Wraz z rozpoczęciem sezonu alergicznego miliony Amerykanów przygotowują się na powrót kichania, swędzenia oczu i kataru. W sercu tych objawów znajduje się potężny — ale często pomijany — gracz w układzie odpornościowym: komórka tuczna.
Tej wiosny „Newsweek” przygląda się bliżej roli, jaką komórki tuczne odgrywają w różnych rodzajach alergii.
Prawie jedna na trzy osoby dorosłe i więcej niż jedno na czworo dzieci w USA cierpią na alergię sezonową, egzemę lub alergię pokarmową — twierdzi American College of Allergy Asthma and Immunology, który powołuje się na dane z Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Uczelnia dodała, że ponad 100 mln Amerykanów zgłasza objawy alergii.
Rozpoznanie roli, jaką komórki tuczne odgrywają w reakcjach alergicznych, może dać alergikom lepsze zrozumienie tego, co dzieje się w ich ciałach. To pomoże ludziom lepiej o siebie zadbać.
Jaka jest funkcja komórek tucznych?
Komórki tuczne znajdują się w tkankach całego organizmu, szczególnie w obszarach narażonych na działanie środowiska zewnętrznego, takich jak skóra, płuca i przewód pokarmowy. Uwalniają mediatory chemiczne, jak histamina, gdy wykrywają ciała obce, czyli patogeny, wirusy, bakterie lub toksyny, np. jad po ukąszeniu węża lub użądleniu pszczoły.
Jednak komórki tuczne mogą czasami uznać coś za niebezpieczne, gdy tak nie jest, uwalniając histaminę i inicjując reakcję układu odpornościowego na rzecz, która właściwie jest nieszkodliwa.
Jeśli więc zastanawiasz się, dlaczego masz alergie, odpowiedź może być prosta. — Twój układ odpornościowy jest zdezorientowany — powiedział „Newsweekowi” dr Clifford Bassett, alergolog i immunolog z Schweiger Dermatology Group oraz autor książki „The New Allergy Solution”.
— Alergiczny nieżyt nosa, powszechnie znany jako katar sienny, występuje, gdy układ odpornościowy nadmiernie reaguje na nieszkodliwe substancje, np. pyłki — powiedział.
— Każdy z katarem siennym ma komórki tuczne, które są aktywowane przez alergeny, tj. pyłki — potwierdza „Newsweekowi” dr Florence Ida Hsu, adiunkt medycyny klinicznej w Yale School of Medicine.
— Reakcja alergiczna to aktywacja komórek tucznych przez alergen, powodująca objawy uwalniania histaminy, leukotrienów i innych mediatorów — dodała.
W przypadku kataru siennego aktywacja komórek tucznych występuje w oczach, nosie i płucach.
Układ odpornościowy: jak histamina wpływa na organizm?
Histamina uwalniana przez komórkę tuczną otwiera naczynia krwionośne i rozbija tkankę łączną, umożliwiając komórkom odpornościowym dotarcie do obszaru, w którym komórka tuczna wykryła coś, co uznała za niebezpieczne.
— Uwalnianie histaminy i innych mediatorów chemicznych przez komórki tuczne może prowadzić do stanu zapalnego w organizmie — powiedział Bassett.
Może wywoływać klasyczne objawy alergicznego nieżytu nosa, czyli kichanie, łzawienie oczu, katar lub zatkany nos i podrażnienie gardła. — Ta odpowiedź immunologiczna może również zaostrzyć objawy astmy, w tym kaszel i świszczący oddech — dodaje Bassett.
W poważniejszych przypadkach może dojść do poważnych problemów trawiennych i obrzęku dróg oddechowych lub zagrażającego życiu spadku ciśnienia krwi, znanego jako anafilaksja.
— Częste narażenie na alergeny może wywoływać ciągłe reakcje immunologiczne, które zakłócają sen, prowadzą do zmęczenia, wpływają na wygląd i zwiększają zależność od leków — powiedział Bassett.
Alergia: jak leczy się katar sienny?
Dlatego wiedza o tym, na co jesteś uczulony, jest „kluczem do odzyskania kontroli”. Basset dodaje, że konsultacja z alergologiem lub immunologiem pomoże ci to ustalić.
— W przypadku alergicznego nieżytu nosa alergolodzy mogą zalecić leczenie farmakologiczne i/lub immunoterapię alergenową, a także monitorowanie prognoz pylenia, ograniczenie ekspozycji na zewnątrz w okresach wysokiego pylenia i stosowanie oczyszczaczy powietrza — dodał.
Bassett wyjaśnia, że zazwyczaj leki przeciwhistaminowe i kortykosteroidy donosowe mogą złagodzić objawy kataru siennego. Immunoterapia alergenowa może również „stopniowo odczulać pacjentów na określone alergeny, zapewniając długotrwałą ulgę”.
Co może pogarszać alergię?
Gdy komórki tuczne ulegają zaostrzeniu bez wyraźnych alergenów, jak pyłki lub są wyzwalane przez znacznie szerszy zakres rzeczy, może to być przypadek zespołu aktywacji komórek tucznych (MCAS).
Trudno jest określić, ile osób w USA i na świecie cierpi na MCAS, ale ważne jest, aby wiedzieć, że nie każda osoba z katarem siennym będzie miała ten zespół. Niektóre osoby z MCAS mogą nie mieć alergii sezonowych.
Objawy MCAS są bardzo zróżnicowane — od objawów podobnych do kataru siennego po wymioty, osłabienie mięśni, kołatanie serca, anafilaksję i wiele innych.
Joy Mason, dyrektor generalny brytyjskiej organizacji Mast Cell Action, która również cierpi na MCAS, podzieliła się kilkoma wskazówkami, jak radzić sobie z objawami MCAS, choć zawsze zaleca się, aby najpierw porozmawiać z lekarzem:
- Prowadź dziennik objawów, aby zapamiętać czynniki wyzwalające i rzeczy, które przynoszą ulgę.
- Zadbaj o „bezpieczne” środowisko domowe, w którym objawy nie są wywoływane, aby móc zacząć rozumieć, jakie czynniki je wywołują.
- W przypadku kobiet należy zwracać uwagę na cykl menstruacyjny, ponieważ wiele kobiet ma tendencję do odczuwania większej liczby objawów przy wahaniach hormonalnych, szczególnie podczas owulacji, kiedy poziom histaminy w organizmie jest wyższy.
- Kąpiele w soli Epsom i drenaż limfatyczny (zasadniczo delikatny masaż) mogą wspierać naturalne szlaki detoksykacji i zapalenia organizmu, co może pomóc w nadwrażliwości na histaminę. Jednak oba te zabiegi powinny być wykonywane ostrożnie i stopniowo.
- Medytacja, zarządzanie stresem i współczucie dla samego siebie mogą zmniejszyć obciążenie organizmu stresem.
Mason powiedział, że jeśli chodzi o leczenie MCAS to „nie ma jednego wyjścia dla wszystkich — nie mamy magicznej recepty, która będzie odpowiedzią. Pozostaje metoda prób i błędów, związana ze stabilizacją i znalezieniem tego, co działa dla nas jako jednostki”.
Tekst opublikowany w amerykańskim „Newsweeku”. Tytuł, lead i śródtytuły od redakcji „Newsweek Polska”.