Tania siła robocza, rosyjscy biznesmeni, współpracownik po wyrokach. Blamaż wiceministra z PiS przed komisją

„Różne formy nacisku, staram się niczemu nie dziwić”

Przesłuchanie konsula Kowalskiego było jednym z szybszych i najbardziej konkretnych do tej pory. Być może dlatego, że urzędnik raczej potwierdził to, co mówili inni. Nim jednak zaczął, przewodniczący Szczerba postanowił do kamer przypomnieć kilka kwestii.

— Chciałbym przypomnieć, po co się tutaj zebraliśmy. Przyjęliśmy na siebie ogromne zadanie ujawnienia patologii i budowania nowych rozwiązań. Działamy na podstawie mandatu, w Sejmie reprezentujemy wyborców oraz państwo. To nie jest scenografia. Za moimi plecami znajdują się flagi Polski oraz UE i to zobowiązuje – powiedział.

Maciej Kowalski opowiedział pokrótce o warunkach, w których muszą pracować polscy dyplomaci. Braki kadrowe, coraz więcej wniosków wizowych, które trzeba obsługiwać, skostniała struktura w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. A do tego zderzenie z faktem, że wnioskodawcy często nie mają podstawowych kompetencji.

– Obywatele krajów afrykańskich, którzy mieli być sprowadzeni do Polski, nie mieli zawodu, często byli niepiśmienni, nie wiedzieli, jaką pracę mieli podjąć – zeznawał przed komisją śledczą były konsul w Tunisie. Potwierdził, że informował o tym centralę, przesyłał w tej sprawie maile do wicedyrektorki departamentu konsularnego Beaty Brzywczy.

Do tego – jak zeznawał urzędnik – często zdarzają naciski ze strony firm-pośredników oraz polskich przedsiębiorstw, którym bardzo zależy na ściągnięciu siły roboczej. — Spotykam się w mojej praktyce konsularnej z różnymi formami nacisku ze strony polskich firm […] Dlatego staram się już niczemu nie dziwić – zeznał konsul.

I dodał, że właśnie w podobnym kontekście skontaktował się z nim kiedyś wiceminister rolnictwa Lech Kołakowski. — Pan minister starał mi się wytłumaczyć, skąd wzięła się taka potrzeba. Argumentował, że bez taniej siły roboczej z Afryki nie uda się dokonać zbiorów w polskim rolnictwie – opowiadał dyplomata.

„Zadbanie o potrzeby polskiej wsi było moim obowiązkiem!”

Wiceminister i były podlaski poseł PiS Lech Kołakowski był do pewnego czasu wiernym żołnierzem partii – w ławach sejmowych zasiadał od 2005 r. Z Prawem i Sprawiedliwością rozstał się dopiero w listopadzie 2020 r. – rzucił mandatem partyjnym po tym, jak otwarcie skrytykował „piątkę dla zwierząt” (zarzekał się, że do partii nie wróci). Zdanie zmienił niecały rok później – w lipcu 2021 r. przystąpił do Partii Republikańskiej Adama Bielana. Jak ustalił „Newsweek” w tym czasie – koincydencja zapewne zupełnie przypadkowa – dostał posadę doradcy prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego. Media informowały potem, że zarabiał tam 40 tys. zł miesięcznie.

Jako wiceminister Kołakowski prowadził obfitą korespondencję z szefem MSZ Zbigniewem Rauem. Pisał do niego m.in.: „wnoszę o pilne otworzenie rynku dla pracowników z krajów azjatyckich i afrykańskich”. Prosił o przygotowanie rozporządzenia, które umożliwi przyjazd cudzoziemców do Polski – informowali po wybuchu afery wizowej posłowie opozycji.

Wiceminister pożegnał się z miejscem na listach wyborczych PiS do parlamentu, ale przez kilka miesięcy sprawy w ogóle nie chciał komentować.

Przed komisją, już w fazie swobodnej wypowiedzi, mówił tak: — Mamy realne braki rąk siły roboczej do pracy w rolnictwie! Do mnie zwróciły się branże rolnicze. Kluczową sprawą jest zadbanie o bezpieczeństwo żywnościowe Polaków. Poza ziemią, traktorami, środkami ochrony roślin potrzebna jest też siła robocza. Dziś Polska jest w najszczęśliwszym okresie swoich 1000-letnich dziejów, wielu Polaków po akcesji do UE, wyjechało do UE. Mamy deficyt. Brakuje nam w gospodarce kilku mln rąk do pracy […] Moje działania były oparte na potrzebach zaznaczonych przez organizacje rolnicze. Jeżeli konieczne są wizy, to są organy państwa, które się tym zajmują […] Czy przyjadą tu do pracy Niemcy, Francuzi czy Holendrzy? Nie? Po pracowników musimy sięgać do innych państw.

— Nawet jeżeli odbierze mi pan głos, będę to czytał! — ostrzegał przewodniczącego komisji Kołakowski. Tego, co wydarzyło się później, nie spodziewał się nikt.

