpa jest bardzo mało prawdopodobne. Nie tylko dlatego, że nie spodoba się to republikańskim wyborcom. Trump najbardziej ze wszystkiego nie znosi wyglądać na przegranego. I nie zechce być architektem klęski Ukrainy.

Pojawiają się wreszcie argumenty, odwołujące się do pierwszej kadencji. Kreml był bardzo rozczarowany Trumpem. Pomimo przyjaznych sygnałów w kierunku Putina, Rosja nic znaczącego nie osiągnęła. To Trump zgodził się sprzedać Ukrainie przeciwpancerne Javeliny – czego odmówiła administracja Obamy, a Javeliny odegrały ogromną rolę w odparciu pierwszej fali rosyjskiej inwazji w lutym 2022 r. To również administracja Trumpa zdecydowanie sprzeciwiała się budowie gazociągu Nord Stream 2 łączącego Rosję i Niemcy.

Życie lub śmierć

Nadzieja Ukraińców związana z Trumpem jest zrozumiała. — Dla nas wsparcie USA oznacza życie lub śmierć. Musimy przekonać Trumpa, by był z nami — powiedział ukraiński doradca ds. obrony. Do samego końca nie było jasne, kto wygra w USA, więc Kijów starał się przekonać do swojej sprawy oboje kandydatów.

Od wielu miesięcy przedstawiciele Zełenskiego próbowali przebić się do najbliższego otoczenia Trumpa, organizując liczne spotkania z republikańskimi oficjelami i byłymi urzędnikami jego administracji. Jedną z kluczowych roli odegrał tu Mike Pompeo, były dyrektor CIA, sekretarz stanu za prezydentury Trumpa oraz gorący zwolennik Ukrainy. Rozmawiał wielokrotnie z przedstawicielami ukraińskiego rządu, tłumacząc im stanowisko kampanii Trumpa w sprawie wojny. Spotkał się też z Zełenskim w Kijowie i zaoferował kilka praktycznych rad, jak rozwijać strategię Ukrainy wobec Trumpa — należy powoływać się na interesy Ameryki, a nie wartości, np. obronę demokracji lub utrzymanie porządku międzynarodowego opartego na zasadach. Bo takiego języka Trump nie znosi.

— Rozumiemy, że w przypadku Trumpa nie chodzi o filozofię. Nie chodzi o porządek oparty na zasadach. Chodzi o bardzo pragmatyczne podejście — tłumaczyła Hanna Hopko, była członkini ukraińskiego parlamentu i współzałożycielka International Center for Ukrainian Victory.

W wypowiedziach Zełenskiego od dłuższego czasu nieustannie powracają te elementy, które mogą przemawiać do administracji Trumpa, czyli bogactwo Ukrainy w surowce, zachęty biznesowe oraz gotowość do rozmieszczenia ukraińskich wojsk w Europie.

— Ukraina siedzi na bilionie dolarów w minerałach, które mogą być dobre dla naszej gospodarki. Dlatego chcę nadal pomagać naszym przyjaciołom w Ukrainie — mówił w filmie nagranym we wrześniu senator Lindsey Graham, sojusznik Trumpa i zwolennik Ukrainy. Od tego czasu Zełenski podkreśla, że Ukraina jest „bogata w zasoby naturalne”, w tym krytyczne minerały, takie jak tytan, grafit i lit.

— Republikanie opowiadają się za przemysłem obronnym. Wnosimy wartość do amerykańskiego przemysłu obronnego — mówił Ołeksandr Kamyszyn, ukraiński minister ds. przemysłu strategicznego. Blisko 70 mld dol. z pieniędzy przeznaczonych na pomoc militarną dla Ukrainy trafiło do amerykańskich producentów. To kolejny argument.

Trump ogłaszał co prawda, że zakończy tę wojnę w 24 godziny, ale dziś mogłoby się to stać tylko na warunkach Putina. Ukraińcy są przekonani, że żadnego dealu nie będzie. Według źródeł zbliżonych do ukraińskiego rządu Kijów zamierza uczestniczyć w rozmowach, ale jest jednocześnie przekonany, że Putin albo odrzuci warunki pokojowe, albo podejmie kroki, które doprowadzą do fiaska procesu.

Co zrobi Trump?

Tuż po zwycięstwie w wyborach Trump odbył rozmowy z Putinem i z Zełenskim. Osoba, która była obecna podczas rozmowy z Putinem, stwierdziła, że Trump ostrzegł prezydenta Rosji, aby nie eskalował wojny na Ukrainie. Przypomniał mu też o znacznej obecności wojskowej Waszyngtonu w Europie.

Ci, którzy znają szczegóły 25-minutowej rozmowy z Zełenskim, twierdzą, że prezydent Ukrainy został nieco uspokojony tym, co usłyszał od Trumpa. Trzy źródła twierdzą, że Zełenski czuł, że rozmowa przebiegła dobrze i że nie zwiększyła jego niepokoju. Jedna z tych osób podkreślała, że „nie zostawił Zełenskiego z uczuciem rozpaczy”. Ale tak naprawdę nie wyjaśniło to, jak Trump podejdzie do Ukrainy. Trump i Zełenski w ogóle nie rozmawiali o tym, jak miałby wyglądać plan Trumpa dotyczący zakończenia wojny ani o dalszej pomocy USA.

Były doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Robert O’Brien, twierdził latem tego roku w artykule w „Foreign Affairs”, że strategia Trumpa będzie polegała na „dalszym dostarczaniu Ukrainie śmiercionośnej pomocy, finansowanej przez kraje europejskie, przy jednoczesnym utrzymywaniu otwartych drzwi do dyplomacji z Rosją oraz utrzymywaniu Moskwy w niepewności z powodu nieprzewidywalności”. O’Brien pisał również o zwiększeniu obecności wojskowej NATO w Europie Wschodniej. Trump jest przekonany, że gdyby był prezydentem, to nie doszłoby do inwazji. Miał powiedzieć O’Brienowi: — Zrozum, Rosjanie nigdy nie zrobiliby tego pod moim kierownictwem, ponieważ nie wiedzieliby, jak ja bym zareagował”.

Pompeo podkreśla, że Trump nie pozwoli Putinowi „przejść przez Ukrainę”. — Wycofanie finansowania dla Ukraińców doprowadziłoby do klęski i cały jego zespół mu to powie. To nie jest jego sposób działania. Trump czegoś takiego nie zrobi.

Plan pomocy dla Ukrainy, który opracował Pompeo opiera się na zwiększonym wsparciu wojskowym i finansowym jako środkach odstraszających Moskwę i pozostawieniu otwartej perspektywy dla członkostwa Ukrainy w NATO.

Gdyby te propozycje zostały wcielone w życie, Ukraińcy rzeczywiście mieliby się z czego cieszyć. Niestety ani Pompeo, ani O’Brien nie wrócą na swoje stanowiska. Trump wybrał innych kandydatów — znacznie mniej przyjaznych Ukrainie.