Damian nie mógł wytrzymać w Polsce. Hiszpania miała być rajem

Ja jednak naprawdę u siebie czuję się tylko w Polsce. Dlatego te dwa lata w Hiszpanii potraktowałem jak dłuższy urlop na podładowanie baterii.

Jest ciepło, niedrogo i przyjemnie. No i daleko od wojny w Ukrainie – takie są motywacje Polaków, którzy się przenoszą do Hiszpanii. Nietrafne?

– Klimat jest super. Zwłaszcza tu, gdzie mieszkam, czyli w Vilanovie, niespełna godzinę drogi na południe od Barcelony. Nie doświadczamy drastycznych temperatur, lato jest tylko nieco cieplejsze niż ostatnie sezony w Polsce, a do tego nie nadchodzi tak gwałtownie. Jest też więcej światła, chętnie zapomniałem o listopadowej warszawskiej szarzyźnie i o smogu. Są jednak też minusy, i to poważne. Nasz region, Katalonia, zmaga się z brakiem wody z powodu rekordowej przerwy w opadach. Osobiście mnie to bardzo nie dotyka, ponieważ nie mam np. ogródka ani trawnika, którego nie mógłbym podlać, bo to jest zakazane. W zasadzie nie ma tu już trawników, jest tylko ziemia, która zostawia nieodłączny, białawy pył na butach. Z kolei, gdyby zupełnie nie podlewać roślin ani drzew, klimat jeszcze bardziej by się osuszył – robi się takie zamknięte koło. Nie można też napełnić basenów, nie działają nawet krany przy plaży do spłukania słonej wody. Jeszcze trudniej mają rolnicy, bo są ograniczenia w nawadnianiu pól i pojeniu zwierząt. Ceny oliwek, które są symbolem tego kraju, skoczyły w górę. Obserwuję zaschnięte doliny rzek, puste zbiorniki wodne i boję się przyszłości, bo przecież nie da się żyć bez wody.

Za to sąsiedzi bardzo mili?

– Pewnie tak, choć trudno stwierdzić, bo w sumie się nie asymilujemy. Niełatwo pokonać barierę językową, tu mówi się po katalońsku, nawet nie po hiszpańsku. Ponieważ imigrantów jest bardzo wielu, żyję z rodziną raczej w otoczeniu innych ekspatów niż lokalsów. Jestem w grupach na WhatsAppie razem z około tysiącem przybyszów z innych krajów, którzy mieszkają w okolicy. To z nimi umawiam się na piwo, gram w nogę i spotykam się towarzysko. Znam Anglików, Niemców, Belgów i Szwajcarów, Duńczyków, Szwedów, a grupą administruje Czech. Mamy takie same problemy życia codziennego: gdzie posłać dziecko do szkoły? Co zjeść i gdzie zrobić zakupy? To jest fajne. Ale gdy pomyślę, że coś mogłoby się skomplikować, czuję lęk.

Nawet raj po jakimś czasie zaczyna powszednieć?

– Tu jest wysokie bezrobocie i duża rywalizacja o miejsca pracy. Do Barcelony zjeżdża mnóstwo ludzi z innych regionów Hiszpanii i z całego świata, nawet w mojej branży IT jest ogromna konkurencja. Ja mam pracę w międzynarodowej korporacji, która pozwoliła mi wyjechać na placówkę, gdy o to poprosiłem. Zarabiam na tyle dobrze, że mogę utrzymać rodzinę, wynająć samodzielnie mieszkanie. Kilkanaście lat temu na emigracji zarobkowej w Wielkiej Brytanii pracowałem jako parobek, teraz w Hiszpanii jest inaczej – mam dobry zawód, wdrażam serwisy i systemy informatyczne i to mnie pozycjonuje wyżej. A gdybym tę pracę stracił? Musiałbym tu zaczynać wszystko od początku i pewnie wtedy najlepszym wyjściem byłby powrót do kraju. Wolę to więc z góry zaplanować. Brakuje mi też znajomych, przyjaciół i wsparcia rodziny. Taki wyjazd na dwa, może trzy lata jest superdoświadczeniem, na dłuższą metę wydaje mi się to mało bezpieczne.

