Wołodymyr Zełenski w Polsce. Ekspert: Nawrocki przełamał tabu

Głównym punktem wizyty Wołodymyra Zełenskiego w Warszawie było wspólne wystąpienie obu przywódców, na którym ukraiński prezydent kilkukrotnie wyraził wdzięczność za pomoc Polski.

– Dla nas ten przyjazd to test lojalności prezydenta Ukrainy. To test dla obu stron, ale bardziej my chcemy sprawdzić Zełenskiego. Strona ukraińska popełniła jednak w stosunku do nas wcześniej sporo błędów – komentuje w rozmowie z Interią dr Janusz Sibora, eksport ds. stosunków międzynarodowych.

– Nie można lekceważyć głosów, według których Zełenski trochę zaniedbał relacje z przebywającymi tu rodakami, Ukraińcami, czyli własnym elektoratem, co może mu być potrzebne – dodaje nasz rozmówca.

Zełenski w Warszawie. „Wizyta nie wzburzy posadami dyplomacji światowej”

Dr Sibora zwraca również uwagę na moment konferencji, w którym Zełenski odpowiadał na pytanie dziennikarza Polsat News o udział Polski w negocjacjach pokojowych, której zabrakło przy stole rozmów między innymi w Genewie.

– Prezydent Ukrainy nigdy, zwracam na to uwagę, na przykład w Waszyngtonie, nie wymieniał Polski jako sojusznika. A mógł. O ile dzisiaj tak pięknie mówi, to kiedy toczyły się rozmowy w Waszyngtonie czy Brukseli, nie słyszałem, żeby padło słowo „Polska” – komentuje nasz rozmówca.

Ten przyjazd to test lojalności prezydenta Ukrainy. To test dla obu stron, ale bardziej my chcemy sprawdzić Zełenskiego

---

W rozmowie z Interią zwraca uwagę, że wizyta w Warszawie jest ważna dla Polski i Ukrainy, ale ma „inny poziom”, niż chociażby spotkanie w Berlinie na początku tego tygodnia. – Nie będzie miała większego echa międzynarodowego, bądźmy szczerzy. Zełenski prawie codziennie składa gdzieś wizytę, nie śledzimy jego wizyt w krajach skandynawskich. Ta wizyta nie wzburzy posadami dyplomacji światowej – komentuje Sibora.

Wołodymyr Zełenski w Polsce. Trudna rozmowa z Nawrockim

W trakcie przemówienia padły deklaracje dotyczące między innymi ekshumacji na Wołyniu, współpracy przy odbudowie Ukrainy oraz na polu obronności. Nasz rozmówca podkreśla jednak, że mimo wielu ciepłych słów, rozmowa między prezydentami w cztery oczy nie należała do najłatwiejszych.

– Jeśli Zełenski mówi, że rozmowa była otwarta, to znaczy, że rozmowa była trudna i że nasze żale były wyrażone – co prezydent Nawrocki wprost powiedział – że odczuwamy żal, że od początku byliśmy głównym państwem i społeczeństwem, które pomagało, a nie słyszymy, żeby to było odwzajemnione – zaznacza Sibora.

Stwierdza również, że prezydent Nawrocki w trakcie spotkania z Zełenskim „walczył o to, o co mógł” i co nie wykraczało poza jego kompetencje. – Spotkanie szefów IPN-ów, 26 wniosków o ekshumacje, które ruszą. To było do przewidzenia – mówi Interii.

Dodaje jednak, że kiedy prezydent Ukrainy mówił ws. udziału Polski w negocjacjach pokojowych, odpowiedź „nie była właściwa” i uwypukliła pozycję Polski nie tyle w perspektywie Ukrainy, co Stanów Zjednoczonych.

Perspektywa USA. „Trump nas nie dostrzega”

– Zełenski mijał się z prawdą. Mówił, że byliśmy na 12 spotkaniach koalicji chętnych. Przecież nie o to pytali dziennikarze. Wszyscy widzieli, że nie było Polski w Genewie i w Berlinie – mówi Sibora. Dalej prezydent Ukrainy tłumaczył, że format rozmów w Genewie był sugestią amerykańskiej administracji.

– Właśnie. Bądźmy precyzyjni. Jeśli Amerykanie wyznaczali, kto może brać udział w rozmowach, określali format, to my się w amerykańskim formacie czy wizji Trumpa rozwiązania konfliktu ukraińskiego, nie mieścimy. Trump nas tam nie dostrzega – podkreśla Sibora i dodaje, że Genewie byli kanclerz Niemiec i premier Wielkiej Brytanii, mimo że też nie uczestniczyli w formacie USA-Ukraina.

