Eksperci z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzecznik Praw Pacjenta oraz przedstawiciele organizacji społecznych 15 lutego 2024 stworzyli zespół, którego celem jest wprowadzenie zmian prawnych w zakresie wydłużenia urlopów macierzyńskich dla rodziców wcześniaków i dzieci wymagających hospitalizacji po urodzeniu. Punktem wyjścia do rozpoczęcia prac komisji stała się petycja podpisana przez 16 tysięcy osób, która wpłynęła do ministerstwa w połowie stycznia.
Dodatkowy urlop macierzyński w 2024?
Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, stojąca na czele nowego zespołu, podkreśla otwartość na potrzeby obywateli, wskazując na fundamentalną rolę, jaką pełni troska o rodziny, szczególnie te znajdujące się w trudnych okolicznościach. Inicjatywa ministerstwa to odpowiedź na zawarte w petycji argumenty, że urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po narodzinach nie jest czasem wypoczynku, ale koniecznością.
Inspiracją dla prac komisji są modele już funkcjonujące w innych krajach Unii Europejskiej, gdzie podobne rozwiązania skutecznie odpowiadają na potrzeby rodziców. Konkretne propozycje mają zostać stworzone w ścisłej współpracy ze stroną społeczną. Dodatkowy urlop ma odpowiadać okresowi, który ojciec lub matka dziecka spędzili w szpitalu, z określeniem maksymalnej liczby tygodni. Zespół roboczy, na jego pierwszym posiedzeniu, zarysował plany dotyczące tego celu, ale także przystąpił do dyskusji o harmonogramie procesu legislacyjnego.
Ile urlopu macierzyńskiego przysługuje na dziecko?
Podstawą prawną funkcjonowania urlopów macierzyńskich w Polsce jest art. 180 Kodeksu pracy. Jak do tej pory zasady korzystania z urlopu macierzyńskiego pozostają niezmienione. Urlop macierzyński to czas, kiedy matka, bez względu na swój status zawodowy, może skupić się na opiece nad nowo narodzonym dzieckiem, mając gwarancję wsparcia finansowego w postaci zasiłku macierzyńskiego. Istotą urlopu macierzyńskiego jest nie tylko zapewnienie matce czasu na regenerację i nawiązanie pierwszych, fundamentalnych więzów z dzieckiem, ale także możliwość podzielenia się tą odpowiedzialnością z innymi członkami rodziny.
System ten umożliwia przekazanie części urlopu ojcu, opiekunowi prawnemu lub innym bliskim, co promuje równy udział w opiece nad dzieckiem i wzmacnia strukturę wsparcia dla matki. Długość urlopu wynosząca standardowo 20 tygodni, dostosowuje się elastycznie do sytuacji rodzinnych, gdzie narodziny wieloraczków znacząco wydłużają ten okres, zapewniając dodatkowe wsparcie w wyjątkowo wymagających okolicznościach. Dla rodziców bliźniąt przewidziano 31 tygodni urlopu, przy trojaczkach urlop wydłuża się do 33 tygodni, czworaczki uprawniają do 35 tygodni, natomiast rodzice pięcioraczków lub większej liczby dzieci mogą liczyć na 37 tygodni wolnego.
Zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS. Obliczanie wysokości zasiłku macierzyńskiego opiera się na przepisach ustawy z 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Kluczowym elementem wpływającym na kwotę świadczenia, jest wynagrodzenie otrzymywane przez matkę przed rozpoczęciem urlopu, wliczając w to zarówno stałe, jak i zmienne składniki pensji, takie jak premie. W trakcie pierwszych 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, a także w początkowym okresie urlopu rodzicielskiego i wychowawczego, przysługuje zasiłek w wysokości 100 proc. podstawy, co stanowi średnią dochodów z ostatnich 12 miesięcy pracy.