Tańczyłeś w karnawałowej fieście – też jako obcy?

– Nie! To był pierwszy raz, kiedy działałem w drużynie lokalsów. Karnawał to wielka tradycja – dzieci np. mają wolne od szkoły, żeby mogły opracować własny pokaz. W tym roku postanowiłem dołączyć. Trochę po to, by przezwyciężyć własne ograniczenia, bo nie jestem ani tak otwarty, ani też nie potrafię tańczyć jak Hiszpanie. Wspaniała przygoda: wpłacasz 200 euro, dostajesz strój szyty na miarę i kursy tańca, ćwiczysz też układ z choreografem. W przyjaznej atmosferze i bez dzielenia na „swoich” i „obcych”.

Co prawda w specyficznym mieście – Sitges jest hiszpańską mekką drag queens – ale mnie to nawet ośmieliło. Tutaj zresztą nie odczuwa się uprzedzeń jak w naszym kraju – nauczycielka córki ma partnerkę i nikogo to nie dziwi. Ja tańczyłem wśród gejów, a nikt mnie nie pytał o moją orientację. Hiszpanie mają otwarte głowy i ciepłe podejście do wszystkiego, co ludzkie, nie są też tak nerwowi jak Polacy. Zaparkujesz źle samochód? OK. Zajedziesz komuś drogę? Nie ma sprawy. Na autostradzie też nikt nie podjeżdża i nie mruga światłami. A u nas tylko nerwy i ciśnienie, to nas negatywnie odróżnia jako społeczeństwo.

Trudno było zapisać dziecko do szkoły?

– Naczytałem się, że to niełatwe, a załatwiłem córce miejsce w szkole w ciągu jednego dnia. To mnie zaskoczyło, bo w Hiszpanii zderzyłem się wcześniej z barierą biurokratyczną. Niezbędne formalności przy moich przenosinach z Polski zajęły mojej firmie niemal dziewięć miesięcy.

Nie mogą cię zatrudnić, jeśli nie masz konta w banku, nie założysz konta, jeśli nie masz numeru identyfikacyjnego obcokrajowca (N.I.E. – czyli odpowiednik polskiego numeru PESEL), a nie dostaniesz tego numeru, jeśli nie jesteś zatrudniony – i koło się zamyka. Do tego, żeby załatwić formalności w urzędzie, trzeba się zapisać przez internet na spotkanie. Tylko że numerki skupuje hurtowo mafia i trzeba je od niej odkupić. Ja nie musiałem, za to długo czekałem, aż upora się z tym wszystkim legalnie moja firma. Z mieszkaniem jest podobnie – jeśli chcesz wynająć na dłużej, musisz mieć ten ich PESEL.

Jakie pieniądze są potrzebne na utrzymanie trzyosobowej rodziny w takim miejscu?

– Żyjemy skromnie, wydajemy ok. 3 tys. euro miesięcznie. Vilanova to nadmorskie miasteczko, ale nie ma charakteru wyłącznie turystycznego. Dlatego nie jest bardzo droga i nie wymiera zimą. Nie widzę jednak dużych różnic w cenach np. żywności między Polską a Hiszpanią. Czyli nie jest tanio. Nie kupujemy nawet warzyw na targach, bo są za drogie. Kupujemy w supermarketach.

Wynajęliśmy mieszkanie trzypokojowe plus salon za 900 euro. Ale bez wyposażenia. To tutaj standard – wyposażenie mają tylko mieszkania dla turystów. Do tego dochodzą rachunki za prąd – dwa razy większe niż w Polsce. I nie ma wypasu – jeden kinkiet na cały pokój i nie waż się palić więcej żarówek! No i jest zimno. Domy nie są izolowane, bo niby klimat cieplejszy. Dlatego sklepy oferują piżamy, jakich w Polsce nie zobaczysz: kombinezony z czapkami i skarpetami. Pierwszej zimy, zanim przywykliśmy, zmarzliśmy potężnie.

