Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził w 2024 roku blisko 484,4 tys. kontroli zwolnień lekarskich. Wyniki tych działań wykazały, że 36,6 tys. świadczeń zostało zakwestionowanych, co doprowadziło do cofnięcia świadczeń na łączną kwotę 52,95 mln zł. ZUS przypomina, że osoby przebywające na zwolnieniu lekarskim nie mogą podejmować aktywności niezwiązanych z leczeniem, takich jak udział w rozprawach sądowych, rekrutacjach czy sprzedaż internetowa.
Czego nie wolno robić na zwolnieniu lekarskim?
ZUS przypomina, że osoby korzystające z L4 nie powinny angażować się w czynności mogące świadczyć o braku rzeczywistej choroby. Obejmuje to m.in.:
- uczestnictwo w rozprawach sądowych,
- załatwianie spraw urzędowych,
- prowadzenie działalności gospodarczej,
- podróże, w tym wyjazdy zagraniczne,
- udział w wydarzeniach kulturalnych czy sportowych.
ZUS zwraca szczególną uwagę na sytuacje, gdy ubezpieczeni przebywają na L4 po zakończeniu pracy u jednego pracodawcy, a następnie natychmiast podejmują zatrudnienie u innego.
Jakie nadużycia wykryto?
Osoby korzystające z L4 nie zawsze przeznaczają ten czas na rekonwalescencję. W 2024 roku ZUS ujawnił przypadki, w których ubezpieczeni:
- uczestniczyli w zagranicznych wakacjach,
- brali udział w komisjach wyborczych,
- pracowali przy organizacji festynów i koncertów,
- remontowali budynki, mimo że L4 było przyznane na schorzenia kręgosłupa,
- organizowali i uczestniczyli w ślubach i weselach.
Konsekwencje dla osób nieprawidłowo korzystających z L4
Osoby, które niezgodnie z przepisami wykorzystują zwolnienie lekarskie, mogą stracić prawo do świadczenia chorobowego za cały okres jego trwania. Jeśli świadczenie zostało już wypłacone, ZUS nakazuje jego zwrot.
W przypadkach, gdy lekarz orzecznik stwierdzi brak dalszej niezdolności do pracy, zwolnienie jest skracane, a świadczenie przysługuje tylko do dnia badania kontrolnego.
Pracodawcy także mogą kontrolować zwolnienia
Nie tylko ZUS ma prawo przeprowadzać kontrole. Pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 pracowników, mogą samodzielnie sprawdzać zasadność zwolnień. Dotyczy to również przedsiębiorstw, które nie wypłacają zasiłków, lecz odpowiadają za wynagrodzenie w początkowym okresie choroby.
Kwoty cofniętych świadczeń
W 2024 roku ZUS obniżył wypłaty świadczeń o 206,98 mln zł w przypadkach, gdy tytuł do ubezpieczenia chorobowego wygasł. Łącznie z cofniętymi świadczeniami, kwota ta sięgnęła 259,93 mln zł.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych skutecznie weryfikuje zasadność zwolnień lekarskich. Każdy, kto niewłaściwie wykorzystuje L4, musi liczyć się z utratą świadczeń, a w niektórych przypadkach – koniecznością ich zwrotu. Warto pamiętać, że zarówno ZUS, jak i pracodawcy mogą kontrolować sposób korzystania ze zwolnień chorobowych, aby zapobiegać nadużyciom.
