Zaskakujący zwrot na lewicy. Chodzi o wybory do Sejmu w 2027 roku

– Na dzisiaj tej koalicji nie ma. Razem wyszło z koalicyjnego klubu Lewicy. W klubie jest Nowa Lewica, PPS i Unia Pracy, ale nie ma Razem – mówi Interii jeden z parlamentarzystów Lewicy, którego pytamy o status lewicowej koalicji z formacją Adriana Zandberga.

– Daliśmy jasny sygnał, że jeśli nie poprą budżetu, którego ten rząd jest autorem, pierwszego w pełni „naszego” budżetu, to będzie jednoznaczne z tym, że nie chcą kontynuować tej koalicji – dodaje inny z naszych rozmówców, członek kierownictwa Nowej Lewicy.

Inaczej sprawę rozstania i jego powody widzą w partii Razem. Mówił o tym zresztą w niedawnym wywiadzie dla Interii Adrian Zandberg. Współprzewodniczący Razem winą za rozłam w klubie parlamentarnym Lewicy obarcza kolegów i koleżanki z Nowej Lewicy.

– Rok temu umówiliśmy się na prostą zasadę: każda partia samodzielnie decyduje o swoich głosowaniach. Władze Nowej Lewicy chciały złamać tę zasadę i narzucić nam dyscyplinę. Oczekiwano od nas, że mamy głosować za budżetem niezależnie od tego, co w nim jest, niezależnie od tego, jak mocno uderza w ludzi – przypomniał Zandberg.

I dodał: – Ja tak polityki nie uprawiam. Nie przyszedłem do polityki, żeby znaleźć fajną robotę i siedzieć cicho, tylko dlatego, że są sprawy, w które wierzę. I tych spraw, w które wierzę i które obiecałem wyborcom, nie odpuszczę. Nie zdradzę moich wyborców.

Kiedy jego wersję cytujemy naszym rozmówcom z kierownictwa Nowej Lewicy, reagują pobłażliwym uśmiechem. – Adrian trochę przekręca fakty, ale to zrozumiałe, bo muszą teraz dorobić jakąś ideologię do wyjścia z klubu Lewicy – mówi nam ważny polityk Nowej Lewicy. Dopytywany o szczegóły ustaleń dotyczących głosowań twierdzi, że każdy z koalicjantów miał wolność w podejmowaniu decyzji odnośnie spraw światopoglądowych oraz mniej istotnych dla przyszłości rządu głosowań.

– W sprawach fundamentalnych dla funkcjonowania koalicji rządzącej już na początku daliśmy jasny sygnał, że będziemy oczekiwać poparcia. Budżet jest najważniejszą ustawą w całym roku, bo od jej uchwalenia zależy być albo nie być rządu. Dlatego tak, oczekiwaliśmy tutaj poparcia Razem – relacjonuje nasze źródło. Na koniec podkreśla: – Dla PPS czy Unii Pracy było to zrozumiałe, tylko dla Razem stanowiło to problem.

Chociaż relacje między obiema formacjami są aktualnie napięte, ani jedna, ani druga strona nie wykluczają rozmów w sprawie wyłonienia wspólnego kandydata albo kandydatki całej lewicy w przyszłorocznych wyborach prezydenckich. Pisaliśmy o tym zresztą na łamach Interii.

To właśnie od wyniku rozmów pomiędzy Nową Lewicą i Razem zależy, kiedy Lewica zaprezentuje swojego kandydata albo kandydatkę. Pierwotnie konwencja, na której miało dojść do ogłoszenia nazwiska, była planowana na 7 grudnia. Wtedy jednak Koalicja Obywatelska zamierza przedstawić swojego kandydata w przyszłorocznych wyborach. Starcie na konwencje z największą partią w rządzie byłoby bezsensowne i skazane na porażkę.

Dlatego, jak dowiaduje się Interia, nowym terminem jest 14 grudnia. Jeśli jednak negocjacje z Razem (albo innymi formacjami lewicowymi) się przeciągną, Lewica swojego kandydata albo kandydatkę może pokazać nawet dopiero w pierwszej połowie stycznia. – Jeśli będzie szansa na wyłonienie jednego kandydata albo kandydatki dla całej lewicy, to te dwa, może trzy tygodnie nie zrobią różnicy – tłumaczy nam polityk z kierownictwa Nowej Lewicy.

Jak pisaliśmy na łamach Interii, w Nowej Lewicy aktualnie w grze pozostają już tylko trzy nazwiska. To wicemarszałkini Senatu (i do niedawna współprzewodnicząca Razem) Magdalena Biejat, minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk oraz wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. O ile dwie pierwsze kandydatury są znane i dyskutowane od wielu tygodni, o tyle wejście do gry wicepremiera Gawkowskiego to nowina z ostatnich dni.

Kogo ze swojej strony w wyścigu prezydenckim widziałoby Razem w sytuacji, gdy Magdalena Biejat jest już poza partią? W rozmowie z Interią Adrian Zandberg nie chciał zdradzić ani nazwiska, ani daty prezentacji kandydata lub kandydatki. – O tym partia zdecyduje we właściwym czasie – uciął temat współprzewodniczący Razem. I dodał: – Większość sił politycznych nie podjęła jeszcze swoich decyzji i nie jest to przypadek. Jest czas. Tak długiej kampanii, jaka była w 2020 roku, długo już w Polsce nie będzie. Na stole jest wiele wariantów. Kto wie, może Nowa Lewica poprze kandydata Razem?

