Pielęgniarki wyjeżdżają do Norwegii. „Tu tyle zarabiam, że nie wiem na co wydawać”

Miała koleżankę, która wyjechała do Norwegii i była zadowolona. Właściwie tyle wiedziała o Norwegii: że da się tam życie ułożyć. – Zależało mi na tym, żebym na emeryturze nie głodowała – wyjaśnia.

W wyszukiwarce wpisała: praca, pielęgniarka, Norwegia. Znalazła estońsko-norweską firmę, która organizowała kursy języka przez internet i miała pomóc w znalezieniu pracy.

Trafiła na słabą nauczycielkę i po dwóch miesiącach nie potrafiła powiedzieć nawet, ile lat ma jej córka. Zapisała się na inne kursy, wzięła lekcje indywidualne. I w końcu dostała propozycję.

Według Norweskiego Urzędu Statystycznego Polacy są największą mniejszością narodową. Zarejestrowanych jest ponad 110 tys. osób

– To pierwsze podejście do Norwegii chciałabym wykreślić z życia – mówi. Wysłano ją na daleką i śnieżną północ. Dostała kilka dyżurów wprowadzających w ośrodku opieki na tyle daleko od miejsca jej noclegu, że mogła tam dotrzeć, tylko jeżdżąc ze współpracownicą. Też Polką, więc nie było nawet okazji szkolić języka.

– Nie dałam rady, wróciłam po trzech tygodniach – Małgorzata ciężko wzdycha.

Nocne dyżury

Czuła ogromny wstyd. Ledwo wyjechała i już wróciła? Nie udało się? Na spacerze z psem spotkała kolegę ze starej pracy. – Pytał, co to się stało, a ja miałam ochotę zapaść się pod ziemię – opowiada.

Spróbowała jeszcze raz. Udało się. Pierwsze dwa lata spędziła na oddziale dla starszych ludzi w stanie agonalnym. Potem trafiła do domu z ludźmi, którzy nie wymagają tak intensywnej opieki.

W Polsce często miała dyżury nocne, jest przyzwyczajona i cieszy się, że tu może takie wybrać. Bo system w miarę możliwości dopasowuje się do pracowników: można mieszać zmiany dzienne, popołudniowe lub nocne. Te ostatnie są najlepiej płatne, ale nie można ich wziąć więcej niż 66 proc. etatu.

Polski spryt

W 15 minut pracy Małgorzata zarabia na bochenek chleba, który w przeliczeniu kosztuje około 25 złotych. Drogo, bo w Norwegii wszystko jest dla Polaka drogie. Mimo to pielęgniarka czuje, że to właśnie tutaj stać ją na życie, a nie egzystowanie. Na wynajem, wsparcie dorosłych już syna i córki, wyjazdy na wakacje – lubi gdzieś polecieć i się wygrzać. – I na to, żeby zrobić zęby, mam. Bo teraz mi głównie plomby zostały. Latam na robienie implantów do Gdańska. Wyliczyli mi 95 tys. złotych. Płacę po kilka tysięcy za każdą wizytę bez problemu – podkreśla.

To nie jest tak, że w Norwegii jest idealnie. Są pieniądze, ale brakuje ludzi tak wykwalifikowanych, jak w polskiej ochronie zdrowia.

– Nasz spryt też się tu przydaje – mówi Małgorzata. Gdy podczas EKG okazało się, że ktoś nie zrobił zamówienia i są tylko stare elektrody z wyschniętym żelem, a więc bez możliwości przewodzenia, nikt nie wiedział, co zrobić. Ona wiedziała.

Zmoczyła elektrody wodą. Tak się w Polsce robiło, jak nie było żelu. – A brakowało go częściej niż tutaj – uśmiecha się Małgorzata. Zamierza żyć długo i względnie szczęśliwie, a tu wydaje się to możliwe.

Od urodzenia do śmierci

Magdalena Świątek przyjechała 12 lat temu. Po licencjacie była w Wielkiej Brytanii, ale nie siedziała tam długo. – Pogoda, klimat, ludzie. To wszystko mi nie pasowało, nie czułam się tam jak w domu. Do tego brakowało możliwości rozwoju. A Polki w szpitalu traktowano gorzej – wspomina.

W Oslo w jej zawodzie otwierają się studia magisterskie, a szefostwo wspiera, gdy chcesz się dokształcać. Więcej: godziny studiów czy szkoleń liczą się do czasu pracy, a płaci pracodawca. – W Polsce usłyszałabyś, że możesz robić, ale za własną kasę i żeby to w robocie nie przeszkadzało – mówi Magda.

Poprawia zielony kitel pielęgniarski i siada wygodnie w fotelu w szpitalnej kantynie na parterze jednego z ponad 90 budynków uniwersyteckiego kompleksu szpitalnego. To miasto w mieście: są tu przedszkola, hotel dla pacjentów, a nawet cmentarz.

