Czy istnieją „głupie” psy? Dlaczego niektóre rasy trudniej wytresować niż inne?

Psy są również zdolne do celowego oszukiwania innych psów i ludzi w celu uzyskania nagród. — Są prawie tak samo skuteczne w oszukiwaniu ludzi, jak ludzie w oszukiwaniu psów — dodał Coren.

Wiele osób opiera swoją ocenę inteligencji psa na jego możliwościach szkoleniowych. Jednak podział na rasy łatwe i trudne do wyszkolenia jest niedoskonały. — Różne rasy zostały przyuczone do wykonywania określonych zadań — mówi „Newsweekowi” certyfikowana behawiorystka zwierzęca dr Mary Burch, dyrektor ds. psów rodzinnych w American Kennel Club (AKC). — Na początku psy pomagały ludziom w pasterstwie, polowaniu i stróżowaniu, a z czasem stały się towarzyszami. Niektóre rasy okazały się doskonałymi psami służbowymi lub sportowymi — wyjaśnia Burch.

Kluczowymi aspektami, o których należy pomyśleć, jeśli chodzi o szkolenie psa, jest to, do czego dana rasa została stworzona i jaki rodzaj szkolenia chcesz przeprowadzić ze swoim szczeniakiem. — Jeśli chcesz wyszkolić swojego psa do polowania i wybierzesz teriera, możesz pomyśleć, że twój pies nie nadaje się do szkolenia, podczas gdy to ty nie jesteś zbyt inteligentny — powiedział Burch.

— Z pewnością można zmierzyć poziom inteligencji psa, ale ważne jest, aby pamiętać, że istnieje wiele różnych rodzajów inteligencji — powiedział „Newsweekowi” Adam Boyko, adiunkt w dziedzinie nauk biomedycznych na Cornell University College of Veterinary Medicine.

Wilki są dość inteligentne i świetne w rozwiązywaniu problemów, ale brakuje im „inteligencji społecznej”, którą posiada większość psów, co sprawia, że są w stanie zrozumieć i wykorzystać ludzkie sygnały społeczne. — Niektóre psy mogą mieć dobrą pamięć roboczą, ale słabe rozumowanie przestrzenne lub odwrotnie — powiedział Boyko, który jest ekspertem w dziedzinie badań genomicznych psów i odkrył genetyczne podstawy wielu psich chorób i cech.

— Różnice, które obserwujemy u psów w tych konkretnych miarach inteligencji, różnią się bardziej na poziomie indywidualnym niż na poziomie rasy, nawet jeśli konkretne umiejętności, które zostały wybrane dla każdej rasy (np. pasterstwo, aportowanie, wskazywanie, zaprzęgi), oznaczają, że psy określonych ras mają tendencję do większego wrodzonego popędu do wykonywania określonych zachowań — powiedział Boyko.

Coren z UBC wyjaśnił, że istnieją trzy rodzaje psiej inteligencji. Obejmują one inteligencję instynktowną (czyli to, do czego pies został wyhodowany), inteligencję adaptacyjną (to, jak dobrze pies uczy się ze swojego środowiska, aby rozwiązywać problemy), a także inteligencję roboczą i posłuszeństwa (odpowiednik „uczenia się w szkole”).

Janis Bradley, dyrektor ds. komunikacji i publikacji w U.S. National Canine Research Council, powiedziała „Newsweekowi”, że trudno jest zdefiniować psią inteligencję, ponieważ zależy ona od kryteriów, które są ustalane przez ludzi.

— Pomysł mierzenia 'inteligencji’ psa jest po prostu zbyt rozmyty, aby był zbyt użyteczny — mówi Bradley. — Jeśli mierzymy inteligencję na podstawie szybkości szkolenia, zmienia się ona w czasie wraz z doświadczeniami psa, więc nie można jej opisać jako stałej cechy — wyjaśniła Bradley, która spędziła dekadę ucząc w Akademii Trenerów Psów SPCA w San Francisco (Society for the Prevention of Cruelty to Animals).

