Unia Europejska chce bronić wolności słowa. Wprowadzono nowe przepisy

Parlament Europejski przegłosował we wtorek nowe przepisy dotyczące tzw. pozwów SLAPP, będącymi powództwami wytaczanymi przez określone grupy interesu w tym m.in. polityków lub wielkie korporacje przeciwko dziennikarzom, aktywistom, obrońcom praw człowieka lub organizacjom pozarządowym w celu ich uciszenia lub ocenzurowania. Według uaktualnionego prawa pozwani będą chronieni w procesach transgranicznych. 

Strategiczne pozwy przeciwko partycypacji publicznej (SLAPP) są elementem tłumienia debaty publicznej. Mają na celu zastraszenie lub wywołanie efektu mrożącego wobec działalności osób, zabierających głos w istotnych sprawach publicznych. Nowe regulacje mają chronić dziennikarzy i aktywistów od pozwów złożonych w innych krajach, niż znajduje się pozwany.

Wyjątkiem będą sytuacje, gdy zarówno pozwany, jak i powód są z tego samego kraju Unii, w którym siedzibę ma sąd lub gdy sprawa jest istotna tylko dla jednego państwa członkowskiego.

– Te działania to nasza polityczna deklaracja, że nie porzucimy mediów i dziennikarzy w trudnych sytuacjach. Media to nie tylko gałąź gospodarki, ale też czwarta władza i jedna z podstaw demokracji – mówiła wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Vera Jurova, będąca jedną z większych zwolenniczek przyjętych rozwiązań. 

Prawo unijne ma zapewniać pozwanym dwa rodzaje zabezpieczeń. Bezzasadne powództwa mają być oddalane szybciej, aby zminimalizować efekt mrożący i próby cenzury. Obowiązek udowodnienia, że sprawa ma istotne znaczenie, będzie leżało po stronie skarżącego.

W przypadku umorzenia postępowania, pozwanym przysługiwać będzie prawo do pełnego odszkodowania, jeśli sprawa zostanie uznana za nadużycie. Będzie można ubiegać się o wynagrodzenie szkód materialnych, niematerialnych i psychologicznych. 

Wspólnota europejska umożliwi również potencjalnym ofiarom dostęp do informacji. W jednym miejscu pozwani znajdą informacje dotyczące gwarancji proceduralnych, możliwych środkach odwoławczych, przysługującej pomocy prawnej oraz ewentualnym wsparciu finansowym i psychologicznym.