W okresie kampanii wyborczych przestrzeń publiczna i prywatna nierzadko zostaje zdominowana przez liczne plakaty, banery i inne materiały wyborcze. Kandydaci starają się dotrzeć do jak największej liczby wyborców, korzystając z dostępnych miejsc do wywieszania reklam. Jednak czy każdy właściciel nieruchomości ma prawo umieścić taki plakat na swoim balkonie lub ogrodzeniu?
Banery na balkonach – zgoda wspólnoty lub spółdzielni
W przypadku mieszkań w budynkach wielorodzinnych, czyli w blokach zarządzanych przez wspólnoty mieszkaniowe lub spółdzielnie, nie zawsze właściciel lokalu ma pełną swobodę w dysponowaniu swoją przestrzenią – zwłaszcza jeśli chodzi o elewację zewnętrzną budynku, czyli również balkon.
Z prawnego punktu widzenia, balkon, a zwłaszcza jego zewnętrzna część, stanowi część wspólną budynku, za którą odpowiedzialność ponosi zarządca nieruchomości – wspólnota lub spółdzielnia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz praktyką stosowaną przez większość takich podmiotów, umieszczanie plakatów wyborczych czy innych materiałów promocyjnych na elewacji budynku, w tym na balkonie, wymaga uzyskania zgody zarządcy. Wspólnoty i spółdzielnie mogą posiadać regulaminy, które bezpośrednio zakazują umieszczania materiałów politycznych na częściach wspólnych budynku. W takim przypadku właściciel lokalu musi zwrócić się o zgodę do zarządcy, a jej brak może skutkować odpowiedzialnością prawną za nieuprawnione działanie.
Sankcje za bezprawne wywieszanie plakatów
Jeżeli właściciel lokalu umieści plakat wyborczy na swoim balkonie bez wymaganej zgody, zarządca nieruchomości ma prawo interweniować. Ważne jest jednak, że nie może on samowolnie usunąć plakatu, nawet jeśli został on umieszczony niezgodnie z przepisami. Zgodnie z ustawą kodeks wykroczeń, samowolne zerwanie plakatu wyborczego – nawet tego, który został wywieszony bezprawnie – grozi karą grzywny, a w skrajnych przypadkach nawet aresztem. Ochrona ta wynika z przepisów dotyczących ogłoszeń zamieszczanych w sferze publicznej. Dlatego w przypadku stwierdzenia nieuprawnionego umieszczenia plakatu, zalecane jest powiadomienie odpowiedniego komitetu wyborczego z żądaniem usunięcia materiału, a także ewentualne domaganie się rekompensaty za bezumowne korzystanie z części wspólnej nieruchomości.
Plakaty wyborcze na własnej posesji – pełna swoboda właściciela
Inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku prywatnych posesji, takich jak domy jednorodzinne. Prawo własności daje właścicielom posesji pełną swobodę w zakresie dysponowania ich ogrodzeniem. W praktyce oznacza to, że właściciel prywatnej posesji może bez przeszkód umieszczać banery wyborcze na ogrodzeniu swojego domu, bez konieczności uzyskiwania jakiejkolwiek zgody. Oczywiście, o ile treść plakatów nie narusza przepisów dotyczących np. ochrony dóbr osobistych czy szerzenia nienawiści, właściciel ma pełną swobodę działania w granicach prawa.
Jeżeli z kolei ktoś na jego prywatnym ogrodzeniu zawiesi bezprawnie plakat wyborczy – tak samo jak w przypadku zarządców budynku, nie można we własnym zakresie takiego plakatu usunąć.
O czym warto pamiętać?
Rozwieszanie plakatów wyborczych, zwłaszcza na częściach wspólnych nieruchomości takich jak balkony w budynkach wielorodzinnych, zawsze wymaga uwzględnienia regulaminów wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni. Brak zgody zarządcy może prowadzić do problemów prawnych, w tym grzywny, a właściciel lokalu powinien działać ostrożnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Z kolei w przypadku prywatnych ogrodzeń, właściciele nieruchomości mają pełną swobodę, co pozwala na swobodne umieszczanie materiałów wyborczych, pod warunkiem przestrzegania ogólnych przepisów prawa.
Warto, by osoby chcące aktywnie uczestniczyć w kampanii wyborczej w przestrzeni prywatnej miały świadomość obowiązujących zasad i ograniczeń, aby uniknąć potencjalnych sankcji. W każdym jednak przypadku, nie można we własnym zakresie usuwać plakatów wyborczych, nawet tych zawieszonych bezprawnie.
Marcin Bandurski, adwokat, wspólnik w kancelarii PROKURENT