— Jeśli mamy na myśli szybkość rozwiązywania problemów, to jakich? Znajdowanie kawałków jedzenia ukrytych pod kubkami? Najmniej utalentowany pies jest w tym o wiele lepszy niż najbardziej utalentowany człowiek. A wszystko, co próbujemy zmierzyć, może być po prostu miarą tego, jak dobrze my, ludzie, potrafimy przewidzieć, jak pies może zareagować na daną sytuację — powiedziała Bradley.

— Nie ma dowodów na to, że niektórym rasom brakuje „zdrowego rozsądku”. Od niektórych ras nie oczekuje się, że będą inteligentne, więc ich właściciele mogą nie poświęcać czasu na ich szkolenie, przez co „nie są inteligentne” — powiedziała w rozmowie z „Newsweekiem” badająca zachowania zwierząt dr Melissa Bain z University of California (UC) Davis School of Veterinary Medicine.

Według niej większe rasy psów mają większe mózgi i wykazały pewne dowody na wyższe funkcjonowanie wykonawcze, ale nie inteligencję. Wykazano również, że mają one lepszą pamięć krótkotrwałą niż psy mniejszych ras. — Chociaż jest to statystycznie istotne, prawdopodobnie nie ma znaczenia klinicznego — dodała Bain.

— Border collie są numerem jeden, na drugim miejscu są pudle, a następnie owczarki niemieckie. Na czwartym miejscu są golden retrievery, na piątym dobermany, na szóstym owczarki szetlandzkie, a na końcu labradory — twierdzi dr Stanley Coren, na podstawie danych od 208 badaczy posłuszeństwa psów z USA i Kanady, pokazujących różnice w inteligencji psów pracujących i posłuszeństwa.

Boyko zauważył jednak, że w większości przypadków to, jak trudno jest wyszkolić danego psa, ma niewiele wspólnego z jego inteligencją, a wszystko z jego temperamentem i motywacją.

Rasa wyjaśnia jedynie około 20 proc. różnic w łatwości szkolenia różnych psów. — Pozostałe 80 proc. różnic, których nie przypisuje się rasie, oznacza, że przyczyną różnic są czynniki środowiskowe lub czynniki genetyczne, które nie są utrwalone w rasie — powiedział Boyko.

Przykładem tego jest mutacja genu POMC (proopiomelanokortyny) występująca u niektórych labradorów. Jak wyjaśnił profesor, daje to niektórym labradorom znacznie wyższą motywację do jedzenia, co w odpowiednim środowisku może sprawić, że będą one o wiele bardziej podatne na szkolenie niż psy, które są mniej zmotywowane jedzeniem. Oznacza to jednak również, że bez odpowiedniego szkolenia i środowiska, te psy są bardziej podatne na otyłość lub połykanie nieodpowiednich przedmiotów.

Ogólnie rzecz biorąc, tego, jak łatwy do wyszkolenia lub „inteligentny” jest pies, nie można oceniać na podstawie rasy, ponieważ według ekspertów różni się ona w zależności od konkretnego psa.

W rozmowie z „Newsweekiem” dr José Arce, prezes Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii (AVMA), powiedział, że choć z pewnością istnieją cechy fizyczne i behawioralne związane z różnymi rasami, „wiele zależy od cech każdego psa, takich jak jego wiek, zdrowie, socjalizacja i wcześniejsze doświadczenia”. — Jeśli chodzi o szkolenie zachowanie psów, myślę, że ważne jest, aby skupić się na jednostce i nie zakładać, co pies może lub nie może zrobić na podstawie swojej rasy — powiedział Arce.

— Rasy psów, które zostały zidentyfikowane jako wysoce podatne na szkolenie lub niezbyt podatne na szkolenie, często były tak nazywane na podstawie pseudobadań — zauważył Burch z AKC. — Niektórzy autorzy uszeregowali rasy na podstawie tego, jak dobrze radzą sobie w zawodach posłuszeństwa. Jednak nie wszystkie rasy są przystosowane do treningu posłuszeństwa wyczynowego.