Na ten ostatni scenariusz trudno jednak liczyć. W żołnierskich słowach komentuje to jeden z posłów Lewicy, którego pytamy o taki wariant. – To tak, jakby Koalicja Obywatelska miała poprzeć kandydata Nowoczesnej, Zielonych albo Inicjatywy Polska. Absurd – śmieje się. – Nie wyobrażam sobie, żeby Nowa Lewica, która jest umocowana w rządzie i ma swój klub parlamentarny, która jest realną siłą polityczną i strukturalną, popierała kandydata albo kandydatkę Razem – dodaje już całkiem poważnie.

Wynik rozmów nad wyłonieniem jednego reprezentanta całej lewicy w wyborach prezydenckich jest tym ważniejszy, że może zaważyć na klimacie relacji między Nową Lewicą i Razem na pozostałą część kadencji. A być może nawet na formule startu całego bloku w wyborach parlamentarnych w 2027 roku.

Po rozłamie w klubie Lewicy wydawało się, że Razem obrało kurs na „polityczną kanapę” i ma nikłe szanse na utrzymanie się w wielkiej, ogólnopolskiej polityce po 2027 roku. Rzecz w tym, że także i ten kij ma dwa końce. Na jego drugim końcu jest natomiast Lewica, której sondaże wcale nie pozwalają spać spokojnie. Zwłaszcza po rozwodzie z Razem.

W październiku Lewica notowała średnio 8 proc. poparcia, czyli dokładnie tyle, ile wynosi próg wyborczy dla komitetów koalicyjnych. Osobny start, nienotowanej na razie w sondażach i pozbawionej subwencji budżetowej, partii Razem to z kolei ryzyko, że z tych 8 proc. ubędzie 1-2 pkt proc. To natomiast grozi powtórką z sytuacji z 2015 roku, kiedy lewicowej koalicji zabrakło jedynie 0,45 proc., żeby znaleźć się w Sejmie. Razem ma więc w rękach ważną kartę atutową, z której formacja Włodzmierza Czarzastego i Roberta Biedronia jest świadoma i nie lekceważy.

To w końcu dokładnie ten sam dylemat, który przez lata po drugiej stronie sceny politycznej miał Jarosław Kaczyński. Prezes Prawa i Sprawiedliwości bardzo obawiał się powstania i zyskania na popularności innej prawicowej formacji, która pokrzyżowałaby tym samym plany PiS-u na powrót do władzy bądź utrzymanie się przy niej.

W Nowej Lewicy o rozstaniu z Razem mówi się jednak bardziej jak o separacji niż rozwodzie. Nikt nie przekreśla szans na przyszły dialog. – Będziemy chcieli się dogadywać – zapewnia Interię ważny polityk Nowej Lewicy. – Nadal uważamy, że nie mamy za co atakować partii Razem i obrzydzać ich ludziom. Dla nas nie ma wroga na lewicy – podkreśla nasz rozmówca.

On i inni politycy Nowej Lewicy, z którymi rozmawiamy, mówią, że Nowej Lewicy i Razem nie dzieli przepaść jak Platformy i PiS-u, więc wspólne rozmowy czy nawet wspólny start w kolejnych wyborach to nie scenariusz z gatunku political fiction. Rzecz w tym, że największa z lewicowych partii stawia mniejszym partnerom pewne warunki brzegowe.

– Jeśli Razem będzie zachowywać się w stosunku do nas fair, jak zresztą obiecuje, nie będzie nas na siłę atakować, żeby się odróżnić i nie staniemy się dla nich z dnia na dzień wrogiem większym niż PiS, to nadal wszystko jest w grze i za 2,5 roku pewnie będziemy chcieli się dogadać przed wyborami – tłumaczy nasze źródło w kierownictwie Nowej Lewicy.  – Lewica robi najlepsze wyniki, kiedy startuje wspólnie. Przerobiliśmy to, mamy dowody, nie ma co szkodzić samym sobie – dodaje.

Mówi jeden z posłów Nowej Lewicy: – W polityce trzeba unikać słów „nigdy” i „zawsze”, bo one są groźne i mogą się obrócić przeciwko ich autorowi. Razem chyba też musi na własnej skórze przekonać się, jak funkcjonuje się w opozycji do demokratycznych partii parlamentarnych i wyciągnąć wnioski ze swojej nowej sytuacji.

Politycy Nowej Lewicy mają przy tym świadomość, że jako największa formacja lewicowa to oni są odpowiedzialni za wynik całej lewicy i to na nich spadnie miażdżąca fala krytyki, gdyby lewicy zabrakło w przyszłej kadencji parlamentu. – Nasi wyborcy oczekują, że będziemy do różnych kwestii podchodzić z większą cierpliwością i doświadczeniem – słyszymy we władzach Nowej Lewicy.

Wszyscy nasi rozmówcy zaznaczają jednak, że przy rozmowach o ewentualnym wspólnym starcie z Razem kluczowe będą polityczne okoliczności w 2027 roku. Zwłaszcza to, jak silna będzie prawica i skrajna prawica, a co za tym idzie – jak realny będzie powrót PiS-u do władzy. Jest jednak końcówka 2024 roku – podkreślają nasi rozmówcy – i na ten moment rozstanie było najlepszą opcją dla obu ugrupowań.

– Ludzie mieli już dość tego dysonansu na lewicy. Nasi wyborcy nie wiedzieli, która lewica jest która, brakowało w tym wszystkim spójności i przejrzystości. To nie mogło tak dalej funkcjonować – konstatuje jeden z ważnych polityków Nowej Lewicy.