– Cały pakiet, od urodzenia do śmierci – śmieje się Magda. I wyjaśnia: – U mnie na oddziale pracujemy z traumami. Zajmujemy się przypadkami złamań twarzoczaszki po wypadkach. To ciężkie przypadki, nigdy nie wiemy, co przyniesie dyżur. Jest adrenalina, ale i szybka nagroda: w tego rodzaju chirurgii widzimy od razu, czy coś działa, czy pacjent nam odchodzi – mówi Magda.

Gdy pojawia się ofiara ataku nożownika, terrorystów albo małe dziecko, zespół otrzymuje wsparcie psychologa. – Poza tym pracownicy po prostu ze sobą rozmawiają. Przegadujemy emocje, ale i procedury. Zastanawiamy się, co w danym przypadku zadziałało, a co mogliśmy zrobić lepiej – opowiada pielęgniarka.

Rozmowa o potrzebach

W szpitalu Magda ma poczucie sprawczości, której brakowało jej na bloku operacyjnym w Polsce. Z ojczyzny ma doświadczenie krzyczącej szefowej, która mówiła o innych za ich plecami i nie dawała pola do wyrażania sugestii dotyczących pracy.

Tu oddziałowa chce rozmawiać o potrzebach pracowników. I rzeczywiście szuka sposobu, by na nie odpowiedzieć. – Gdy zgłosiłam jej, że chcę robić magisterkę, powiedziała, że w tym roku co prawda dwie osoby już poszły na studia i nie może sobie pozwolić na więcej „zmniejszonej dostępności” pracowników, ale za rok dostanę miejsce.

Bardziej niż godne

Magdalena uśmiecha się szeroko, mówiąc o swojej pracy w Norwegii. Poważnieje, kiedy wraca wspomnieniami do Polski. – Sama praca też sprawiała mi frajdę. Ale jak zaczynałam – pracując z narażeniem życia, bo przy rentgenie – to dostawałam 1250 złotych pensji. Nawet samodzielnego mieszkania nie mogłam wynająć. I wiedziałam, że czeka mnie praca ponad normę, za uwłaczające stawki.

Tu w miesiącu ma obowiązkowy tydzień wolnego. Poza zwykłym urlopem. – Lepiej dla wszystkich, gdy jesteśmy wypoczęci – mówi i wylicza: odpoczynek sprawia, że medycy nie tracą szybkości reakcji, nikt nie narzeka na nocnych zmianach, pracodawca ma specjalistów dobrze wykonujących zadania, a pacjent możliwie najlepszą opiekę.

– A pieniądze są bardziej niż godne – twierdzi Magda. Cieszy się też z tego, że w Norwegii żyje tak wielu ludzi różnych narodowości. Mogą się wymieniać doświadczeniami, które wynieśli z systemów pracy w swoich ojczyznach.

Według Norweskiego Urzędu Statystycznego Polacy są tu największą mniejszością narodową. Zarejestrowanych jest ponad 110 tys. osób. Dwukrotnie przewyższamy migrantów pochodzących z kolejnych krajów z listy: Litwy, Szwecji czy Syrii.

Magda weszła w środowisko polonijne i znalazła w nim miłość. – Mój mąż był znajomym znajomych. Trafiłam na niego, gdy już zrezygnowałam z randkowania i odpuściłam szukanie chłopaka.

Mówi, że mają dobre i spokojne życie. Nie muszą się martwić, jak zapewnią opiekę dla trzyletniego syna. Magda czuje, że w Polsce decyzja o dziecku byłaby dużo trudniejsza. W Oslo czuje się po prostu bezpiecznie.

Co robić z wolnym czasem?

Ze swojego nowego życia bardzo cieszy się Agnieszka Krawczyk-Gizińska. W końcu jest miejsce, gdzie ktoś ją szanuje, docenia i pozwala się utrzymać za pielęgniarską pensję. O tym, żeby wyjechać, myślała, odkąd jej mąż pojechał do Norwegii dorobić.

Odwiedzała go i myślała, że mogłaby tu żyć. Zabrała się do nauki języka i nostryfikacji dyplomu. Mąż miał jednak wypadek i oświadczył, że on już do Norwegii nie wraca.

– To mu powiedziałam, żeby nie wracał, ale ja polecę. Rozwiedliśmy się – mówi Agnieszka i zerka w stronę drzwi salonu. Słychać ciche drapanie. – To psy. Jeden mój, drugi córek. Zjechały do mnie we dwie jakiś czas temu za pracą – wyjaśnia.

Agnieszka mieszka w dwupiętrowej ceglanej kamienicy na ulicy, gdzie mieszczą się też domy starości. To białe, drewniane budynki z jednopokojowymi mieszkaniami i zapewnioną opieką. Pielęgniarki odwiedzają rezydentów dwa razy dziennie.

