Szukanie haków to część konklawe. "Większość kardynałów ma jakiś grzech: pieniądze, chłopaka, dziecko"

Konklawe to rozgrywka o wielką władzę, więc spiski, szukanie haków i kompromitujących materiałów są na porządku dziennym. Tak samo jak taktyczne głosowanie na kandydatów i próby ich blokowania przez koalicje kardynałów. Nikt tu nie ujawnia swoich prawdziwych intencji. Kulisy wyboru papieża ujawnił zresztą sam Franciszek.

Od 12 lat w Kościele toczy się zażarta wojna domowa: ultrakonserwatyści kontra Franciszek i jego nominaci. Konflikt narastał wokół stosunku do osób homoseksualnych, komunii dla rozwiedzionych, diakonatu kobiet, celibatu, mszy w rycie trydenckim, odprawianych po łacinie i wielu innych kwestii. Podziały, które zawsze istniały w Kościele, jeszcze się pogłębiły. Franciszek sugerował nawet, że jego wrogowie uknuli spisek, żeby go zamordować.

Ale rozbieżności w Kościele to nie wszystko: zbliżający wybór nowego papieża nie mógłby odbywać się w trudniejszym momencie dla świata. Po powrocie do władzy w USA Donalda Trumpa, który zaczął wywracać światowy ład o góry nogami, podziały na świecie i w Kościele nawzajem się napędzają. A wybór nowego papieża to skomplikowana rozgrywka o naprawdę wysoką stawkę.

Franciszek „ustawił” konklawe?

„Kościół katolicki od dawna jest podzielony między obozy liberalny i konserwatywny, więc nieuchronne jest, że różne frakcje będą miały swoich faworytów na papieża. Spiskowanie jest zawsze częścią przygotowań do wyboru głowy Kościoła” – podkreśla Catherine Pepinster, brytyjska historyczka Kościoła i Watykanu.

Franciszek starał się wpłynąć na to, kto zostanie jego następcą. Mianował ponad 90 ze 135 kardynałów, którzy będą mieli prawo głosu. To niemal dokładnie dwie trzecie, a tyle głosów musi mieć kandydat, by zostać wybranym na papieża.

To jednak nie oznacza, że konklawe zostało „ustawione”. Może się okazać, że życzenia Franciszka i rezultat głosowania w Kaplicy Sykstyńskiej nie mają ze sobą wiele wspólnego. „Papież Franciszek mianował wielu kardynałów, ale to nie jest coś, co zagwarantuje zwycięstwo komuś podobnemu do Franciszka. Frakcje podzielą się wokół swych kandydatów w nieprzewidywalny sposób, ponieważ mówimy o grupie starszych ludzi odizolowanych w miejscu bez kontaktu ze światem zewnętrznym. Wszystko może się wydarzyć w takiej chwili” – podkreśla Andrea Gagliarducci, doświadczony watykanista.

Jeden z emerytowanych dostojników Kościoła porównuje dzisiejszy Watykan do dworu w czasach renesansu: „Na tym dworze jest wiele małych frakcji, ale każdy udaje, że lubi to, co lubi książę-papież. I każdy udaje, że nie lubi tego, czego książę-papież nie lubi. To oznacza, że wszyscy ukrywają swoje prawdziwe intencje. Nieuczciwe taktyki są na porządku dziennym: większość kardynałów ma jakiś grzech, czy chodzi o pieniądze, czy o chłopaka, czy o dziecko. Każdy wie, którzy kardynałowie mają dzieła sztuki, na które nie powinno ich być stać lub odwiedzają gejowskie sauny. Jeśli z jakiegoś powodu ktoś musi zostać usunięty z rywalizacji, informacja ta jest wykorzystywana przez rywalizującą frakcję”. Krótko mówią, istotnym elementem konklawe będzie walka na kompromaty i haki pomiędzy zwalczającymi się frakcjami.

Dochodzi do tego jeszcze jeden element. Uczestnicy konklawe muszą grzebać w przeszłości potencjalnych kandydatów. Nawet jeżeli nie mają na to ochoty. Historia Kościoła to w ostatnich latach w dużym stopniu historia skandali, co mu ogromnie zaszkodziło. A w epoce mediów społecznościowych choćby cień podejrzenia padający na następnego papieża to najgorsze, co mogłoby się przydarzyć Kościołowi.

Historyk Kościoła Alberto Melloni opisał, jak tuż po konklawe może dojść do katastrofy: „Nowo wybrany papież wychodzi na balkon. A gdy uśmiecha się i pokornie przedstawia tłumom na placu, pojawia się w mediach społecznościowych oskarżycielski post: nowy papież, jeszcze jako biskup, nie podjął działań przeciwko księdzu, który popełniał kolejne przestępstwa. Na placu i w lożach prasowych oczy wędrują z balkonu na smartfony. Wtedy papież opuszcza balkon. I rezygnuje”. Stolica Apostolska jest znowu pusta. Kardynałowie będą robić wszystko, by uniknąć takiej sytuacji.