Rozsadza Unię jako strukturę, bo ona mu przeszkadza i nie dostrzega potrzeby konsultowania się z Polską czy w ogóle z partnerami europejskimi

---

– Jako dyplomacja europejska działamy wbrew temu, trochę upokarzani przez Trumpa i próbujemy wchodzić tylnymi drzwiami. Niemniej Niemcy i Wielką Brytanię było stać na to, żeby ktoś poleciał, natomiast ani naszego premiera, ani prezydenta na to stać nie było. Prezydent zapewne nie chciał konfliktu z Trumpem. Jego pozycja w stosunku do Trumpa jest słaba. To Trump jego wykorzystuje, a nie on Trumpa. Ale Tusk mógł zaryzykować – ocenia Janusz Sibora.

Mówi też, że klucz do rozwiązania konfliktu jest w Waszyngtonie, a Donald Trump myśli w kategoriach imperiów. – Rozsadza Unię jako strukturę, bo ona mu przeszkadza i nie dostrzega potrzeby konsultowania się z Polską czy w ogóle z partnerami europejskimi – zaznacza rozmówca Interii.

Pożyczka dla Ukrainy. „Nigdy nie dostaniemy z powrotem”

W trakcie swojego wystąpienia Wołodymyr Zełenski zwrócił uwagę na potrzebę odmrożenia rosyjskich aktywów. Celu nie udało się osiągnąć na czwartkowym szczycie europejskim. Stanęło na pożyczce dla Ukrainy w kwocie 90 mld euro, która ma być gwarantowana aktywami rosyjskimi po wojnie.

– Ukraina dostaje pieniądze, które nie zostaną zwrócone – mówi wprost Sibora. Zaznacza, że po wojnie odmrożenie aktywów będzie jeszcze trudniejsze, niż teraz.

– Na nas, mieszkańców Europy, Polski, jest przerzucony ciężar finansowania wojny. Tych pieniędzy nigdy nie dostaniemy z powrotem. W tej pożyczce nie ma daty spłaty. Jeśli datą jest zakończenie wojny i przejęcie zamrożonych aktywów, to trzeba znać datę zakończenia wojny. Nikt jej nie zna, a ta wojna się szybko nie skończy – ocenia Janusz Sibora.

Nasz rozmówca ponadto zwraca uwagę na „żal” w wypowiedziach Zełenskiego pod adresem zachodnich sojuszników o sankcjach. Wybrzmiało to, kiedy mówił o Orieszniku na Białorusi i podkreślił, że w pierwszych dniach wojny rakiety nadleciały nad Ukrainę właśnie z terytorium północnego sąsiada Ukrainy. Zełenski stwierdził, że „partnerzy nie wyciągają wniosków”. – Można mówić o nie do końca zwartej postawie Pentagonu i NATO. To była jednak krytyka – wskazuje Sibora.

Prezydent Polski „przełamuje tabu” o Ukrainie

Podsumowując spotkanie obu prezydentów Sibora podkreśla, że Nawrocki miał mało narzędzi, którymi mógł działać. – Ale jedną rzecz osiągnął. Nie chodzi o słowne docenianie, że ktoś nam powie po raz kolejny „dziękuję”. My jesteśmy hubem, przez który przechodzi ponad 90 proc. pomocy dla Ukrainy. Mamy ważne karty, a rozmowy dyplomatyczne to nie pasjans, tylko poker – podkreśla Sibora.

Rzeczywiście, kwestia hubu w Jasionce była poruszona podczas wystąpienia prezydentów. Karol Nawrocki stwierdził, że to „kluczowe miejsce” dla wsparcia Ukrainy.

Tu chodziło o to, by proporcje w naszych relacjach zostały umiejscowione na właściwym poziomie. Żebyśmy nie byli marginalizowani

---

– To trudne rozmowy, ale my możemy żądać więcej za to, co dajemy. W naszej polityce, mediach, wśród analityków było takie tabu, że nie wolno było podnosić kwestii krytycznych wobec postępowania Ukrainy. Bądźmy szczerzy, dyplomacja Ukrainy ma tradycję brutalnego dosyć postępowania. Proszę sobie przypomnieć, jak Niemcy życzyli sobie odwołania ambasadora w Berlinie. On ingerował w życie polityczne, wewnętrzne Niemiec. Pouczał Niemców – wskazuje Sibora, wspominając Andrija Melnyka.

– Prezydent Nawrocki przełamał tabu, powiedział, że trzeba trochę inaczej rozmawiać, kiedy mówił o docenianiu. Zmienił klimat – wskazuje nasz rozmówca. – Tu chodziło o to, by proporcje w naszych relacjach zostały umiejscowione na właściwym poziomie. Żebyśmy nie byli marginalizowani. Bo jednak miałem takie uczucie, że Warszawa wiele daje, ale Warszawa jest marginalizowana – komentuje dr Janusz Sibora.

Chcesz porozmawiać z autorem? Napisz na jakub.krzywiecki@firma.interia.pl