W takim też miała okazję pracować. Jak wiele Polek wybiera nocną zmianę, bo może więcej zarobić. Bierze też dodatkowe dyżury. – Bo co tu robić z wolnym czasem? W Polsce na kontrakcie miałam ponad 300 godzin w miesiącu w szpitalach i domach opieki. Życie rodzinne nie istniało, byłam wiecznie w pracy – wzdycha Agnieszka.

Chociaż pracuje więcej niż Norweżki, to wciąż jest czas, by pójść do restauracji czy na randkę z obecnym partnerem. W Polsce nie miała nawet na to, żeby dzieci do kina zabrać.

Po ludzku

W pracy ją chwalą. Polskie pielęgniarki podejmują się najtrudniejszych zadań i są bardzo pracowite – to słyszy o sobie i rodaczkach. W razie jakichkolwiek problemów może się zawsze zwrócić do związków zawodowych. Te zapewniają wsparcie prawne, ubezpieczenie, pomoc w znalezieniu pracy. Dbają też o upominki. Choćby na Dzień Pielęgniarek.

– Dostaję od nich a to jakiś kubek, a to kalendarz. A w pracy czekają na mnie czekoladki. Wyobrażasz sobie w Polsce coś takiego? To może małe rzeczy, ale miło, że ktoś o nas myśli i traktuje… tak po ludzku – zauważa Agnieszka.

Jeśli zderza się z negatywnymi komentarzami, to ze strony pacjentów, a nie personelu medycznego.

Opowiada: – Starszy Norweg, którym regularnie opiekuję się w jego domu, lubi rzucić coś o alkoholizmie Polaków. Raz powiedział, że zapewne mam dobry humor, bo się upiłam poprzedniej nocy. Zrobiłam mu wykład o dyskryminacji i pilnowaniu swojego nosa. Umiem zadbać o swoje.

Genialni specjaliści

To pielęgniarki stanowią większość „transferów” do norweskiej ochrony zdrowia. Ale coraz częściej dołączają do nich ratownicy medyczni. Jacek Borowiak wyjechał, bo namawiali go do tego mieszkający tam od lat bracia.

Jest w Oslo ratownikiem od ośmiu lat. Wcześniej zdarzały mu się prace sezonowe na budowie czy przy sprzątaniu mieszkań. Zerka przez okno kawiarni w Oslo, w której się spotkaliśmy, i wskazuje brodą na zacinający deszcz.

– Chociaż nie przepadam za taką pogodą, to jednak plusy Norwegii przeważają i nie myślę o powrocie – mówi Jacek.

Najbardziej tęskni za ludźmi, z którymi pracował w Polsce. Uważa, że to genialni specjaliści. Jest wdzięczny za to, ile nauczył się od starszych kolegów, jeżdżąc z nimi karetką czy pracując na oddziale. – Kiedy sobie jednak przypominam, jak musiałem właściwie zamieszkać w szpitalu, bo były takie braki kadrowe… – Jacek kręci głową.

W Norwegii – nie inaczej niż w przypadku pielęgniarek – dba się o to, by ratownicy nie byli przepracowani. Dzięki temu Jacek ma czas na doszkalanie się, udział w konferencjach medycznych w Polsce, naukę.

Aktualizowanie wiedzy jest podstawą, by być dobrym w tym zawodzie. W ojczyźnie nie miał co myśleć o nauce. – A jeśli nie ma się na to czasu, to lepiej zrezygnować z zawodu albo wyjechać – uważa.

Zmienić system

W norweskiej ochronie życia więcej rzeczy jest poukładanych. – Nie mówię, że to lepszy czy gorszy system. Jest inny i działa – mówi. Dostosowuje się go do otaczającej rzeczywistości. Chociażby przez wprowadzenie ćwiczeń służb ratunkowych w ramach procedury PLIVO.

To odpowiedź norweskiego rządu na wydarzenia z 2011 r., kiedy skrajnie prawicowy terrorysta Anders Breivik zabił 77 osób. W tym 69 na wyspie Utøya, gdzie odbywał się obóz młodzieżowy. Jacek raz w roku przez kilka tygodni szkoli się, jak zachowywać się w przypadku takich tragedii.

Jeżeli zdarzy się atak, to Jacek i jego koledzy doskonale wiedzą, co robić, by efektywnie współpracować z policją czy strażą i jak najszybciej pomóc poszkodowanym. – Tak jak w czerwcu tego roku, gdy doszło do ataku na klub nocny London Pub, gdzie było wielu rannych i dwóch zmarłych – wyjaśnia mężczyzna.

Po takim zdarzeniu ratownicy byli obowiązkowo wysyłani na krótki urlop. – Oczywiście, z możliwością przedłużenia zwolnienia w razie potrzeby. To, jak funkcjonujemy psychicznie, jest przecież kluczowe w takich sytuacjach. Jak widać, da się zadbać o pracownika – mówi Jacek.

I dodaje, że według niego to ludzie tworzą system, a nie na odwrót: – Jeśli nie działa, to może warto wymienić ludzi, którzy za to odpowiadają?