Dania odpowiada na zakusy Trumpa. „Może uzyskać niepodległość”

Prezydent elekt USA, Donald Trump, wywołał geopolityczną burzę zanim jeszcze objął najważniejszy urząd w Waszyngtonie. W ciągu ostatnich dni wielokrotnie wypowiadał się na temat możliwego przyłączenia Kanady do USA, aneksji Grenlandii czy przejęcia kontroli nad Kanałem Panamskim.

We wtorek Trump stwierdził, że Stany Zjednoczone „potrzebują Grenlandii ze względu na bezpieczeństwo narodowe”. Dodał też, że nie jest pewny, czy Dania w ogóle ma prawa do tej wyspy.

Grenlandia jest częścią królestwa Danii od 600 lat, a od 1979 roku cieszy się szeroką autonomią względem władz w Kopenhadze. Ta odpowiada za jej obronność i stosunki zewnętrzne. Na wyspie znajduje się amerykańska baza wojskowa Qaanaaq.

W środę głos w sprawie zakusów Trumpa zabrał szef duńskiego MSZ Lars Lücke Rasmussen. – Grenlandia może w przyszłości stać się niepodległym państwem, ale jest mało prawdopodobne, aby jako nowe państwo stała się częścią Stanów Zjednoczonych – oznajmił.

Agencja Reutera, cytując tę wypowiedź, zauważa, że duńskie władze nie krytykują bezpośrednio Trumpa, a raczej starają się stworzyć wrażenie, że nie postrzegają jego słów o konieczności zakupu Grenlandii jako zagrożenie. Jednocześnie wielu polityków z innych państw UE znacznie bardziej kategorycznie wypowiedziało się w tym temacie. 

Jak informuje CNN, sojusznicy i doradcy Donalda Trumpa ostrzegli duńskich urzędników przed powagą jego zamiarów wobec Grenlandii. Zdaniem jednego z z nich „ekosystem wspierający ten pomysł jest teraz zupełnie inny” niż w 2019 roku, kiedy to Trump po raz pierwszy powiedział publicznie o zakupie Grenlandii. 

Jeden z rozmówców agencji Reutera twierdzi, że Trump raczej nie użyje siły militarnej, ale poważnie myśli o zastosowaniu innych środków, np. nacisku dyplomatycznego lub gospodarczego na Danię. Inny współpracownik Trumpa powiedział, że widział listę priorytetów polityki zagranicznej sporządzoną po zwycięstwie w wyborach prezydenckich. Jeden z nich nosił tytuł „kupienie Grenlandii„.

W środę premier Grenlandii Mute Egede spotkał się z królem Danii Fryderykiem X. Wcześniej media zwróciły uwagę na zmianę projektu herbu królewskiego, w którym symbole Grenlandii i Wysp Owczych otrzymały nowe, honorowe miejsce. Media zinterpretowały to jako odpowiedź na roszczenia Trumpa.

Treść rozmów między przywódcą Grenlandii a królem nie została ujawniona. Niedawno, na tle wypowiedzi Trumpa, Egede ogłosił dążenie mieszkańców wyspy do niepodległości. Jednocześnie podkreślił, że wyspa „nie jest na sprzedaż”.

Grenlandia to największa wyspa na świecie, licząca zaledwie około 60 tys. mieszkańców. Jest to jednak teren bogaty w zasoby naturalne.

Jak zauważa w swojej analizie brytyjski „The Guardian”, oprócz ropy naftowej i gazu, wiele pożądanych surowców niezbędnych do rozwoju zielonej technologii przyciągają zainteresowanie z całego świata – w tym Chin, które dominują w globalnej produkcji pierwiastków ziem rzadkich. Tym samym, poprzez nabycie Grenlandii, Stany Zjednoczone mogłyby powstrzymać energetyczną ekspansję Państwa Środka. 

Szybkie topnienie ogromnych pokryw lodowych i lodowców na wyspie może spowodować powstanie nowych możliwości odwiertu ropy naftowej i wydobycia niezbędnych minerałów, w tym miedzi, litu, kobaltu i niklu. Topnienie lodu arktycznego otwiera również nowe szlaki żeglugowe, zapewniając alternatywy dla Kanału Sueskiego przez Arktykę, które skracają podróż z Europy Zachodniej do Azji Wschodniej o prawie połowę.

Grenlandia jest w około 90 proc. zamieszkana przez rdzenną ludność wyspy, Inuitów. Na mocy konstytucji duńskiej z 1953 roku jest ona integralną częścią Królestwa Danii, posiadającą od 1979 roku szeroką autonomię, którą z kolei poszerzono po referendum w 2008 roku. 

Wyspa ma własny parlament, Inatsisartut, i dwóch posłów w duńskim parlamencie, Folketing. Jednak apele o suwerenność narastają od lat. 

W zeszłym tygodniu premier Mute Egede, powtórzył swoje argumenty na rzecz niepodległości od Danii, mówiąc w noworocznym przemówieniu, że chce, aby Grenlandia uwolniła się od „kajdan kolonializmu”, aby kształtować własną przyszłość. Nie wspomniał jednak o USA.