Żaden kardynał nie powie otwarcie, że chce zostać wybrany. To przekreśliłoby całkowicie jego szanse. Nikt też nie powie otwarcie, kto jest jego kandydatem. Kardynałowie nie będą się od razu gromadzić wokół kandydata, którego widzą jako papieża. Główną strategią frakcji będzie „odstrzelenie” tego z papabili (kandydatów mających szansę na papiestwo), którego za nic nie chcą wybrać.

Jak wygląda taka rozgrywka, wiemy choćby z relacji Franciszka, który opisał kulisy konklawe z 2005 r. Wtedy jako kardynał Jorge Bergoglio zdobył on wtedy w trzecim głosowaniu poparcie 40 z 115 kardynałów. Nie dlatego, że ubiegał się o papiestwo albo miał szansę być wybranym, ale dlatego, że grupa kardynałów chciała zablokować wybór Josepha Ratzingera. Pomysł polegał na zniweczeniu szans Ratzingera, a następnie przerzuceniu głosów popierających Bergoglio na trzeciego kandydata, Włocha. Wtedy się nie udało, ale sama próba pokazuje, jak wygląda kościelna polityka.

Ultrakonserwatysta nie będzie papieżem

Ultrakonserwatywna grupa skupiona jest wokół niemieckiego kardynała, dawnego biskupa Ratyzbony i prefekta wpływowej w rzymskiej kurii Kongregacji Nauki Wiary Ludwiga Gerharda Müllera oraz pochodzącego z USA kardynała Raymunda Leo Burke’a. Dużą rolę odegrają także tradycjonaliści ze Wschodniej Europy i Afryki, np. gwinejski kardynał Robert Sarah, który nazywa gender „lucyferiańską ideologią”.

„Ich rozmowy dotyczące kolejnego papieża nie tylko się rozpoczęły, ale trwają już od dłuższego czasu. Nie mogę podać nazwisk konserwatystów, którzy spotykają się i prowadzą te rozmowy, ale gwarantuję, że trwają one od dawna. Jeśli czekasz, aż papież zachoruje, aby rozpocząć te rozmowy, jest już za późno” – mówił kilka miesięcy temu John Allen, redaktor katolickiego serwisu informacyjnego Crux.

Szanse, że kolejny papieżem zostanie ultrakonserwatysta, są jednak niewielkie. „Jeśli chodzi o konserwatywnych papabili, to tak naprawdę ich nie ma; Franciszek temu zapobiegł” – twierdzi sympatyzujący z konserwatywnym skrzydłem Kościoła komentator Damian Thompson.

Konserwatyści mogą wykorzystać natomiast swoją blokującą mniejszość — wystarczy 1/3 kardynałów — aby odrzucić każdego wyraźnie liberalnego kandydata. Głosowanie będzie więc najpewniej na ostrzu noża.

To nie wszystko: Franciszek stawiał na „nowy świat”. Przyjął politykę mianowania kardynałów z „peryferii” (1450 katolików w Mongolii ma jednego kardynała; polinezyjskie Tonga, z populacją przekraczającą nieznacznie 100 tys. osób, ma jednego, tymczasem liczący wciąż ponad 3 mln wiernych kościół w Irlandii nie ma żadnego). Jego polityka ma niespodziewany efekt uboczny: zdecydowana większość kardynałów z „peryferii” ma bardzo twarde poglądy dotyczące seksualności, Każdy potencjalny kandydat, który np. otwarcie wyrazi sympatię dla osób homoseksualnych, jest u nich z góry skreślony.

Konserwatystom sprzyja też fakt, że po kilkunastu latach chaotycznych i pełnych zawirowań rządów Franciszka inni kardynałowie mogą po prostu bać się kolejnego „eksperymentalnego” papieża. I tęsknić za stabilizacją i normalnością.

Zdaniem Allena, któremu udało się w 2013 r. wskazać Franciszka jako zwycięzcę, jeden z głównych papabile to dziś kardynał Pietro Parolin, watykański sekretarz stanu, czyli najwyższy rangą dyplomata. Uważany jest za umiarkowaną postać, która mogłaby przypaść do gustu szerokiemu gronu kardynałów. „Jest bardzo doświadczony, a to może wiele znaczyć w tych niespokojnych czasach. Można go postrzegać jako pewną rękę u steru” – dodaje watykański insider, który prosił o zachowanie anonimowości.

Jego wygrana jest oczywiście niepewna. Od dawna krążą plotki, że choruje na raka, czemu Parolin nie zaprzecza. Nie wiadomo czy jest naprawdę chory, czy to sposób na przekreślenie jego szans. „Ostatnim razem, gdy go widziałem, był tak słaby, że bałem się uścisnąć mu dłoń” – mówił jeden z jego przeciwników. Choć są też tacy, którzy twierdzą, że plotki rozpuszcza sam Parolin, aby zostać papieżem: „Nie zdziwiłbym się, gdyby ludzie Parolina rozgłosili sprawę raka, ponieważ uważają, że kardynałowie chcą krótkiego pontyfikatu”. Watykan to Watykan: nie wiadomo komu wierzyć.