Włosy obcinała krótko, ubierała się po męsku, a partnerka Maria Konopnicka nazywała ją Pietrek. Startowała w wyborach do Sejmu, zanim Polki dostały prawo głosu. A kobietom Maria Dulębianka mówiła: odważmy się być wolnymi, poznajmy naszą siłę!
Była znaną malarką: studiowała w Paryżu, dostawała nagrody, jej pracami zachwycał się Stefan Żeromski i Stanisław Witkiewicz. A potem związała się z Marią Konopnicką i częściej podróżowała z poetką po Europie, niż malowała i wystawiała swoje obrazy. Większość tych najlepszych zaginęła, znamy je tylko z opisów.
Przez 20 lat tworzyły z Konopnicką związek. Mieszkały razem albo niedaleko, opiekowały się sobą w chorobach, nazywały czułymi ksywami. Dulębianka była „Pietrkiem z powycieranymi łokciami”. A i tak do niedawna oficjalnie tylko się przyjaźniły.
Była jedną z liderek ruchu sufrażystek na ziemiach polskich. Na Zjeździe Kobiet w 1907 r. apelowała, żeby Polki wreszcie zawalczyły o własne interesy, w tym prawo głosu. — Podczas kiedy stronnictwa męskie na pierwszy plan wysuwają swoje interesy i interesy warstw, które reprezentują, kobieta w każdej chwili gotowa poświęcić ten własny swój interes dla dobra ogółu. Musimy sobie znaleźć własną drogę. Inaczej z niepełnoletniości i poddaństwa, i niedojrzałości nie wyemancypujemy się nigdy. Odważmy się być wolnymi, poznajmy naszą siłę!.
Rok później wystartowała do Sejmu Galicyjskiego i dostała prawie jedną dziesiątą głosów. Na mandat poselski nie wystarczyło, ale nikt się mandatu nie spodziewał, chodziło o zwrócenie uwagi na prawa kobiet.
A potem została niemal zupełnie zapomniana. Więcej o Marii Dulębiance w podcaście „Historia kobiet”.
Podcast „Historia kobiet”
Katarzyna Wężyk jest publicystką „Newsweeka”, podcasterką, autorką nagrodzonej dwoma Grand Pressami książki „Aborcja jest” oraz nominowanej do nagrody Gryfia „Kanada. Ulubiony kraj świata”.
Absolwentka politologii i podyplomowej amerykanistyki, stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej i wiedeńskiego Institut für die Wissenschaften vom Menschen. Pracowała w Panoramie TVP, portalu tvn24.pl i „Gazecie Wyborczej”. Współprowadziła format „Herstorie”. W Onet Audio prowadzi podcast „Historia kobiet”.
