Parlament Europejski przegłosował we wtorek nowe przepisy dotyczące tzw. pozwów SLAPP, będącymi powództwami wytaczanymi przez określone grupy interesu w tym m.in. polityków lub wielkie korporacje przeciwko dziennikarzom, aktywistom, obrońcom praw człowieka lub organizacjom pozarządowym w celu ich uciszenia lub ocenzurowania. Według uaktualnionego prawa pozwani będą chronieni w procesach transgranicznych.
Nowe przepisy unijne ochronią dziennikarzy
Strategiczne pozwy przeciwko partycypacji publicznej (SLAPP) są elementem tłumienia debaty publicznej. Mają na celu zastraszenie lub wywołanie efektu mrożącego wobec działalności osób, zabierających głos w istotnych sprawach publicznych. Nowe regulacje mają chronić dziennikarzy i aktywistów od pozwów złożonych w innych krajach, niż znajduje się pozwany.
Wyjątkiem będą sytuacje, gdy zarówno pozwany, jak i powód są z tego samego kraju Unii, w którym siedzibę ma sąd lub gdy sprawa jest istotna tylko dla jednego państwa członkowskiego.
– Te działania to nasza polityczna deklaracja, że nie porzucimy mediów i dziennikarzy w trudnych sytuacjach. Media to nie tylko gałąź gospodarki, ale też czwarta władza i jedna z podstaw demokracji – mówiła wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Vera Jurova, będąca jedną z większych zwolenniczek przyjętych rozwiązań.
Unia Europejska chce wolności słowa
Prawo unijne ma zapewniać pozwanym dwa rodzaje zabezpieczeń. Bezzasadne powództwa mają być oddalane szybciej, aby zminimalizować efekt mrożący i próby cenzury. Obowiązek udowodnienia, że sprawa ma istotne znaczenie, będzie leżało po stronie skarżącego.
W przypadku umorzenia postępowania, pozwanym przysługiwać będzie prawo do pełnego odszkodowania, jeśli sprawa zostanie uznana za nadużycie. Będzie można ubiegać się o wynagrodzenie szkód materialnych, niematerialnych i psychologicznych.
Wspólnota europejska umożliwi również potencjalnym ofiarom dostęp do informacji. W jednym miejscu pozwani znajdą informacje dotyczące gwarancji proceduralnych, możliwych środkach odwoławczych, przysługującej pomocy prawnej oraz ewentualnym wsparciu finansowym i psychologicznym.
