Na posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, które odbyło się w środę, 5 stycznia szefowa resortu klimatu Paulina Henning-Kloska podsumowała rok kontroli w Lasach Państwowych. Uwagę resortu zwraca szczególnie to, na co jednostka wydawała pieniądze.
„Jesteśmy już po roku kontrolowania i audytowania różnych obszarów w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe. Niewątpliwie jest kilka obszarów, które szczególnie przykuły naszą uwagę” – mówiła Henning-Kloska podczas posiedzenia.
Działacze ze Stowarzyszenia Na Rzecz Wszystkich Istot od lat alarmują, że finansowe aspekty funkcjonowania Lasów Państwowych wymagają pilnej i gruntownej reformy.
47 mln zł na działalność promocyjną
„Na całą tę sprawę należy spojrzeć całościowo, nie tylko w kontekście Funduszu Leśnego, który stanowi pewien mechanizm zapewnienia bezpieczeństwa Lasów Państwowych, ale także na wydatkowanie funduszy z innych źródeł. Bo wszystkie one powinny służyć naszemu dobru publicznemu i polskiej przyrodzie. Mam niestety ogromne wątpliwości czy tak było w katach 2015-2023″ – zwraca uwagę ministra.
Paulina Henning-Kloska odwołała się m.in. do negatywnej oceny Najwyższej Izby Kontroli dotyczącej gospodarki majątkowej i finansowej prowadzonej w regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP Katowice).
NIK negatywnie ocenił m.in. organizację wydarzeń promocyjnych w latach 2021-2023, w tym ogólnopolskiej pielgrzymki leśników na Jasną Górę oraz zakup buławy hetmańskiej i honorowych uniformów dla regionalnych duszpasterzy. Zadania te nie były związane z gospodarką leśną i nie wynikały z zadań regionalnych dyrekcji.
Szczególną uwagę ministry zwróciła szeroka działalność medialno-promocyjna Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe prowadzona w latach 2020-2023.
Pani Minister potwierdza to, o czym nasze stowarzyszenie alarmowało od dawna – Lasy Państwowe uwłaszczyły się na majątku wspólnym Polaków, jakim są lasy publiczne i prywatyzują dla siebie zyski, ale koszty swojej działalności przerzucają na przyrodę i społeczeństwo.
„Była to działalność, która nosiła znamiona niegospodarności motywowanej politycznie. Polityka informacyjna Lasów Państwowych nie miała żadnego charakteru systemowego, czy dbania o promocję polskiej przyrody. Była motywowana przede wszystkim działalnością polityczną związaną z ówczesnym kierownictwem Lasów Państwowych” – powiedziała ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.
W analizowanych latach na działalność promocyjną wydatkowano ok. 47 mln zł. Przy czym roczne wydatki w 2020 r. sięgały ok. 1 mln zł, a w roku kampanii wyborczej w 2023 r. wydatki sięgały 31,9 mln zł.
Znikome wydatki na ochronę przyrody
W sprawozdaniach finansowo-gospodarczych Lasów Państwowych za lata 2020-2023 wykazano wydatki na ochronę przyrody na poziomie poniżej 0,3 proc. miliardowych kosztów. To część, biorąc pod uwagę doliczenie badań, sporządzanie planów urządzania lasów, lub środki udostępniane parkom narodowym.
„Tak czy inaczej nadal kwota ta stanowi niewielki odsetek środków Skarbu Państwa, którymi gospodarują Lasy Państwowe i niewielki udział kosztów ogółem, szczególnie w zestawieniu kosztów, jakie w tym samym czasie wydatkowane były na działalność promocyjną” – komentuje resort klimatu.
Jak wynika z raportu „Lasy na sprzedaż”, Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe to monopolista na polskim rynku drewna zarządzający ponad 75 proc. powierzchni krajowych lasów i pozyskujący ok. 95 proc. drewna w Polsce.
W ostatnich latach znacznie rosły przychody i zysk netto Lasów Państwowych. Na przykład przychód w 2021 r. wyniósł 10 mld zł, a zysk netto osiągnął ponad 700 mln zł. 90 proc. przychodów Lasów Państwowych pochodzi ze sprzedaży drewna pozyskanego w lasach należących do Skarbu Państwa.
Kolejnym priorytetem musi być zlikwidowanie zapisów ustawy o lasach, które pozwalają na wydawanie pieniędzy z Funduszu Leśnego bądź z budżetu nadleśniczych na działania w ogóle niezwiązane z gospodarką leśną.
Autorzy raportu wskazują, że coraz częściej w przestrzeni publicznej pojawia się teza, że środki pochodzące z wycinki lasów publicznych wykorzystywane są do budowania sieci wpływów i poparcia dla Lasów Państwowych.
„Należy objąć kontrolą ministerialną finanse Lasów Państwowych przez określenie w ustawie o lasach środków nadzoru i kontroli Ministerstwa Klimatu i Środowiska nad Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe” – podsumowują autorzy raportu „Lasy na sprzedaż”.
