Picie zbyt dużej ilości kawy może hamować zdolność naszego mózgu do regeneracji po chronicznym braku snu — ustalili naukowcy. Co gorsza, może też powodować istotne zmiany w mózgu.
Kofeina jest najczęściej spożywaną substancją psychoaktywną na świecie, a według National Coffee Association około 70 proc. dorosłych Amerykanów pije kawę każdego dnia. Używka ta jest stymulantem, który działa poprzez blokowanie receptorów dla cząsteczki zwanej adenozyną, która jest uwalniana przez nasz organizm w celu wywołania uczucia senności.
Kawa wpływa na regenerację
Wystarczająca ilość snu jest niezbędna dla naszego dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego. A jednak, według Centers for Disease Control and Prevention, jedna na trzy osoby dorosłe w Stanach Zjednoczonych nie ma wystarczającej ilości snu. Dla wielu z nas kofeina jest ostatnią deską ratunku w walce z brakiem snu.
Według nowych badań przeprowadzonych w Szwajcarii i Niemczech poranny rytuał popijania naparu z ziaren kawowca może w rzeczywistości przynieść efekt przeciwny do zamierzonego.
Jak wynika z badań, już jedna noc niedoboru snu zmniejsza objętość istoty szarej w mózgu, szczególnie w regionach zaangażowanych w pamięć, percepcję wrażeń i świadome myślenie. Nie jest jednak jasne, w jaki sposób kolejne noce ograniczenia snu mogą wpływać na tę zmianę i jak nasze mózgi działają, aby się zregenerować.
Wykazano, że codzienne spożywanie kofeiny zmniejsza objętość istoty szarej w zewnętrznej warstwie naszego mózgu, a także w regionach zaangażowanych w przechowywanie pamięci długoterminowej.
„Postawiliśmy hipotezę, że istota szara zostanie zredukowana po przewlekłym ograniczeniu snu, podczas gdy jednoczesne spożycie kofeiny może zaostrzyć redukcję istoty szarej wywołaną przewlekłym ograniczeniem snu” — piszą autorzy.
Kofeina a istota szara
Aby zbadać te efekty, zespół zrekrutował 36 zdrowych dorosłych w wieku ok. 29 lat i przeprowadził badania w warunkach laboratoryjnych. Każdy uczestnik przeszedł dziewięciodniowe, składającą się z jednego dnia adaptacji, dwóch dni bazowych, pięciu dni ograniczenia snu (tj. pięciu godzin snu) i dnia regeneracji. W okresie ograniczenia snu 19 uczestników otrzymywało 300 mg kofeiny w postaci trzech filiżanek kawy dziennie, podczas gdy 17 otrzymywało taką samą ilość kawy bezkofeinowej.
Korzystając z rezonansu magnetycznego przeprowadzonego trzykrotnie w czasie całego cyklu badawczego, zespół odkrył, że w porównaniu do wartości wyjściowej, chroniczny brak snu wiązał się ze wzrostem istoty szarej w różnych regionach mózgu w grupie pijącej kawę bezkofeinową. Naukowcy twierdzą, że wskazuje to na sposób, w jaki nasz mózg dostosowuje się do negatywnych skutków braku snu i przeciwdziała im.
Jednak osoby z grupy pijącej kofeinę faktycznie wykazywały zmniejszenie istoty szarej w tych obszarach mózgu.
„Badanie to ujawniło odwracalną plastyczność korową w istocie szarej czołowej, skroniowo-potylicznej i wzgórzowej w odpowiedzi na przewlekłe ograniczenie snu” — piszą naukowcy. „Ta plastyczna odpowiedź może jednak zostać stłumiona lub odwrócona przez jednoczesne spożycie kofeiny”.
Pełne wyniki badania można znaleźć w czasopiśmie Nature, Scientific Reports.
Tekst opublikowany w amerykańskiej edycji „Newsweeka”. Tytuł, lead i skróty od redakcji „Newsweek Polska”.
