Próbowali przenieść i uratować rzadkiego giganta. Skończyło się tragedią

Nosorożec jawajski uznany jest za jeden z najrzadszych i krytycznie zagrożonych gatunków ssaków, a populacja w Indonezji gwałtownie maleje.
Pierwsza próba translokacji nosorożca do innego miejsca zakończyła się niepowodzeniem – samiec Musofa zmarł po kilku dniach od przeniesienia.
Kluczową rolę w śmierci zwierzęcia odegrały przewlekłe problemy zdrowotne oraz ostry stres wywołany zmianą otoczenia.
Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu

Nosorożec jawajski jest jednym z pięciu żyjących nosorożców. Gatunek cechował się niegdyś szerokim zasięgiem występowania. Rozciągał się od Indonezji przez południowo-wschodnią Azję do Indii i Chin. Pomimo tego dziś uznaje się go za krytycznie zagrożonego.

Żaden osobnik tego gatunku nie przebywa w ogrodzie zoologicznym. Być może czyni go to najrzadszym dużym ssakiem świata.

Właściwie zwierzęta te żyją wolno tylko na jednym obszarze w Ujung Kulon, parku narodowym położonym w cieniu wulkanu Anak Krakatau. To obszar niebezpieczny, narażony na wystąpienie tsunami, jest położony na najbardziej wysuniętym na zachód krańcu Jawy – Banten.

Populacja tych nosorożców w tym dzikim parku rosła przez dekady, dając nadzieję na ocalenie gatunku. W 2023 r. odnotowano 80 zwierząt. Śmiertelnym zagrożeniem dla tych ssaków są jednak kłusownicy, którzy bez litości polują na zwierzęta głównie ze względu na rogi, które są obcinane, a następnie sprzedawane na czarnym rynku. W 2025 r. liczba przedstawicieli ginącego gatunku wyniosła tylko 50 osobników.

Na świecie na wolności pozostało prawdopodobnie jedynie 50 nosorożców jawajskichAlain CompostAFP

Nieudane przenosiny nosorożca. Co poszło nie tak?

Przyrodnicy zajmujący się ochroną nosorożców w Indonezji mówią, że jednym ze sposobów ratowania gatunku, który znalazł się na krawędzi, jest translokacja, czyli przeniesienie w inne miejsce. To zadanie ryzykowne, bo osobniki mogą się zupełnie nie zaadaptować.

I w Indonezji właśnie umarł nosorożec, którego próbowano przenieść w inne miejsce, ale wciąż znajdujące się na terenie Ujung Kulon. Samiec został przetransportowany wojskowym pojazdem, bo w akcję zaangażowano także Indonezyjskie Siły Zbrojne. Początkowo stan zdrowia Musofy był stabilny i wykazywał „wczesne oznaki adaptacji”. Jednak jego stan Musofy pogorszył się po kilku dniach i mimo pomocy nie przeżył.

Władze określiły tę stratę jako ogromny cios, podkreślając jednocześnie, że incydent ten skłoni do dokładniejszego badania zwierząt i doskonalenia wczesnego wykrywania chorób. „Wszystkie procedury przeprowadzono zgodnie z międzynarodowymi standardami ochrony przyrody” – przekonują władze parku.

Zmiana miejsca wywołała stres

Według raportu z sekcji zwłok nosorożec zmarł w wyniku pogarszającego się od dawna stanu zdrowia spowodowanego inwazją pasożytniczą, która doprowadziła do hipoproteinemii, obrzęku mózgu i nagromadzenia się płynu w płucach. Patolodzy weterynarii stwierdzili znaczną obecność pasożytów w przewodzie pokarmowym i mięśniach, zwyrodnienie tkanek związane z niedożywieniem oraz zanik narządów związany z wiekiem.

Z kolei biolog John Payne, specjalizujący się w wiedzy o nosorożcach, uważa, że zwierzęta te potrafią przetrwać na wolności pomimo obciążenia pasożytami lub obecności przewlekłych chorób, o ile pozostają w znanym im środowisku i nie są narażone na nagłe obciążenia. Schwytanie i przeniesienie takiego zwierzęcia może wywołać ostry stres, przegrzanie i odwodnienie, które mogą gwałtownie wpłynąć na obniżenie odporności.

Badania dowodzą, że wszystkie pozostałe nosorożce jawajskie pochodzą zaledwie z dwóch linii genetycznych, z których jedna obciążana jest licznymi problemami zdrowotnymi.