Wszystko do mieszkania musieliście kupić?

– Tak, w zasadzie musieliśmy od nowa wyposażyć dom. I nie dało się z drugiej ręki, za pół ceny, bo nie ma tu tak jak w Polsce atrakcyjnych wyprzedaży. Kupowaliśmy więc nowe sprzęty, a potem przyjechali goście i okazało się, że potrzebujemy pościeli i poduszek w zapasie – też kupiliśmy. I samochód – bo dłużej niż pół roku nie można tu jeździć na obcych numerach rejestracyjnych, a przerejestrowanie jest kłopotliwe i kosztowne. Kupiliśmy więc używany.

To są i tak koszty mniejsze niż koszty życia w Warszawie.

– To prawda, w Warszawie mam mniejsze mieszkanie, ale na własność. W Hiszpanii za to barierą dla mnie jest np. edukacja córki. Jeśli Katalończycy myślą o tym poważnie, posyłają dzieci do szkół prywatnych. Ich koszt to kolejne 1,5 tys. euro miesięcznie. Na to już mnie nie stać. Żona jest prawniczką, ale w Hiszpanii nie pracuje, zarabiam więc tylko ja. Po przeniesieniu nie dostałem podwyżki, ale wynagrodzenie z Polski nam wystarcza. I super, jednak musimy pomyśleć o przyszłości dziecka. Znamy polski system edukacji, wiemy, co trzeba zrobić, żeby się dostała do liceum i na studia. W Hiszpanii nie jesteśmy z tym tak obeznani, a nie chcemy jej ograniczać szans.

Jak córka poradziła sobie w szkole?

– Tego obawiałem się najbardziej – wrzucałem niespełna 10-letnią Łucję do szkoły w kraju, którego języka nie znała ani trochę. W dodatku przenosiliśmy się w trakcie roku szkolnego – w listopadzie, bo wcześniej nie udało się załatwić formalności. Córka poszła do szkoły publicznej. Przez pierwszy rok żona uczyła ją równolegle w domu według polskiego programu – oficjalnie przeszliśmy na edukację domową. Po to, żeby w razie czego nie straciła czasu. W szkole jest jednak wielu imigrantów i system się już do tego przystosował. Obowiązuje język kataloński, ale nawet część dzieci lokalnych się nim nie posługuje. Wielu uczniów uczęszcza więc na dodatkowe zajęcia katalońskiego – dwie godziny w tygodniu. Córce opłaciliśmy do tego hiszpański z lektorką z Polski, online.

Pierwszy rok był trudny, Łucja nawet zaliczyła jakiś kryzys, bo nie bardzo mogła się porozumieć z kolegami z klasy. Interweniowała wychowawczyni – skontaktowała córkę z innymi polskimi dziećmi i już to jakoś poszło. W kolejnym roku szkolnym mogliśmy zrezygnować z edukacji domowej po polsku, Łucja świetnie sobie radzi w szkole. Mówi tylko, że to, co robią tam w piątej klasie, miała już w trzeciej klasie w Polsce. Dlatego musimy wrócić, żeby córka kontynuowała dobrą edukację, i na tyle wcześnie, żeby nie żałowała porzucenia pięknej Hiszpanii.

Ty nie będziesz żałował?

– Będę żałował: słońca, krajobrazu i morza. Jestem żeglarzem, więc morze, marina i czarter łódek mnie tu trzymają. Ale tak naprawdę nie chciałem się wyprowadzać z kraju. Chciałem złapać trochę dystansu i zrobić sobie przerwę od Polski. Męczyła mnie nasza polityka, ta „wina Tuska” i psy wieszane na Unii Europejskiej. Wieczne szczucie i skłócanie ludzi. Nie mogłem tego wytrzymać, dlatego poprosiłem o tę placówkę w Hiszpanii. Ale w końcu przecież wracam do siebie.