Bradely z National Canine Research Council dodała, że nie ma sensu próbować przewidzieć, jak łatwe lub trudne będzie szkolenie psa (lub jak „inteligentny” jest pies) na podstawie jego rasy, ponieważ wiele psów ma różne rasy w swoim rodowodzie, więc trudniej jest powiązać daną cechę lub ich zdolność do szkolenia z jedną rasą. — W kilku badaniach próbowano skorelować ludzkie postrzeganie zdolności szkoleniowych w zależności od rasy, ale po prostu nie ma sposobu, aby uwzględnić liczne związane z tym zakłócenia, aby taki wysiłek był produktywny — powiedziała Bradley.

Każdy pies jest indywidualną „zawrotną kombinacją” czynników środowiskowych i genetycznych, które oddziałują na siebie i wpływają na to, jak reagują na świat. — Szkolenie jest po prostu kwestią tego, jak dobrzy jesteśmy w tworzeniu sytuacji, które spowodują, że nasze psy będą chciały robić rzeczy, które chcemy, aby robiły. Różnice polegają tylko na tym, co najsilniej motywuje daną osobę — wyjaśniła Bradley.

— Wszystkie psy, które przeszły trochę szkolenia, mogą stać się „mądrzejsze”, im więcej się je szkoli — powiedziała Bradley. — Mam na myśli „mądrzejszy” w sensie „szybszego łapania tego, jaka konkretna gra jest w tej chwili rozgrywana. Gdy pies nauczy się, że może zrobić coś w zamian za coś, czego chce, zacznie próbować różnych zachowań, aż trafi na to, na które czekasz, myśląc: „Czy gramy w grę siad? Grę leżeć? Grę chodź?” — powiedziała Bradley.

Jednak osoba szkoląca musi najpierw udowodnić psu, że może faktycznie wpłynąć na zachowanie trenera. To sprawia, że pies staje się „wierzący” i łatwy do wyszkolenia. — Psy, które przeszły niewielki lub niespójny trening, nie mają możliwości, aby się tego dowiedzieć — powiedziała Bradley.

Arce zauważył, że szkolenie na smyczy i podstawowe komendy, takie jak „siad” czy „zostań”, są niezbędne, aby zapewnić psu bezpieczeństwo a uniknąć niebezpieczeństwa. — Jest to również świetny sposób na zaangażowanie i nawiązanie więzi z psem, więc nie powinniśmy pozwolić, aby nasze oczekiwania dotyczące tego, co niektóre rasy mogą lub nie mogą zrobić, kolidowały z tą ważną aktywnością — powiedział Arce.

Poniżej znajdują się niektóre rasy psów, które „mogą być trudne” do wyszkolenia. Zgodnie z opisem Burcha z AKC, wymienione są w kolejności alfabetycznej:

Typowe cechy: zdystansowany, dostojny, czuły, wrażliwy z silnym instynktem łowieckim.

Typowe cechy: niezależny, bystry, opanowany, inteligentny, „koci” i może szybko stracić zainteresowanie.

Typowe cechy: ujmujący, ugodowy, niezależny, może być uparty.

Typowe cechy: uparty, czuły, zrównoważony, przyjazny, niezależny i wrażliwy.

Typowe cechy: czuły, ugodowy, spokojny, niezależny, inteligentny, może być uparty.

Typowe cechy: przyjazny, ale dostojny, spokojny, dostojny i dobry w sztuczkach (deskorolka i surfing).

Typowe cechy: uroczy i bezczelny, pewny siebie, inteligentny, dobrze radzą sobie z posłuszeństwem.

Typowe cechy: dostojny, poważny, powściągliwy, ostrożny wobec obcych, może być uparty.

Typowe cechy: czuły, lojalny, pewny siebie, opiniotwórczy, może być zdystansowany, niezależny.

Typowe cechy: niezależne i uduchowione, pewne siebie i odważne, zdeterminowane, kochające i łagodne w stosunku do ludzi. Mogą być uparte i przestać reagować, gdy się znudzą.

Tekst opublikowany w amerykańskiej edycji „Newsweeka”. Tytuł, lead i skróty od redakcji „Newsweek Polska”.