Agencja pracy tymczasowej

Zgodnie z dokumentami przedstawionymi przez przewodniczącego Michała Szczerbę, pod tym samym adresem, pod którym działało warszawskie biuro poselskie posła Kołakowskiego (Sienna 45/5), działała również agencja pracy tymczasowej SOJOB zajmująca się ściąganiem pracowników zza granicy. – Nie miałem o tym wiedzy – próbował się tłumaczyć były wiceminister z PiS.

Jak się okazało, prezesem zarządu firmy SOJOB był Maciej Lisowski. Ten sam, który kierował stołecznym biurem poselskim wiceministra. Jak zeznał wiceminister, Lisowski został mu polecony jeszcze przez Kornela Morawieckiego. – Kornel Morawiecki był legendą Solidarności, jego poręczenie mi wystarczyło. Nie wiedziałem o tym fakcie, że pan Lisowski jest też prezesem tej firmy.

To jednak nie wszystko. Jak wynika z pokazanych na komisji dokumentów, wiceminister Kołakowski regularnie interweniował w sprawach prowadzonych przez SOJOB. Kiedy zatrudnienie czy ściągnięcie pracowników się opóźniało, wiceminister rolnictwa pisał maile do polskich placówek dyplomatycznych, które za to odpowiadały – m.in. do placówek w New Delhi, Stambule, Winnicy czy Addis Abebie. – Załatwiał pan klientów podmiotowi gospodarczemu zarejestrowanemu tam, gdzie pana biuro – oskarżał przewodniczący Michał Szczerba.

— Czy interweniował pan w konkretnych przypadkach, przekazując listy z nazwiskami? — pytali przedstawiciele komisji.

— Jeżeli wpływało to na biuro poselskie, to przekazywałem jednozdaniowe pismo przewodnie, załączyłem pismo, które określało treść, ja byłem tylko, jak każdy poseł, przekaźnikiem — wyjaśniał Kołakowski. Do końca przesłuchania utrzymywał, że on był tylko pośrednikiem, nie naciskał na urzędników w placówkach dyplomatycznych. A czy pisma przygotowywał mu pan Lisowski z JOBS? Tego nie mógł sobie przypomnieć.

— Ale pan nie pisał ogólnie! Pan pisał ws. podmiotu, który był zarejestrowany w miejscu, gdzie prowadził pan biuro poselskie. I jeszcze płacił za to miejsce pieniędzmi z biura poselskiego! — kontrował Michał Szczerba.

Fakty ujawnione przez przewodniczącego komisji doprowadziły do szału przedstawicieli prawicy w Komisji. Poseł Śliwka udał się na krótką naradę ze swoim doradcą, a po powrocie posłowie PiS rozpoczęli kompletną obstrukcję komisji. Zaczęły się krzyki, dogadywania, kolejne pouczenia przewodniczącego Szczerby oraz innych członków komisji. Mało tego poseł Bogucki, zgłosił wniosek formalny o wykluczenie Szczerby z obrad komisji (wniosek upadł, „za” 2 osoby, „przeciw” 5).

— Pan poseł nie powinien być na tej komisji. Powinien raczej znaleźć się pod Paryżem, jako wzorzec z Sevres buty oraz arogancji – odpowiedziała posłanka Aleksandra Leo i sama zgłosiła wniosek o jego wykluczenie z komisji, ale ostatecznie wykluczenia posła PiS nie głosowano.

— Ja tylko chciałem pomóc, interweniowałem ws. firm, które potrzebowały pracowników. Nie miałem wpływu na żadne wizy. Chciałem pomóc podmiotom, które wychodziły naprzeciwko polskim pracodawcom – utrzymywał Kołakowski.

Druga tura

Jeszcze ciekawsze informacje przyniosła druga tura pytań. Jak wynika z przedstawionych przez komisję śledczą dokumentów, wiceminister Lech Kołakowski (za pośrednictwem swojego biura) zwracał się też do polskich placówek dyplomatycznych z prośbami o interwencję ws. innych cudzoziemców, niekoniecznie związanych z rolnictwem. I tak w konsulacie w Moskwie interweniował m.in. w sprawie rodziny Pietrowów – po zmianie nazwiska zamieszanej w nielegalny handel z Rosją na Litwie. Kołakowski prosił też o interwencje ws. obywateli syryjskich znajdujących się na granicy polsko-białoruskiej. — W tym samym czasie państwo straszyli hordami uchodźców — zwracano uwagę Kołakowskiemu.

Pojawiły się też nowe informacje nt. współpracownika wiceministra, czyli Lisowskiego (Kołakowski zeznał, że lokal wynajmował od niego za 50 zł). Jak przypominał wiceprzewodniczący Sowa: — Od końca lat 90. Lisowski był skazany aż 13 razy. Lata 2006-2009 spędził w zakładach karnych, potem zatrzymali go funkcjonariusze ABW (…) Dziwi mnie, że pan nigdy tego nie zweryfikował – cytował.

— Nie uważa pan, że lokal w Warszawie za 50 zł to jest finansowanie pana działalności?

— Nie, nic podobnego — próbował bronić się Kołakowskiego.