Wypatruj ich ok. 17.30. Wtedy w lesie widać świecące grzyby

Tylko wytrawni grzybiarze i leśnicy wiedzą, że w połowie sierpnia w polskich lasach można spotkać świecące grzyby. Jest ich blisko 70 rodzajów. Baśniowy wygląd tych grzybów nie jest wynikiem magii, tylko przemiany chemicznej.

Często pomijamy je, gdy szukamy innych, dorodniejszych grzybów. Jak informowaliśmy w polskich lasach już można zaobserwować prawdziwy wysyp grzybów. Dorodne i liczne borowiki potrafią rosnąć nawet przy drogach i w zwykłych rowach. Internauci publikują nagrania, na których ze zdumieniem podziwiają okazy. „Sypnęło borowikiem” – stwierdzają zgodnie.

Opieńka miodowa, bo o niej mowa, jest gatunek grzybów z rodziny obrzękowcowatych (Physalacriaceae). Jest to również nazwa zbiorowa dla kompleksu drobnych gatunków (tzw. „kompleks opieńkowy” Armillaria mellea sensu lato), tworzących coś na wzór narośli składającej się z pojedynczych grzybów.

Mają kapelusz o średnicy od 3 do 13 cm, za młodu miodowej barwy, który z czasem ciemnieje nawet do czerwonego koloru. Trzon zaś ma wysokość 8-18 cm, o grubości  0,5-2,5 cm. Jest zazwyczaj żółtawy, u szczytu bledszy, smukły i cylindryczny, lekko wygięty, o podstawie rozszerzonej, szorstkiej i ciemniejszej. Trzony sąsiednich grzybów często są zrośnięte razem. Ma szeroki błoniasty pierścień złotożółtego koloru, który w dolnej części pokryty jest żółtymi kosmkami. Jak nazwa wskazuje o opieńkę miodową można znaleźć na pniach drzew. Te grzyby są niepozorne. Jednak ich supermocą jest to, że świecą w ciemności.

Dlaczego grzyby świecą?

Jak już wspominaliśmy wcześniej – jest to wynik przemiany chemicznej. Nazywa się to biolumiscencja.

Terminem tym określamy świecenie żywych organizmów, jest to jeden z rodzajów chemiluminescencji. Zachodzi ona wskutek bezpośredniej zamiany energii wiązań chemicznych w energię promienistą z minimalnym wydzieleniem ciepła. Zjawisko to nie jest powszechne, ale obejmuje niektóre bakterie, grzyby, glony, pierwotniaki, morskie bezkręgowce, owady oraz ryby. Bioluminescencja może być też zjawiskiem ubocznym towarzyszącym innym procesom chemicznym, w tym u grzybów. Występującymi w Polsce grzybami wykazującymi bioluminescencję są właśnie opieńka miodowa oraz łycznik ochrowy.

Zjawisko biolumiscencji zachodzi głównie u grzybów, które rosną na… butwiejącym drewnie. Ich chłodny blask, który jest wynikiem reakcji chemicznej występującej między cząsteczkami oksylucyferyny, enzymem lucyferazy i tlenem. Wilgoć sprzyja przenoszeniu zarodników oraz świeceniu w ciemności.

Gdzie szukać świecących grzybów?

Takie grzyby występują na butwiejących, starych drzewach. Opieńka miodowa nie świeci zawsze i wszędzie. Jak podaje National Geographic i tygodnik Wprost, zdolność do emisji światła mają tylko jej ryzomorfy – twory grzybni o sznurowatym i korzeniastym pokroju.

Świecenie u opieńki miodowej jest najbardziej aktywne ok. 17.30. Ich intensywność zależna jest od ilości substratu azotu. Ryzomorfy, które już nie rosną, przestają świecić.